ساخت‭ ‬گنبد‭ ‬سلطانیه‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬1315‭ ‬میلادی‭(‬دوره‭ ‬ایلخانی‭) ‬به‭ ‬دستور‭ ‬اُلجاتیو‭ ‬به‭ ‬دست‭ ‬معمار‭ ‬زبردست‭ ‬سید‭ ‬علی‌شاه‭ ‬با‭ ‬سه‭ ‬هزار‭ ‬کارگر‭ ‬ساخته‭ ‬شد،‭ ‬این‭ ‬بنای‭ ‬تاریخی‭ ‬که‭ ‬گنبد‭ ‬آن‭ ‬بعد‭ ‬از‭ ‬گنبد‭ ‬کلیسای‭ ‬سانتا‭ ‬ماریا‭ ‬دل‭ ‬فیوره‭ ‬و‭ ‬گنبد‭ ‬مسجد‭ ‬ایاصوفیه،‭ ‬سومین‭ ‬گنبد‭ ‬بزرگ‭ ‬جهان‭ ‬است،‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬2005‭ ‬در‭ ‬نشست‭ ‬بیست‭ ‬و‭ ‬نهم‭ ‬سازمان‭ ‬یونسکو‭ ‬به‭ ‬ثبت‭ ‬جهانی‭ ‬رسیده‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬زمره‭ ‬7‭ ‬اثر‭ ‬ثبت‭ ‬شده‭ ‬کشورمان‭ ‬قرار‭ ‬گرفت‭.‬

شاید‭ ‬همین‭ ‬چند‭ ‬سطر‭ ‬بالا‭ ‬برای‭ ‬نشان‭ ‬دادن‭ ‬اهمیت‭ ‬این‭ ‬اثر‭ ‬تاریخی‭ ‬و‭ ‬پتانسیل‭ ‬فوق‌العاده‭ ‬آن‭ ‬برای‭ ‬جذب‭ ‬توریست‭ ‬کافی‭ ‬باشد‭ ‬و‭ ‬هیچ‭ ‬عقل‭ ‬سلیمی‭ ‬تصور‭ ‬نمی‌کرد‭ ‬که‭ ‬یکی‭ ‬از‭ ‬پرترددترین‭ ‬اتوبان‌های‭ ‬کشور‭ ‬در‭ ‬فاصله‭ ‬10‭ ‬کیلومتری‭ ‬این‭ ‬بنای‭ ‬ثبت‭ ‬جهانی‭ ‬ساخته‭ ‬شود،‭ ‬اتوبانی‭ ‬که‭ ‬به‭ ‬گفته‭ ‬ایرج‭ ‬دست‌نشان،‭ ‬مدیر‭ ‬کل‭ ‬سابق‭ ‬راهداری‭ ‬استان‭ ‬زنجان‭ ‬در‭ ‬9‭ ‬ماهه‭ ‬اول‭ ‬سال‭ ‬1395‭ ‬قریب‭ ‬به‭ ‬9‭.‬5‭ ‬میلیون‭ ‬خودرو‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬عبور‭ ‬کرده‭ ‬است‭.‬

اما‭ ‬غربت‭ ‬این‭ ‬گنبد‭ ‬فیروزه‌ای‭ ‬بیش‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬است،‭ ‬وقتی‭ ‬وارد‭ ‬اولین‭ ‬میدان‭ ‬شهر‭ ‬زنجان‭ ‬می‌شویم‭ ‬بسیار‭ ‬جالب‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬تابلوی‭ ‬راهنمای‭ ‬غار‭ ‬علیصدر‭ ‬همدان‭ ‬در‭ ‬فاصله‭ ‬حدودا‭ ‬150‭ ‬کیلومتری‭ ‬را‭ ‬شاهدیم‭ ‬اما‭ ‬دریغ‭ ‬از‭ ‬یک‭ ‬تابلو‭ ‬راهنمای‭ ‬مسافران‭ ‬برای‭ ‬گنبد‭ ‬سلطانیه‭!!!...‬در‭ ‬محوطه‭ ‬بنا‭ ‬پس‭ ‬از‭ ‬عبور‭ ‬از‭ ‬کوچه‭ ‬پس‭ ‬کوچه‌ها‭ ‬با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬موقعیت‭ ‬جغرافیایی‭ ‬آن،‭ ‬درب‭ ‬کوچکی‭ ‬وجود‭ ‬دارد‭ ‬که‭ ‬مسافران‭ ‬وارد‭ ‬محوطه‭ ‬شوند،‭ ‬اولین‭ ‬سوالی‭ ‬که‭ ‬به‭ ‬ذهن‭ ‬می‌رسد‭ ‬این‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬آیا‭ ‬اینجا‭ ‬یک‭ ‬محوطه‭ ‬تاریخی‭ ‬است‭ ‬یا‭ ‬کارگاه‭ ‬ساختمانی؟‭... ‬دریغ‭ ‬از‭ ‬کوچکترین‭ ‬محوطه‌سازی‭ ‬و‭ ‬زیبا‭ ‬سازی‭....‬

