محصولي با خواص شگفت انگيز در سیستان و بلوچستان
این محصول با ارزش توانسته در سه دهه اخیر رونق قابل ملاحظه ای یابد و جای خود را در بین محصولات صادراتی این منطقه از کشورمان باز کند.

چای ترش که در زبان محلی به آن "چای مکی" نیز می گویند سالیان پیش توسط زائرین مکه مکرمه به ایران آورده شد و برای اولین بار در کشور در شهرستان دلگان سیستان و بلوچستان کشت شد.

شهرکی مدیر باغبانی جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان با اشاره به خواص چای ترش اظهار اشت: چای ترش سرشار از آهن، مس، اسید سیتریک، آنتوسیانین، فلاونوئیدها و ویتامینc و در رفع بسیاری از بیمارها و در نتیجه افزایش طول عمر موثر است.

چای ترش به صورت سرد و گرم نوشیده می شود و در برخی نقاط بلوچستان با آن مربا، دسر و شربت تهیه می کنند.

چای ترش به دشمن فشار خون مشهور است و دارای خواص دارویی فراونی است.

به گفته کارشناس تولیدات گیاهی، این گیاه سرشار از آهن، مس، اسید سیتریک، آنتوسیانین، ویتامینc و دارای خواص مفید دارویی است و موجب کاهش فشار خون، کنترل کلسترول، رفع اختلالات کبدی، صفرا و کاهش استرس نیز می‌شود.

وی می گوید: این گیاه منبع غنی از آهن است و بر خلاف چای معمولی سرشار از آهن است.

سیستان و بلوچستان قطب چای ترش کشور

سیستان و بلوچستان به سبب وضع آب و هوایی و موقعیت جغرافیایی با پتانسیل ها و ظرفیتهای مهمی که در عرصه های مختلف کشاورزی دارد، توانسته به عنوان قطب چای ترش در کشور شناخته شود.

به گفته مدیر باغبانی جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان، این استان رتبه نخست تولید چای ترش را به خود اختصاص داده است.

شهرکی با بیان اینکه از هر هکتار مزارع چای ترش سیستان و بلوچستان ۸۰۰کیلوگرم محصول برداشت می‌شود افزود: پیش‌بینی می‌شود در مجموع ۷۰۰تُن چای ترش در این استان برداشت شود.

مدیر باغبانی جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان گفت: این استان رتبه نخست تولید چای ترش را در کشور به خود اختصاص داده است.

چای ترش از خانواده گیاه ˈپنیرکˈ است، بیشترین سطح کشت این محصول در ایران مربوط به سیستان و بلوچستان است و در این استان نیز شهرستان دلگان بالاترین میزان تولید را داراست.

دلگان قطب چای ترش سیستان و بلوچستان

شهرستان دلگان در جنوب سیستان و بلوچستان، رتبه نخست کشت این محصول در کشور را به خود اختصاص داده است.

اردشیر شهرکی اظهار داشت: بیش‌از ۹۰درصد چای ترش استان در شهرستان دلگان تولید می‌شود.

چای ترش یا چای قرمز، گیاهی است یک ساله با ارتفاع ۱تا۳ متر که همه ساله کشت آن از اواخر فروردین ماه آغاز و برداشت آن از اواخر آبان آغاز و تا اواخر آذر  در این مناطق ادامه دارد.

خواص درمانی این محصول با ارزش و تقاضای بالای مصرف کنندگان موجب شده تا سطح زیر کشت چای ترش در این شهرستان نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵۰درصد افزایش یابد.

به گفته مدیر جهاد کشاورزی دلگان، چای ترش این شهرستان علاوه بر عرضه در بازارهای داخلی به ویژه در اصفهان، بیرجند، و مشهد به کشور روسیه نیز صادر می شود.

وی از مزایای کشت این گیاه را مقاومت در برابر آفت ها، نیاز کم به کود و سموم شیمیایی و ارگانیک بودن آن بیان کرد.

همچنین به گفته مجتبی شجاعی، فرماندار دلگان: حدود ۲هزار و ۸۵۰هکتار از اراضی کشاورزی دلگان اراضی مربوط به گیاهان داروی است بیشترین آن حنا، وَسمه و چای ترش است.

چای کاران دلگانی قریب به ۴۰سال است که در این شهرستان چای ترش کشت می کنند.

