فرارو- روزه داری و اجتناب از خوردن و آشامیدن در ماه مبارك رمضان می تواند بر سلامت تمام اعضا و دستگاه های بدن از جمله قلب، كلیه و بویژه دستگاه گوارش اثر گذار باشد.
به گزارش فرارو، بر طبق دستورات دینی، در ماه مبارك رمضان با روزه داری و پرهیز از خوردن آب و غذا در ساعاتی از روز، دستگاه گوارش از نظر فیزیولوژیك عملكرد خود را تغییر داده و بدن باید خود را با شرایط فعلی مطابقت بدهد.
رعايت رژيم غذايي مناسب در كنترل بسياري از اختلالات گوارشي نقش بسزايي دارد. از آنجا كه در ماه رمضان اغلب الگوي دريافت غذا (زمان صرف وعده هاي غذايي و تركيب آن) تغيير مي يابد، اين امر ممكن است علائم و عوارض برخي بيماري هاي دستگاه گوارش را تحت تأثير قرار دهد که در ادامه به برخی از این سوالات پاسخ داده شده است.
مشکلات گوارشی شایع در ماه رمضان چیست؟
در صورت عدم رعایت رژیم غذایی مناسب در ماه رمضان، ممکن است عوارضی مانند خشكي دهان، آروغ زدن، نفخ شكم، احساس سنگيني شکم، سوزش سردل، تهوع، یبوست و تغییرات اشتها دیده شود.
چرا روزه داری ماه رمضان سبب خشکی دهان می شود
در روزه داری ماه رمضان، به دلیل کاهش تعداد وعده های غذایی و ممنوعیت مصرف مواد غذایی در فاصله سحر تا افطار، مصرف مایعات کاهش می یابد که این امر سبب کاهش میزان آب بدن و احساس تشنگی می شود. همچنین، برای هضم و جذب مواد غذایی چرب، بدن با آب بیشتری نیاز دارد. مصرف این مواد غذایی حس تشنگی را تحریک می کند. بعلاوه، بالا بودن دمای هوا در ماه رمضان (به عنوان مثال در فصل های گرم سال) و فعالیت بدنی به مدت طولانی و یا با شدت زیاد منجر به اتلاف آب بدن و در نتیجه تشنگی و خشکی دهان می شود.
برای کاهش تشنگی و خشکی دهان در روزه داری چه توصیه می شود
به این دلیل که در ماه رمضان مصرف غذاها و مایعات محدود می شود، افراد روزه دار باید مقادیر کافی مایعات در فاصله افطار تا سحر مصرف کنند. بنابراین توصیه می شود که همراه وعده های غذایی افطار، سحری و نیز فواصل آن ها مقادیر کافی میوه و سبزی مصرف شود. چراکه این مواد غذایی به نگهداری آب در بدن کمک می کنند. حداقل میزان توصیه شده مصرف روزانه میوه و سبزی ۵۰۰ گرم در روز است. افراد روزه دار بهتر است مصرف مواد غذایی که سبب افزایش احساس تشنگی می شوند را محدود کنند. همچنین توصیه می شود فرد روزه دار بخصوص در ماه های گرم سال از انجام فعالیت های شدید و طولانی مدت در طول روز خودداری نمایند. همچنین، از مصرف چای و قهوه به مقدار زیاد که باعث دفع بیشتر آب بدن از طریق افزایش ادرار می شود، پرهیز شود.
مصرف کدام مواد غذایی سبب افزایش احساس تشنگی و خشکی دهان می شود
غذاهای پرچرب و سرخ شده بخصوص در وعده سحری منجر به تشنگی در طول روز می گردد. مصرف زیاد نمک، غذاهای شور و غذاهای پرادویه نیز تشنگی فرد روزه دار را افزایش می دهند و باید از مصرف آن ها اجتناب شود.
مصرف کدام مواد غذایی سبب بروز سوء هاضمه و نفخ می شود
پرخوري، مصرف زياد غذاهاي چرب و سرخ شده، غذاهاي تند و غذاهايي كه ايجاد نفخ مي كنند مثل كلم، نوشابه هاي گازدار، سير، پياز، فلفل بخصوص فلفل دلمه اي، حبوبات مانند عدس، لوبيا، نخود، لپه و مصرف زياد مواد قندي، دسرهاي شيرين، زولبيا و باميه، مصرف آب به همراه وعده غذايي، مصرف غذا در حجم زياد و مواد غذايي به اصطلاح سنگين مانند آش رشته و غذاهاي غليظ آبكي سبب نفخ و مشکلات گوارشی می شوند.
