شفاآنلاین: سلامت > ،سوزش معده یکی از شایع‌ترین بیماری‌های گوارشی است که اغلب شدت آن باعث ایجاد درد در پشت و کمر می‌شود. اغلب افراد این عارضه را به صورت سوزش سردل تجربه می‌کنند که به‌دلیل برگشت اسید معده به سمت بالا رخ میدهد.
به گزارش شفا آنلاین : مواد غذایی که می‌خوریم تاثیر به‌سزایی بر عملکرد معده و دستگاه گوارش ما دارد. این‌روزها اغلب افراد با انتخاب غذاهای فرآوری شده و سبک زندگی غلط مثل ساعت اشتباه غذا خوردن یا از خواب بیدار شدن باعث بروز بیماری‌های گوارشی همچون سوزش معده می‌شوند.
این درد ناخوشایند معمولا در بالای معده یا سردل احساس می‌شود. راه‌کارهای درمانی بسیاری اعم از روش‌های بهبود سوزش معده خانگی و داروهای تسکین‌دهنده وجود دارند که می‌توان بر اساس علت ایجاد این عارضه از آنها استفاده کرد. اگر شما هم در اغلب موارد پس از غذا خوردن یا از خواب بیدار شدن احساس سوزش سر معده دارید
سوزش معده از چیست؟
سوزش معده درد مبهم و آزاردهنده‌ای در پشت قفسه سینه است. اسید معده ماده حیاتی برای دستگاه گوارش محسوب می‌شود که به فرایند هضم مواد غذایی کمک می‌کند. زمانی که این اسید به‌دلایل مختلف به سمت بالا یعنی انتهای مری و برخی اوقات گلو برسد، فرد احساس سوزش سردل یا معده خواهد داشت.
یکی از بارزترین نشانه‌های این عارضه، طعم تلخ در گلو است. به برگشت غذا از معده به مری رفلاکس معده می‌گویند که این‌روزها شایع‌ترین بیماری گوارشی در زنان، مردان، کودکان، جوانان و کهنسالان به‌شمار می‌آید.
اغلب افراد سوزش معده را پس از خوردن غذاهای چرب و سنگین یا موقع دراز کشیدن با شدت بیشتری احساس می‌کنند. از همین‌رو پزشکان اولین اقدام برای درمان این مشکل را تغییر سبک زندگی و عادات غلط می‌دانند. اما در صورت عدم بهبود سوزش سردل پس از ایجاد تغییرات، آن را دست کم نگیرید و به متخصص گوارش مراجعه کنید.
علائم سوزش معده
سوزش معده اغلب به‌صورت احساس سوزش شدیدی در مرکز قفسه سینه و پشت استخوان سینه حس می‌شود. این احساس سوزش می‌تواند چند دقیقه و گاهی حتی چند ساعت طول بکشد. در برخی موارد نشانه های حمله قلبی با سوزش معده اشتباه گرفته می‌شوند. از همین‌رو بهتر است با نشانه‌های اصلی این عارضه آشنا شوید:
- احساس فشار یا درد در ناحیه قفسه سینه با خم شدن یا دراز کشیدن
- احساس سوزش در ناحیه گلو
- مزه ترش، اسیدی یا شور در قسمت عقبی گلو
- مشکل در بلعیدن
- سرفه یا گرفتگی صدا
- احساس درد معده به شکل سوزش بعد از غذاخوردن و هنگام شب
- نفخ شکمی
- حالت تهوع
- درد شکمی
- احساس پری شکم هنگام غذاخوردن یا بعد از آن
- احساس سروصدا در شکم
سوزش معده نشانه چیست؟
مری لوله‌ای است که غذا و مایعات را از دهان به معده می‌برد. مری در نقطه‌ای به نام اسفنکتر تحتانی مری (LES) به معده متصل می‌شود. اگر اسفنکتر تحتانی مری عملکرد درستی داشته باشد، زمانی‌که غذا از مری خارج و وارد معده می‌شود، بسته خواهد شد.اما در برخی از افراد اسفنکتر تحتانی مری عملکرد درستی ندارد یا ضعیف شده است. این امر سبب نشت محتویات معده به مری می‌شود. در این شرایط اسید معده می‌تواند مری را تحریک کند و سبب بروز علائم سوزش سر دل شود. به این وضعیت رفلاکس معده می‌گویند.
