دخانیات و مضرات آن

سیگار کشیدن یکی از خطرناک‌ترین و در عین حال قابل پیشگیری‌ترین خطرات برای سلامت انسان است. به گفته انجمن قلب آمریکا، سیگارها دارای بیش از ۴,۰۰۰ ماده شیمیایی هستند که بسیاری از آنها سمی هستند. با گذشت زمان، سیگار کشیدن خطر سرطان، بیماری قلبی، و مرگ زودرس را افزایش می‌دهد .تقریبا یک سوم از مرگ‌های ناشی از بیماری عروق کرونر قلب با سیگار و دود سیگار در ارتباط است. بالاترین درصد افراد سیگاری در سنین بین ۲۱ تا ۳۴ هستند. به طور متوسط افراد سیگاری بیش از ۱۰ سال زودتر از افراد غیر سیگاری می‌میرند. اگرخود یا یکی از اعضای خانواده وحتی هم اتاقی شما سیگاری باشد. دود باقیمانده از هر فردی که سیگار می‌کشد می‌تواند بر دیگران در هر سنی تاثیر بگذارد.

مضرات دخانیات

سیستم عصبی مرکزی: یکی از مواد تشکیل دهنده دخانیات، نیکوتین است که مستقیم روی مغز اثر می‌گذارد و تاثیر آن در ثانیه آشکار می‌شود. این ماده، محرک سیستم عصبی مرکزی است و اثرات زودگذر آن منجر به احساس انرژی بیشتر می‌شود. این اثر به سرعت فروکش کرده و خستگی و کرختی جایگزین آن می‌شود. نیکوتین موجود در سیگار خطر ابتلا به دژنراسیون ماکولا، آب مروارید و ضعف بینایی را افزایش می‌دهد. همچنین حواس چشایی و بویایی را نیز می‌تواند تضعیف کند. بنابراین فرد استعمال کننده سیگار کمتر از مواد غذایی و طعم آنها لذت می‌برد.

دستگاه تنفسی: هنگامی که شما دود سیگار را استنشاق می‌کنید، در حال گرفتن موادی هستید که به ریه آسیب می‌رساند. با گذشت زمان ریه های شما توانایی خود را برای فیلتر کردن مواد شیمیایی مضر از دست می‌دهد. سیگاری‌ها بیشتر در معرض خطر عفونت‌های تنفسی، سرماخوردگی و آنفلوآنزا هستند. برونشیت مزمن و آمفیزم نیز با گذشت زمان به همراه بیماری انسدادی مزمن ریه خود را نشان خواهد داد. در درازمدت سرطان ریه آخرین نتیجه استعمال سیگار خواهد بود. علاوه بر این کودکان والدین سیگاری بیشتر در معرض خس خس سینه، تنگی نفس و آسم هستند. عفونت‌های گوش و ذات الریه نیز در این کودکان شایع‌تر است.

سیستم قلب و عروق: سیگار کشیدن کل سیستم قلبی عروقی را درگیر خود می‌کند. نیکوتین باعث افزایش قند خون می شود و پس از مدت کوتاهی شما دچار احساس خستگی می کنید. نیکوتین همچنین باعث سفت شدن رگ‌های خونی و محدودیت جریان خون به قلب می‌شود؛ چیزی که به آن بیماری عروق محیطی می‌گویند. سیگار باعث کاهش سطح کلسترول خوب و افزایش فشار خون شده و در نتیجه با افزایش و تجمع کلسترول بد، منجر به تصلب شرائین می شود. سیگار همچنین خطر لخته شدن خون را افزایش می‌دهد. در درازمدت افراد سیگاری بیشتر در معرض سرطان خون یا لوسمی هستند. علاوه بر این، قرار گرفتن در معرض دود دست دوم خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب و سکته مغزی را بالا می برد.

پوست، مو و ناخن: برخی از نشانه‌های واضح سیگار کشیدن شامل تغییر ساختار پوست است. سیگار باعث تغییر رنگ پوست، چین و چروک و پیری زودرس می‌شود. ناخن‌ها و پوست انگشتان دست نیز ممکن است در اثر استعمال سیگار زرد شوند. بروز لکه‌های زرد یا قهوه‌ای روی دندان‌ها نیز شایع است.

