مسکن‌های بدون نسخه تقریباً در کابینت داروی همه خانه‌ها وجود دارند و کمتر کسی است که از آنها استفاده نکند. ما برای کاهش تب، رفع سردرد یا تسکین گرفتگی‌های ماهیانه از این داروها استفاده می‌کنیم. هم استامینوفن و هم ایبوپروفن برای تسکین درد و تب به کار می‌روند؛ اما دقیقاً عین هم نیستند. حالا از کجا بدانید چه وقت از کدامشان باید استفاده کنید؟

آشنایی با استامینوفن و ایبوپروفن

ایبوپروفن چگونه کار می‌کند؟ ایبوپروفن یک داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی است. این دارو تولید پروستاگلاندین‌ها را که باعث التهاب می‌شوند مهار می‌کند. ایبوپروفن بیشتر زمانی مؤثر است که التهاب، عامل درد و ناراحتی باشد، مثلاً قرمزی، تورم، داغی، درد و یا کاهش عملکرد در ناحیه یا منبع درد.

عوارض جانبی معمول ایبوپروفن:
. یبوست
. سوزش معده
. تهوع
. معده درد (بنابراین باید همراه با غذا مصرف شود)
مصرف ایبوپروفن برای مدت‌زمان طولانی یا با دوزهای بالا می‌تواند ریسک عوارض جدی‌تری را به دنبال داشته باشد، مانند:
. لخته خون
. حمله قلبی
. آسیب کلیوی
. خونریزی معده (زخم معده)
. سکته مغزی
ایبوپروفن توسط کلیه‌ها سوخت‌وساز می‌شود و به همین دلیل انتخاب خوبی برای افرادی است که مشکلات کلیوی دارند نیست.

استامینوفن دارویی است که در دستهٔ ضد دردها قرار می‌گیرد. یعنی سیگنال‌های درد در درون سیستم عصبی را کاهش می‌دهد، نه در ناحیهٔ موردنظر.
عوارض جانبی استامینوفن اندک هستند؛ اما برخی از افراد ممکن است علائمی را تجربه کنند:
. تهوع
. استفراغ
. سردرد
استامینوفن توسط کبد متابولیزه می‌شود، بنابراین مصرف بیش از حد یا مصرف مقادیر زیاد استامینوفن در مدت‌زمان طولانی می‌تواند آسیب جدی به کبد شما وارد کند. اگر مشکلات کبدی دارید از استامینوفن خودداری کنید.

چطور بین استامینوفن و ایبوپروفن یکی را انتخاب کنید؟

لزوماً فقط یک پاسخ درست برای همه وجود ندارد. فاکتورهایی مانند علت اصلی و سوابق پزشکی (مثلاً مشکلات کبدی یا کلیوی) می‌توانند تعیین کنند فرد سراغ استامینوفن برود یا ایبوپروفن. اما به‌طورکلی نمونه‌هایی به شما ارائه می‌دهیم که بدانید چه زمانی باید از کدام استفاده کنید.

ایبوپروفن به‌عنوان یک داروی ضدالتهاب در موارد زیر انتخاب مناسب‌تری است:
. کمردرد و گردن درد
. گوش‌درد
. گرفتگی‌های عضلانی
. کشش عضله یا تاندون
. عفونت‌های سینوسی
. دندان‌درد

استامینوفن که کاهندهٔ سیگنال‌های درد است در این موارد انتخاب بهتری است:
. سردرد
. درد مفاصل / آرتریت
. گلودرد

بیشتر مطالعات نشان می‌دهند استامینوفن و ایبوپروفن دارای نتایج مشابهی از جهت کنترل تب در افراد بزرگسال هستند؛ بنابراین هر کدام که برای شما مؤثرتر است را می‌توانید مصرف کنید. اما در کودکان، ایبوپروفن در پایین آوردن تب مؤثر است. دوز مصرف دارو برای کودکان را حتماً متناسب با سن و وزن کودک مشخص کنید.

اطلاعات در مورد دوز دارو

هر چند وقت یک‌بار می‌توانید استامینوفن یا بروفن مصرف کنید؟

دوز توصیه شده برای بزرگسالان:
. استامینوفن: ۳۰۰۰ میلی‌گرم در روز
. ایبوپروفن: ۱۲۰۰ میلی‌گرم در روز
ضمناً استامینوفن می‌تواند در انواع داروهای بدون نسخه وجود داشته باشد، از جمله داروهای سرماخوردگی و سرفه. اگر بیشتر از یک دارو مصرف می‌کنید، حتماً برچسب روی دارو را به‌دقت چک کنید تا دچار اوردوز نشوید. مثلاً شاید مصرف داروی سرماخوردگی و استامینوفن هم‌زمان مناسب نباشد.

آیا می‌توانید استامینوفن و ایبوپروفن را با هم مصرف کنید؟

برای کسانی که مشکلات کبدی یا کلیوی ندارند توصیه می‌شود استامینوفن و ایبوپروفن را به طور متناوب مصرف کنند تا اوردوز اتفاق نیفتد و ضمناً درد و التهاب با دو شیوه مختلف هدف گرفته شود.

کدام‌یک تأثیر طولانی‌تری دارد: استامینوفن یا ایبوپروفن؟

استامینوفن و ایبوپروفن از جهت مدت‌زمان تأثیر مثل هم عمل می‌کنند. استامینوفن یک داروی کوتاه اثر است که نسبتاً فوری وارد عمل می‌شود. اثرات ضددرد این دارو سه تا چهار ساعت می‌ماند؛ اما مهم است که استامینوفن به فاصلهٔ کمتر از چهار تا شش ساعت مصرف نشود.
ایبوپروفن نیز یک داروی ضدالتهاب کوتاه اثر است و نسبتاً فوری وارد عمل می‌شود. اثرات ضددرد این دارو حدوداً چهار ساعت می‌ماند و بهتر است برای تسکین دردهای حاد مصرف شود. کپسول یا قرص ایبوپروفن می‌تواند هر چهار تا شش ساعت مصرف شود.

چند نکته

. هم ایبوپروفن و هم استامینوفن می‌توانند با بعضی از داروهای تجویزی یا غیرتجویزی تداخلاتی ایجاد کنند. اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید در مورد استفاده از داروهای مسکن حتماً با پزشکتان مشورت نمایید.
. فکر نکنید همه برندهای استامینوفن یا ایبوپروفن حاوی دوز یکسانی از دارو هستند. مثلاً استامینوفن معمولی حاوی ۳۲۵ میلی‌گرم از این دارو در هر قرص است؛ اما استامینوفن‌های قوی‌تر با دوزهای ۵۰۰ هستند.
. مصرف همزمان استامینوفن با الکل می‌تواند باعث شود کبد استامینوفن بیشتری را به فرآورده‌های سمی تبدیل کند.
. هیچ داروی حاوی مواد ضدالتهاب غیراستروئیدی دیگری را هم‌زمان با ایبوپروفن مصرف نکنید (مثلاً ناپروکسن).
. در افرادی که سابقهٔ بیماری قلبی یا حمله قلبی و یا سکته مغزی دارند، ایبوپروفن باید بااحتیاط و تنها زیر نظر پزشک مصرف شود.
. افراد سالمند، کسانی که دیابت نوع دوم یا سابقهٔ زخم معده، مشکلات کلیوی یا بیماری‌های قلبی دارند بیشتر احتمال دارد دچار عوارض مرتبط با مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی شوند. در مورد این افراد، ایبوپروفن باید فقط با تجویز و نظر پزشک مصرف شود.