علت سوزش معده در شب یا روز
مهمترین دلایل عبارت‌اند از:
- یبوست
- زخم معده
- سیگار کشیدن
- بی‌خوابی و استرس زیاد
- اضافه وزن
- غذاهای تند و شور
- مصرف زیاد کافئین، الکل، شکلات یا نوشیدنی‌های گازدار
- دراز کشیدن بلافاصله بعد از غذاخوردن
- مصرف مرکبات مثل لیموشیرین، پرتقال
- سس کچاپ و محصولات تولید شده از گوجه‌فرنگی
- خوردن سیر و پیاز خام
- غذاهای چرب، حجیم و سرخ‌کردنی
- برخی داروها مثل آسپرین و ایبوپروفن
- فتق هیاتال (بخشی از معده توسط دیافراگم به قفسه سینه فشار می‌آورد و باعث رفلاکس معده می‌شود)
سوزش معده در بارداری طبیعی است؟
بزرگ شدن رحم بر اثر رشد جنین باعث ایجاد فشار به معده و روده‌ها می‌شود. اکثر زنان باردار در این حالت سوزش معده احساس می‌کنند. افزایش سطح پروژسترون در دوره بارداری تاثیر زیادی بر ماهیچه‌های معده می‌گذارد و باعث تنبلی آنها می‌شود که نتیجه‌اش بروز سوزش سردل است.
دیگر علت سوزش‌معده در زنان باردار را می‌توان ناشی از تهوع و استفراغ مداوم دانست که در سه ماه اول حاملگی بسیار شایع است.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر تنها گاهی اوقات سوزش معده را تجربه می‌کنید، نیازی به مراجعه به پزشک نیست. اما اگر به‌طور مکرر درگیر آن هستید، به‌طوری‌که در زندگی روزمره‌تان تداخل ایجاد کرده، ممکن است این علامت نشان‌دهنده یک بیماری جدی‌تر باشد.
سوزش‌معده اغلب در کنار سایر بیماری‌های گوارشی، همچون زخم‌های گوارشی (که زخم‌هایی در بافت پوششی مری و معده هستند) رخ میدهد. درصورتی‌که علائم زیر را تجربه کردید فورا با پزشکتان تماس بگیرید:
- درد هنگام بلع
- مدفوع تیره، قیری یا خونی
- تنگی نفس
- دردی که از پشت به شانه‌ها منتشر می‌شود.
- سرگیجه
- عرق کردن هنگامی که در ناحیه قفسه سینه درد دارید.
سوزش‌معده با چه بیماری‌هایی مرتبط است؟
این بیماری اغلب با بیماری‌های قفسه سینه همچون ذات‌الریه، آمبولی ریه، درد شدید قفسه سینه یا حمله قلبی مرتبط می‌شود.
درمان سوزش معده
اگر این فکر ذهن‌تان را درگیر کرده که برای سوزش معده چی خوبه؟ در جواب باید بگوییم سوزش سردل را می‌توان با راه‌کارهای مختلف درمان کرد. انتخاب بهترین روش به شدت و علت بیماری بستگی دارد. برای درمان سریع سوزش معده به موارد زیر توجه کنید:
داروی سوزش معده
گاهی اوقات این بیماری بسیار آزاردهنده است و می‌خواهیم بدانیم برای سوزش معده چه قرصی بخوریم؟ داروهای تجویزی توسط متخصص گوارش برای کاهش و کنترل میزان اسید معده مفید هستند. بدین شکل درد و سوزش سردل درمان می‌شود. آنها عبارت‌اند از:
- آنتی اسیدها مانند فاموتیدین، سایمتیدین
- مهارکننده‌های پمپ پروتون مانند امپرازول، رابپرازول، پنتوپرازول، لانزوپرازول
این داروها بادی حتما زیر نظر پزشک متخصص گوارش مصرف شوند. زیرا استفاده طولانی مدت از آنها بدون نظارت پزشکی امکان بروز برخی عوارض مانند علائم آپاندیسیت یا التهاب روده (از مصرف آنتی‌اسیدها)، اسهال، سرگیجه، سردرد، تب، گلودرد، ضعف یا خستگی غیرعادی را افزایش میدهد.
