ساخت گنبد سلطانیه که در سال 1315 میلادی(دوره ایلخانی) به دستور اُلجاتیو به دست معمار زبردست سید علیشاه با سه هزار کارگر ساخته شد، این بنای تاریخی که گنبد آن بعد از گنبد کلیسای سانتا ماریا دل فیوره و گنبد مسجد ایاصوفیه، سومین گنبد بزرگ جهان است، در سال 2005 در نشست بیست و نهم سازمان یونسکو به ثبت جهانی رسیده و در زمره 7 اثر ثبت شده کشورمان قرار گرفت.
شاید همین چند سطر بالا برای نشان دادن اهمیت این اثر تاریخی و پتانسیل فوقالعاده آن برای جذب توریست کافی باشد و هیچ عقل سلیمی تصور نمیکرد که یکی از پرترددترین اتوبانهای کشور در فاصله 10 کیلومتری این بنای ثبت جهانی ساخته شود، اتوبانی که به گفته ایرج دستنشان، مدیر کل سابق راهداری استان زنجان در 9 ماهه اول سال 1395 قریب به 9.5 میلیون خودرو از آن عبور کرده است.
اما غربت این گنبد فیروزهای بیش از آن است، وقتی وارد اولین میدان شهر زنجان میشویم بسیار جالب است که تابلوی راهنمای غار علیصدر همدان در فاصله حدودا 150 کیلومتری را شاهدیم اما دریغ از یک تابلو راهنمای مسافران برای گنبد سلطانیه!!!...در محوطه بنا پس از عبور از کوچه پس کوچهها با توجه به موقعیت جغرافیایی آن، درب کوچکی وجود دارد که مسافران وارد محوطه شوند، اولین سوالی که به ذهن میرسد این است که آیا اینجا یک محوطه تاریخی است یا کارگاه ساختمانی؟... دریغ از کوچکترین محوطهسازی و زیبا سازی....
پس از پیمودن قریب به 200 متر به بنای اصلی میرسیم و تازه متوجه وجود درب اصلی بنا میشوم که محوطهسازی نسبی دارد اما باز فاصله زیادی با استاندارد است، دریغ از راهنما و بروشورهای معرفی و بسیار دریغ دیگر...
این شاهکار تاریخی که امروز به ما ارث رسیده است، حداقل امکانات رفاهی و حداقل امکان جذب توریست و مسافر را ندارد، شهر سلطانیه نه از رستوران مناسبی برخوردار است و نه هتلی مناسب؛ برای بنا نیز نه از تابلو راهنمایی در درون شهر خبری است و نه معرفی این نگین فیروزه در ورودی و خروجی استان زنجان و اتوبانهای واصل.
تصور کنید این اثر تاریخی در هرکجای جهان بهجز در این منطقه میبود، چه اقداماتی جهت معرفی و شناساندن آن جهت جذب توریست انجام میگرفت، اگر گنبد سلطانیه با معرفی مناسب میتوانست تنها 10 درصد خودروهای عبوری اتوبان قزوین -زنجان با میانگین هرخودرو سه سرنشین را جذب کند حدود یک میلیون خودرو با 3 میلیون مسافر، تنها در 9 ماه اول سال 95 روانه این شهر کوچکِ مغفول میشد، همین ارقام کافی است نهتنها یک شهر بلکه یک استان را آباد کند.
در سایه عدم توجه مقامات استانی به این امر و عدم مطالبهگری مردم منطقه و همچنین عدم سرمایهگذاری بخش خصوصی و... امروز میتوان گفت گنبد سلطانیه در فاصله 10 کیلومتری در غربتی 700 ساله است.
بهرام جوادی
روزنامه نگار