برای نخستین‌بار، باستان‌شناسان موفق شده‌اند نگاهی دقیق و موشکافانه به خالکوبی‌های پیچیده‌ی یک مومیایی ۲۰۰۰ ساله بیندازند که در اعماق کوه‌های پوشیده از یخ‌زدگی دائمی (پرفراست) در سیبری دفن شده بود.
به گزارش انتخاب و به نقل از gizmodo؛ پژوهشگران می‌گویند این خالکوبی‌ها آن‌قدر پیچیده‌اند که حتی امروزه نیز ساختن آن‌ها دشوار خواهد بود؛ موضوعی که نشان می‌دهد هنرمندان خالکوبی در روزگار باستان از مهارت بالایی برخوردار بوده‌اند.
تیمی بین‌المللی از پژوهشگران، با کمک هنرمندان خالکوبی مدرن، این خالکوبی‌های باستانی را با جزئیاتی بی‌سابقه بررسی کرده و ابزارها و تکنیک‌هایی را که تمدن‌های باستانی برای خلق این هنر به‌کار می‌بردند، شناسایی کرده‌اند. یافته‌های آن‌ها در مجله‌ی Antiquity منتشر شده است.
همان‌طور که امروز رایج است، خالکوبی در جوامع پیشاتاریخی نیز امری معمول بود. اما مطالعه‌ی این پدیده دشوار است، چرا که پوست انسان به‌ندرت در بقایای باستان‌شناسی حفظ می‌شود.
اما «مومیایی‌های یخی» کوه‌های آلتای در سیبری از این قاعده مستثنا هستند؛ این اجساد در اتاقک‌هایی دفن شده‌اند که اکنون درون یخ‌زدگی دائمی محصور شده‌اند و در مواردی موجب حفظ پوست آن‌ها شده‌اند.
مردمان «پازیریک» گروهی از کوچ‌نشینان سوارکار بودند که میان چین و اروپا می‌زیستند. جینو کاسپاری، باستان‌شناس مؤسسه‌ی ماکس پلانک در رشته‌ی انسان‌شناسی زمین‌شناسی و دانشگاه برن، در بیانیه‌ای ایمیلی گفت:
«خالکوبی‌های فرهنگ پازیریک – دامداران عصر آهن در کوه‌های آلتای – مدت‌هاست که به‌خاطر طرح‌های تصویری پیچیده‌شان، توجه باستان‌شناسان را برانگیخته‌اند.»
تا همین اواخر، به‌دلیل محدودیت‌های فناورانه در تصویربرداری، پژوهشگران نتوانسته بودند این خالکوبی‌ها را به‌طور کامل و دقیق بررسی کنند. بسیاری از این خالکوبی‌ها با چشم غیرمسلح اصلاً قابل مشاهده نیستند و به همین دلیل، زمانی‌که این مومیایی‌ها در دهه‌ی ۱۹۴۰ کشف شدند، کسی متوجه وجود آن‌ها نشد.
برای دیدن خالکوبی‌های باستانی به تصویربرداری فروسرخ نیاز است، زیرا با گذشت زمان، پوست تجزیه می‌شود و رنگ خالکوبی‌ها در پوست اطراف پخش شده یا محو می‌گردد. نور فروسرخ، به‌دلیل طول موج بلندتر خود نسبت به نور مرئی، می‌تواند به لایه‌های زیرین پوست نفوذ کرده و آن‌چه را در سطح پنهان شده آشکار کند. بنابراین، تا پیش از این، بیشتر مطالعات بر پایه‌ی طراحی‌های دستی از خالکوبی‌ها صورت می‌گرفت، نه تصاویر واقعی.
اما پیشرفت در فناوری تصویربرداری بالاخره این امکان را فراهم کرده است که پژوهشگران بتوانند تصاویر دقیق و با وضوح بالا از مومیایی‌ها و خالکوبی‌های آن‌ها تهیه کنند. آن‌ها از فناوری عکاسی دیجیتال فروسرخ با وضوح بالا برای اسکن سه‌بعدی خالکوبی‌های زنی حدوداً ۵۰ ساله از عصر آهن استفاده کردند؛ بقایای حفظ‌شده‌ی این زن در موزه‌ی آرمیتاژ در سن‌پترزبورگ، روسیه نگهداری می‌شود.
بازسازی‌های هنری از این خالکوبی‌ها، تصاویری از پلنگ، گوزن، خروس و موجودی افسانه‌ای با بدن نیمه‌شیری و نیمه‌عقابی را نشان می‌دهد.
پژوهشگران دریافتند که – همان‌طور که در بسیاری از انسان‌های امروزی نیز دیده می‌شود – خالکوبی‌های دست راست این مومیایی بسیار دقیق‌تر و فنی‌تر از خالکوبی‌های دست چپ او هستند. این موضوع نشان می‌دهد که یا دو هنرمند مختلف این خالکوبی‌ها را اجرا کرده‌اند، یا این‌که یک هنرمند، پس از کسب تجربه و مهارت بیشتر، کار خود را ادامه داده است.
اسکن‌ها همچنین نشان می‌دهند که احتمالاً چندین ابزار مختلف با یک یا چند نوک به‌کار رفته و این خالکوبی‌ها طی چندین جلسه‌ی جداگانه انجام شده‌اند.
این یافته‌ها نشان می‌دهد که در فرهنگ پازیریک، خالکوبی صرفاً نوعی تزئین نبوده، بلکه یک صنعت هنری ماهرانه بوده که نیاز به مهارت فنی و آموزش تخصصی داشته است. شمار زیاد افرادی که در این محل دفن شده‌اند، نشان می‌دهد که خالکوبی احتمالاً یک رسم رایج در جامعه‌ی آن‌ها بوده است.
کاسپاری در ادامه می‌گوید:
«این مطالعه راهی تازه برای شناسایی نقش فردی انسان در اعمال تغییرات بدنی در دوران پیشاتاریخ ارائه می‌دهد. خالکوبی نه‌فقط یک تزئین نمادین، بلکه هنری تخصصی بوده است – هنری که نیازمند مهارت فنی، درک زیبایی‌شناختی و آموزش رسمی یا کارآموزی بوده است.»