درمان خانگی سوزش معده
اگر سوزش سردل شدید نباشد، می‌توان آن را با راه‌کارهای خانگی درمان کرد. مثلا موز رسیده بهترین میوه برای سوزش معده است. سایر روش‌های درمان سریع سوزش معده در خانه شامل مصرف خوراکی‌های زیر می‌شود:
- دمنوش بابونه و عسل
- دمنوش زنجبیل و عسل
- آلوئه‌ورا
- بروکلی
- بادام خام
- دمنوش رازیانه
- مصرف لبنیات پروبیوتیک
- جویدن آدامس با قند کم
- میوه انار و به
- خوردن غذاهای گرم و خانگی
- جوش شیرین
- ترکیب یک قاشق چای‌خوری سرکه سیب با آب
- عسل (برای کاهش التهاب مری نیز موثر است)
تغییر سبک زندگی
اگر برای رفع سوزش معده از دارو استفاده می‌کنید بهتر است به‌طور همزمان با تغییر سبک زندگی خود به درمان این عارضه کمک بیشتری کنید.
- حدود سه ساعت قبل از خواب وعده شام را میل کنید.
- بلافاصله بعد از غذاخوردن دراز نکشید.
- مصرف غذاهای پرچرب را به حداقل برسانید.
- سطح استرس و اضطراب خود را مدیریت کنید.
- نوشیدنی‌های گازدار، نعنایی و کافئین‌دار عضلات و ماهیچه معده را ضعیف می‌کنند. آنها را محدود کنید.
- از انجام ورزش‌های پریدنی تا زمان بهبودی کامل خودداری کنید. بهترین ورزش برای تعادل اسید معده پیاده‌روی است.
- از مصرف ادویه‌جات بسیار گرم و تحریک کننده سوزش معده مانند زیره و دارچین خودداری کنید.
- آبلیمو و آبغوره به‌دلیل اسیدی بودن برای سوزش سردل مضر هستند.
درمان سوزش معده با جراحی
شامل دو گزینه است:
- فوندوپلیکاسیون: این جراحی به روش باز یا لاپاراسکوپی انجام می‌شود و هدف پیچاندن قسمت فوقانی معده به دور قسمت تحتانی مری است.
- عمل استرتا: این عمل با هدف تقویت ماهیچه معده و مسدود کردن عصب‌هایی انجام می‌شود که به اسید بازگشتی از مری واکنش نشان می‌دهند.
راه‌کارهای پیشگیری از سوزش سر دل
بهترین روش‌های مدیریت و کنترل اسید معده شامل موارد زیر است.
- غذاها را در اندازه کمتر و تعداد دفعات بیشتر میل کنید.
- به پهلوی چپ بخوابید.
- با شکم پر به رختخواب نروید. (خوردن غذاهای حجیم علت سوزش معده در شب است)
- لباس‌های گشاد و راحت بپوشید.
- مدتی را در آفتاب بگذرانید. (نور طبیعی خورشید به تامین ویتامین D بدن و درمان رفلاکس اسید کمک می‌کند.)
- با گذاشتن یک بالش اضافه‌تر زیر سر، شانه و گردن را بالاتر از سطح بدن قرار دهید تا بازگشت اسید معده به مری نداشته باشید.
آیا سوزش سر دل خطرناک است؟
این بیماری معمولا خطرناک نیست اما اگر جدی گرفته نشود می‌تواند مشکل‌ساز باشد. عوارض سوزش معده عبارت‌اند از:
- لارنژیت (التهاب حنجره)
- مری بارت (التهاب یا زخم مری)
- پوسیدگی دندان‌ها
- سرفه‌های شدید
- گرفتگی صدا
راهنمای مراجعه به پزشک
سوزش معده یکی از بیماری‌های گوارشی شایع است که در اغلب موارد به سبک زندگی و عادات غذایی غلط ما بستگی دارد. از همین‌رو می‌توان با رعایت برخی راه‌کارهای خانگی این عارضه را تسکین داد. اما در صورتی که سوزش سر دل شما ادامه دار بود، بهتر است برای تشخیص و درمان این بیماری به متخصص گوارش مراجعه کنید.
∎