علت سوزش سر دل در ماه رمضان چیست؟
در ماه رمضان اغلب پرخوری و مصرف غذا به مقدار زیاد، بخصوص در وعده افطار، سبب بازگشت محتویات معده به مری و احساس سوزش سردل می شود.
چه غذاهایی سبب احساس سوزش سر دل می شوند
غذاهای چرب و سرخ شده که دیرتر از معده خارج می شوند، غذاهاي تند، قهوه و چاي پررنگ، نوشابه هاي گازدار، موادي مثل نعناع، شكلات، ادويه جات و مصرف سيگار مي تواند باعث سوزش سردل در افراد روزه دار شود.
چگونه می توان از احساس سوزش سر دل در افراد روزه دار پیشگیری کرد
توصيه مي شود به منظور پيشگيري از سوزش سردل، افراد روزه دار از پرخوری و مصرف وعده هاي غذايي حجيم بپرهیزند. اين افراد بايد تا حد امكان تعداد وعده هاي غذايي خود را افزايش دهند تا بتوانند در هر وعده حجم كمتري غذا مصرف كنند، لباس هاي تنگ نپوشند و حداقل تا ۳ ساعت پس ار صرف غذا دراز نكشند. البته استفاده از داروهاي ضدبارداري بخصوص به تنهايي هم مي تواند باعث سوزش سردل در خانم هاي روزه دار شود و توصيه می شود كه اين قرص ها به همراه غذا مصرف شود.
به چه دلیل خطر یبوست در افراد روزه دار افزایش می یابد
گرسنگي، كاهش مایعات دريافتي و کاهش فعاليت بدنی خطر يبوست را در افراد روزه دار افزايش مي دهند. از سوی دیگر تغيير الگوي وعده هاي غذايي و خواب در ماه رمضان سبب کاهش حرکات روده می شوند به همین دلیل سرعت عبور مدفوع در روده کاهش می یابد، در نتیجه آب بیشتری از دست داده و سبب ایجاد یبوست می شود.
چگونه می توان از بروز یبوست در افراد روزه دار پیشگیری کرد
با نوشیدن مقادیر کافی آب و مایعات و افزایش دريافت منابع فيبر رژيمي مانند ميوه و سالاد در وعده هاي سحري، افطار و پس از افطار به حفظ آب و انجام حركات طبیعی روده در ماه رمضان كمك كرد تا مدت زمان عبور مواد از دستگاه گوارش کاهش یافته و از ايجاد يبوست و نفخ جلوگيري شود.
چه مواد غذایی به درمان یبوست در افراد روزه دار کمک می کنند
جهت درمان یبوست باید مصرف آب، غلات سبوس دار، آرد قهوه اي، انجير و آلوي خشك خيسانده، ميوه ها بخصوص همراه با پوست و سبزيجات را افزایش داد. افراد مبتلا به یبوست بهتر است مصرف چای خود را کاهش دهند. افزایش فعالیت بدنی و تحرک نیز به درمان یبوست کمک می کند. در صورت شديد بودن يبوست، روزه داران مي توانند به همراه وعده هاي غذايي سحري و يا افطار يك قاشق غذاخوري شربت لاكتولوز مصرف كنند.
عوامل خطر ابتلا به زخم ها و خونریزی گوارشی در ماه رمضان چیست
مهمترین عامل خطر عود زخم ها و خونریزی گوارشی فوقانی در طول ماه رمضان، سابقه قبلی خونریزی از زخم یا زخم های گوارشی التیام نیافته، استرس های روانی، استعمال سیگار و مصرف برخی داروها مانند آسپرین است.
آیا روزه داری در افراد مبتلا به زخم های فوقانی گوارشی خطرناک است
روزه داري ماه رمضان شدت و عوارض زخم های فعال معده و دوازدهه و التهاب یا ورم معده را افزايش مي دهد. بنابراين، روزه داري در افراد مبتلا به زخم هاي فعال توصیه نمی شود.
قبل از اقدام به روزه داري، بيماران با سابقه قبلی زخم های فوقانی گوارشی باید چه اقداماتی را انجام دهند
ضروری است این بيماران قبل از اقدام به روزه داري با دستور پزشك خود آندوسكوپي انجام دهند تا زخم آن ها مورد بررسي قرار گيرد. در این صورت اگر زخم آن ها فعال نباشد با تجويز برخی داروهای کنترل کننده اسید معده اجازه روزه داري به آنها داده می شود. ولی در صورت تشديد علائم بیمار، علی رغم درمان روزه داری توصیه نمی شود.