دهان و دندان: افراد سیگاری بیشتر در معرض مشکلات دهان و دندان هستند. مصرف دخانیات می‌تواند منجر به التهاب لثه یا بیماری‌های پریودنتال شود. این مشکلات منجر به از دست دادن دندان‌ها، و بوی بد دهان می‌شوند.

مقاومت به انسولین: استعمال سیگار سبب بروز مقاومت به انسولین می شود و فرد را بیشتر در معرض دیابت نوع دو قرار می‌دهد.

دستگاه گوارش: مصرف دخانیات منجر به کاهش اشتها، بروز تهوع و در نهایت ابتلا به زخم‌های گوارشی می شود.

سیستم تولید مثل: سیگار با محدود کردن جریان خون فرد را در معرض ناباروری قرار می‌دهد. زنانی که سیگار می‌کشند، ممکن است یائسگی در سنین پایین تر را نسبت به سایرین تجربه کنند. سیگار کشیدن خطر ابتلای یک زن به سرطان گردن رحم را نیز افزایش می‌دهد.

فرایند بارداری: افراد سیگاری بیشتر سقط جنین، مشکلات مربوط به جفت و زایمان زودرس را تجربه می‌کنند. به علاوه احتمال تولد نوزاد با وزن کم در زنان سیگاری بیشتر است. نوزادان متولد شده از مادران سیگاری بیشتر در معرض نقص‌های هنگام تولد و سندرم مرگ ناگهانی نوزاد هستند. عفونت گوش و حملات آسم نیز در این کودکان شایع است.

انواع دود دخانیات

دود دست ‌دوم: دود حاصل از استعمال مواد دخانی توسط افراد مصرف‌ کننده کــه توسط افراد غیر مصرف ‌کننده استنشاق می‌شود.

خطرات سلامت دود دست دوم سیگار

دود دست دوم سیگار حامل خطرات بسیاری برای سلامت است. حداقل ۲۵۰ ماده شیمیایی مضر در دود دست دوم سیگار تشخیص داده شده که دست کم ۵۰ مورد آنها سرطان‌زا هستند. از جمله مواد شیمیایی مضر در دود دست دوم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- وینیل کلرید – کادمیوم – بنزن – آرسنیک - اتیلن اکسید – سرب – آمونیاک – فرمالدئید - مونوکسید کربن - بنزوپیرین

نقش دود دست دوم سیگار در ابتلا به سرطان تایید شده است. همچنین، این نوع دود با بیماری های قلبی‌عروقی، بیماری های تنفسی و دیگر شرایط به خطر افتادن جدی سلامت مرتبط است.

از نظر منطقی، هرچه میزان مواجهه با دود دست دوم سیگار بیشتر و طولانی‌تر باشد، خطر بروز مشکلات پزشکی در نتیجه آن افزایش می یابد، اما هیچ سطح بی خطر و ایمنی برای قرار گرفتن در معرض دود دست دوم سیگار تعریف نشده است. قرار گرفتن در معرض سطوح کم دود دست دوم نیز می تواند مضر باشد. بر همین اساس، باید تا حد امکان از مواجهه با آن پرهیز کرد.

دود دسـت سـوم: ذرات سمی ناشی از مصـرف مـواد دخانـی اسـت کـه بـر روی قسمت‌های مختلـف وسایل و سطوح موجود در منـزل، خــودرو، پـوسـت، مـو و لبــاس افــراد می‌نشیند، کــه افــراد غیر مصرف‌کننده در تمــاس بــا آن قــرار می‌گیرند.

پژوهشی در دانشگاه درکسل(Drexel University - یکی دانشگاه‌های ایالات متحده آمریکا)، از دود دست سوم را در یک کلاس درس غیرسیگاری شناسایی کرد. زمانی که پژوهشگران ترکیب ذرات معلق در هوای این کلاس را ارزیابی کردند، متوجه شدند که ۲۹ درصد ذرات با بقایای دود دست سوم مرتبط بوده اند.

آثار آن بر بزرگسالان :

در شرایطی که بزرگسالان نسبت به نوزادان و کودکان آسیب پذیری کمتری دارند، اما نسبت به آثار دود دست سوم سیگار مصون نیستند. مواجهه مکرر با سموم سیگار می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. در شرایطی که سرطان ریه بزرگترین خطر محسوب می‌شود، قرار گرفتن در معرض دود سیگار می‌تواند خطر سرطان‌های زیر را نیز افزایش دهد: - مثانه - دهانه رحم – کلیه – دهان – پانکراس – گلو.