در اینجا ارزیابی و تحلیل تطبیقی از چرخه موجود پروژههای راه‌سازی ارائه داده میشود. مجموعه بزرگی از معیارهای ارزیابی محیط فعالیت پروژههای راه‌سازی پیشنهاد و نتایج متراکم و تجدیدپذیری محیط برای سالهای متمادی مورد توجه و بررسی قرار گرفته است. سطح تصمیمگیری دولتی در مورد سرمایه‌گذاری و فعالیتهای مرتبط با شبکه راهها در زمینه سیستم حمل و نقل مورد بحث قرار گرفته است. عوامل منفی که باعث کند شدن روند بهبود کیفت راهها می‌شوند شناسایی و مسیرهای بهبود محیط پروژههای راه‌سازی در روسیه به طور گسترده مورد توجه قرار گرفته است.
عملکرد موثر شبکه راهها یک پیش نیاز برای توسعه، همگرایی و امنیت ملی در کل کشور روسیه به حساب می‌آید. توسعه شبکه راهها تاثیر مستقیم بر میزان شهرنشینی، شاخصهای جمعیتی، سطح تولید و توسعه فناوری هر منطقه دارد. ساخت و عملیات شبکه راهها به‌عنوان زیرساختهای اقتصاد ملی به شمار میرود، موضوعی که در محیط اجتماعی-اقتصادی به شدت عملیاتی و تاثیرگذار است. در روسیه مطالعات مستقل در مورد تنوع محیط‌های اجتماعی-اقتصادی به اندازه کافی انجام و گسترش نیافته است، فناوریهای آماری به خوبی تهیه نشده یا اینکه اگر وجود دارد به صورت
جدا از هم مورد توجه قرار گرفته‌اند. هدف این مطالعات و پژوهش‌ها، شناسایی معیارهای محیطی برای پروژههای راه‌سازی و ارائه پیشنهادات در زمینه ارزیابی آنها است.
توسعه اجتماعی- اقتصادی روسیه به وسیله موانع شبکه جاده محدود است: عدم وجود ظرفیت مناسب، میزان بالای جاده‌های پوششی، تاخیر در توسعه بزرگراه‌ها به عنوان بخشی از کریدورهای حمل و نقل بین الملی، توسعه نامناسب شبکه جاده‌ای در سیبری و شرق دور از جمله موانع موجود است. حدود 40 درصد از جاده‌های عمومی روسیه به طور منظم امکانات لازم برای حمل‌ونقل و بهبود شاخصهای عملیاتی را دریافت نمی‌کنند. 56 درصد از جاده‌های فدرال مقاومت، روسازی و تعمیر مناسب را ندارند، 37 درصد از جاده‌ها یکنواختی و هم سطح بودن را ندارند، 36درصد از جاده‌ها از شرایط مطلوب برای اتصال به یکدیگر برخوردار نیستند.
تجزیه و تحلیل شبکه جاده‌ای و عملیات راه‌سازی در کشور روسیه ما را قادر می‌کند تا مشکلات و معضلات موجود را شناسایی و راهکارهای لازم برای حل این مشکلات را ارائه دهیم. در حدود 31درصد از ساکنان مناطق روستایی در فدراسیون روسیه که جمعیتی نزدیک به 2میلیون و 600 هزار نفر را شامل میشود، از جاده و راه مناسب برای متصل شدن به جاده‌های عمومی کشور برخوردار نیستند. در مناطق شمال، سیبری و شرق دور زیرساختهای شبکه جاده‌ای به طور کامل وجود ندارد. در شمال دور و مناطق نزدیک به آن که در حدود 60 درصد از مساحت فدراسیون روسیه را تشکیل میدهند، کمتر از 15 درصد راه و جاده وجود دارد، که تراکم حجم جاده در حدود 15 برابر کمتر از کل روسیه است. این عدم توازن محیطی و فضایی از یک طرف و عدم توازن در محیط متفاوت رشد فزآینده ماشینی شدن جمعیت، حجم حمل ونقل جاده‌ای و طول شبکه راههای ملی از طرف دیگر شرایط شبکه جاده‌ای در کشور روسیه را با مشکلاتی مواجه کرده است. این مشکلات و معضلات در زیرساختهای جاده‌ای باعث ایجاد تاخیر در افزایش نرخ تولید ناخالص ملی، تعداد وسایل نقلیه و میزان تقاضا در حمل و نقل شده است.
سالانه در حدود 3 درصد ناخالص ملی کشور روسیه به علت عدم توازن در توسعه شبکه جاده‌ای و شرایط فنی بسیار ضعیف، از بین میرود. توسعه غیرمنطقی و غیراصولی شبکه جاده‌ای اجازه استفاده بهینه از منابع طبیعی، سوختی و پتانسیل انرژی نقاط مختلف روسیه را نمی‌دهد و باعث افزایش بی‌رویه هزینه‌های حمل‌ونقل و کاهش
شدید کیفیت شبکه راهها برای حمل‌ونقل داخلی و بین‌المللی میشود. شبکه جاده‌ای روسیه به شدت نیازمند سرمایه‌گذاری کلان بوده اما پتانسیل جذب سرمایه پایینی دارد. رویه‌ها و قوانین جذب سرمایه در بخش حمل‌ونقل روسیه ناکارآمد هستند. برای نمونه سیستم مدرن تصمیمگیری دولتی در زمینه شبکه جاده‌ای برای دوره کوتاه مدت سه ساله طراحی شد که البته این سیستم جایگزین سیستم قبلی بودجه‌بندی و تخصیص اعتبار به بخش حمل و نقل روسیه شده بود اما این سیستم نیز از کارایی چندانی برخوردار نیست. علاوه بر این، شبکه جاده‌ای روسیه با قوانین پیچیده، عدم امنیت و پایین بودن کنترل سیستمی بیش از پیش دست به گریبان است.
شاخصهای موجود نشان میدهند که کیفیت محیط (هم محیط اجتماعی و هم محیط اقتصادی) برای اجرای پروژههای احداث جاده در روسیه بسیار پایین است. به نظر میرسد که بررسی و مطالعه عوامل مهم و تاثیرگذار بر توسعه و گسترش زیرساختهای شبکه جاده‌ای روسیه، برای توسعه محیط تجاری و اقتصادی در سراسر روسیه باشد.
پیشنهاد:
= توسعه و بررسی روشهای ارزیابی مداوم از محیط پروژههای جاده‌سازی به منظور مدیریت محیط و بهبود اجرای پروژههای راه‌سازی در سراسر روسیه
= بهبود مکانیسمهای قانونگذاری برای تداوم کنترل کیفی و حمایت مالی در بخش توسعه شبکه جاده‌ای روسیه
= بهبود مکانیسمهای جذب منابع مالی داخل و خارجی و توسعه روشهای جایگزین برای اجرای پروژههای جاده‌سازی در روسیه
= مدیریت و کنترل پروژههای جاده‌سازی از ابتدای تصویب تا پایان عملیات اجرایی پروژه در تمام مناطق روسیه
سجاد زراعت پیما
* دکتری مهندسی و فناوری ساخت و ساز
در دانشگاه دوستی ملل روسیه