جلوه هایی که تلفیق شده با تلاش و کوشش کشاورزان

شجاعی فرماندار دلگان، از اشتغالزایی بیش از 300نفر به صورت مستقیم در کار کشت چای ترش خبر داد

وی گفت: در گذشته چای ترش به عنوان یک محصول وارداتی و بیشتر از کشور عربستان وارد ایران می شود اما طی سالهای اخیرا کشت آن در برخی نقاط ایران گسترش یافته و حتی اگر از این محصول استراتژیک حمایت شود می توانیم یکی از صادرکنندگان چای مکی به جهان باشیم.

فرماندار دلگان ادامه داد: به دلیل اینکه سیستان و بلوچستان دارای آب و هوای گرم و خشک بوده و چای ترش نیز در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری قابلیت رشد دارد می توانیم این محصول را به صورت گسترده در جنوب استان کشت کنیم، این چای به دلیل داشتن رنگ قرمز به چای قرمز نیز شهرت دارد.

کشاورزان این شهرستان هم با اشاره به اینکه چای ترش این شهرستان کاملا اورگانیک و فاقد هر گونه کود و سنگ شیمیایی است می گویند : با حمایت مسئولان این امادگی را داریم که سطح زیر کشت این محصول را افزایش بدهیم

محصولی بی رقیب، از سودش بی نصیب

چای ترش سیستان و بلوچستان خوش رنگ، با کیفیت و مرغوب است اما هیچ نام و نشانی از دیار خود در بازار فروش ندارد.

به گفته شجاعی با توجه به اینکه چای ترش سیستان و بلوچستان از بازار مطلوبی برخوردار است اما نبود صنایع تبدیلی و بسته بندی دراین استان باعث شده، تا حاصل دسترنج کشاورزان با نازل ترین قیمت به جیب دلالان دیگر استانها برود و محصول این استان پس از فرآوری و بسته بندی با برند دیگر استانها وارد بازار مصرف شود.

فرماندار دلگان این امر را از مهم ترین دغدغه ها در بحث چای ترش عنوان کرد و ادامه داد: قرار است امسال خرید این محصول با ارزش، از طریق تعاون روستایی انجام شود.

شهرکی مدیر باغبانی جهاد کشاورزی استان هم در ادامه گفت: کمک به کشاورزان و ساخت مراکز فرآوری این محصول می تواند کمک شایانی به اقتصاد این منطقه کند و در کنار تامین 100درصد نیاز داخلی  برای ما ارزآوری داشته باشد.

سیستان و بلوچستان خاستگاه تولید انواع محصولات کشاورزی

سیستان و بلوچستان استعدادهای فراوان در زمینه کشاورزی دارد.

در مناطق مختلف سیستان و بلوچستان از شمال گرفته تا جنوب، زمین های کشت محصولات و باغها به چشم می‌خورند که زیبایی آنها نظر هر بیننده‌ای را جلب می کند.

این استان با دارا بودن شرایط آب و هوایی تقریبا استوایی، گرم و مرطوب خاستگاه متنوع ترین میوه های گرمسیری کشور است به طوری که در تولید برخی میوه ها در ایران بی رقیب است.

موز از مهمترین محصولات گرمسیری سیستان و بلوچستان است که نسبت به سایر محصولات گرمسیری بیشترین سطح کشت را به خود اختصاص داده است و 'پاپایا' یا خربزه درختی نیز از دیگر محصولات گرمسیری استان محسوب می شود که از نواحی گرمسیری امریکای مرکزی به این استان راه یافته است، خربزه درختی پوستی بسیار نازک و مزه شیرین دارد که علاوه بر مصرف خوراکی، قابل استفاده در صنایع تبدیلی نیز است.

کشت غلات، نباتات علوفه ای، محصولات جالیزی و تولیدات باغی به ویژه میوه های گرمسیری شامل خرما، موز، مرکبات، انبه، خربزه درختی، چیكو، گواوا، پسته و انگور منحصر به فرد یاقوتی و تولیدات گلخانه ای بخشی از قابلیت های کشاورزی و باغی سیستان و بلوچستان را تشکیل می دهد.

علاوه بر میوه‌های گرمسیری منحصر به فرد، مرکبات این استان شامل ترنج، پرتقال، گریپ فروت و نارنگی، انواع انار و میوه‌های جالیزی نیز از دیگر محصولاتی هستند که طعم آنها متفاوت از اقسامی است که در سایر نقاط کشور کشت می‌شود‌.

نویسنده: مرضیه کیخا