پس‭ ‬از‭ ‬پیمودن‭ ‬قریب‭ ‬به‭ ‬200‭ ‬متر‭ ‬به‭ ‬بنای‭ ‬اصلی‭ ‬می‌رسیم‭ ‬و‭ ‬تازه‭ ‬متوجه‭ ‬وجود‭ ‬درب‭ ‬اصلی‭ ‬بنا‭ ‬می‌شوم‭ ‬که‭ ‬محوطه‌سازی‭ ‬نسبی‭ ‬دارد‭ ‬اما‭ ‬باز‭ ‬فاصله‭ ‬زیادی‭ ‬با‭ ‬استاندارد‭ ‬است،‭ ‬دریغ‭ ‬از‭ ‬راهنما‭ ‬و‭ ‬بروشورهای‭ ‬معرفی‭ ‬و‭ ‬بسیار‭ ‬دریغ‭ ‬دیگر‭...‬

این‭ ‬شاهکار‭ ‬تاریخی‭ ‬که‭ ‬امروز‭ ‬به‭ ‬ما‭ ‬ارث‭ ‬رسیده‭ ‬است،‭ ‬حداقل‭ ‬امکانات‭ ‬رفاهی‭ ‬و‭ ‬حداقل‭ ‬امکان‭ ‬جذب‭ ‬توریست‭ ‬و‭ ‬مسافر‭ ‬را‭ ‬ندارد،‭ ‬شهر‭ ‬سلطانیه‭ ‬نه‭ ‬از‭ ‬رستوران‭ ‬مناسبی‭ ‬برخوردار‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬نه‭ ‬هتلی‭ ‬مناسب؛‭ ‬برای‭ ‬بنا‭ ‬نیز‭ ‬نه‭ ‬از‭ ‬تابلو‭ ‬راهنمایی‭ ‬در‭ ‬درون‭ ‬شهر‭ ‬خبری‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬نه‭ ‬معرفی‭ ‬این‭ ‬نگین‭ ‬فیروزه‭ ‬در‭ ‬ورودی‭ ‬و‭ ‬خروجی‭ ‬استان‭ ‬زنجان‭ ‬و‭ ‬اتوبان‌های‭ ‬واصل‭.‬

تصور‭ ‬کنید‭ ‬این‭ ‬اثر‭ ‬تاریخی‭ ‬در‭ ‬هرکجای‭ ‬جهان‭ ‬به‌جز‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬منطقه‭ ‬می‌بود،‭ ‬چه‭ ‬اقداماتی‭ ‬جهت‭ ‬معرفی‭ ‬و‭ ‬شناساندن‭ ‬آن‭ ‬جهت‭ ‬جذب‭ ‬توریست‭ ‬انجام‭ ‬می‌گرفت،‭ ‬اگر‭ ‬گنبد‭ ‬سلطانیه‭ ‬با‭ ‬معرفی‭ ‬مناسب‭ ‬می‌توانست‭ ‬تنها‭ ‬10‭ ‬درصد‭ ‬خودروهای‭ ‬عبوری‭ ‬اتوبان‭ ‬قزوین‭ -‬زنجان‭ ‬با‭ ‬میانگین‭ ‬هرخودرو‭ ‬سه‭ ‬سرنشین‭ ‬را‭ ‬جذب‭ ‬کند‭ ‬حدود‭ ‬یک‭ ‬میلیون‭ ‬خودرو‭ ‬با‭ ‬3‭ ‬میلیون‭ ‬مسافر،‭ ‬تنها‭ ‬در‭ ‬9‭ ‬ماه‭ ‬اول‭ ‬سال‭ ‬95‭ ‬روانه‭ ‬این‭ ‬شهر‭ ‬کوچکِ‭ ‬مغفول‭ ‬می‌شد،‭ ‬همین‭ ‬ارقام‭ ‬کافی‭ ‬است‭ ‬نه‌تنها‭ ‬یک‭ ‬شهر‭ ‬بلکه‭ ‬یک‭ ‬استان‭ ‬را‭ ‬آباد‭ ‬کند‭.‬

در‭ ‬سایه‭ ‬عدم‭ ‬توجه‭ ‬مقامات‭ ‬استانی‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬امر‭ ‬و‭ ‬عدم‭ ‬مطالبه‌گری‭ ‬مردم‭ ‬منطقه‭ ‬و‭ ‬همچنین‭ ‬عدم‭ ‬سرمایه‌گذاری‭ ‬بخش‭ ‬خصوصی‭ ‬و‭... ‬امروز‭ ‬می‌توان‭ ‬گفت‭ ‬گنبد‭ ‬سلطانیه‭ ‬در‭ ‬فاصله‭ ‬10‭ ‬کیلومتری‭ ‬در‭ ‬غربتی‭ ‬700‭ ‬ساله‭ ‬است‭.‬

بهرام‭ ‬جوادی

روزنامه‭ ‬نگار