شبی عالی را با دوستانتان گذرانده‌اید و لبی تر کرده‌اید، اما صبح روز بعد اضطراب سراغتان می‌آید و قلبتان تندتند می‌زند؟ حدود ۲۲ درصد افراد دچار این به‌اصطلاح اضطراب خماری پس از میگساری می‌شوند، که در برخی اضطرابی خفیف است و در برخی دیگر به شکل موج اضطراب نمود پیدا می‌کند. اما علت چیست و چه راهکارهایی وجود دارد؟
بلر ایتکن، پژوهشگر روان داروشناسی، و ربکا راثمن، پژوهشگر روان‌شناسی بالینی، از دانشگاه فنی سویینبرن در مقاله‌ای که در وب‌سایت کانورسیشن منتشر شده است به این سوال‌ها پاسخ می‌دهند.
الکل چه تاثیری روی مغز دارد؟
خماری واکنش بدن برای بهبود پس از مصرف الکل است که با مجموعه‌ای از علائم همراه است.
کم‌آبی و اختلال در خواب نقش زیادی در سردرد و تهوع پس از نوشیدن مشروب دارند. اما خماری فقط نمود جسمی ندارد، و بعد روانی نیز دارد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
الکل سیستم عصبی را سرکوب می‌کند، به این معنا که نحوه عملکرد برخی پیام‌رسان‌های شیمیایی (یا ناقل عصبی) در مغز را تغییر می‌دهد. الکل با افزایش گاماآمینوبوتیریک اسید (GABA)، که یک ناقل عصبی آرامش‌بخش است، شما را آرام می‌کند. الکل همچنین گلوتامات را کاهش می‌دهد که افکار شما را کندتر و به ایجاد حالتی آرام‌تر کمک می‌کند.
این کنش و واکنش در مجموع بر خلق، احساسات و هشیاری تاثیر می‌گذارد. به همین علت است که پس از نوشیدن الکل، اغلب خوش‌مشرب‌تر و بی‌خیال‌تر می‌شویم و حالت دفاعی‌مان کاهش پیدا می‌کند.
با از بین رفتن اثر الکل، مغز تلاش می‌کند تا این مواد شیمیایی را دوباره متعادل کند، به این صورت که گاماآمینوبوتیریک اسید را کاهش و گلوتامات را افزایش می‌دهد. این تغییر اثری معکوس دارد، و سبب می‌شود مغز تحریک‌پذیرتر و برانگیخته‌تر شود، که می‌تواند به احساس اضطراب منجر شود.
اما چرا برخی دچار اضطراب می‌شوند و برخی نمی‌شوند؟ پاسخ روشنی وجود ندارد، زیرا عوامل متعددی می‌توانند در این موضوع نقش داشته باشند.
ژن‌ها نقش دارند
برای برخی افراد، خماری صرفا به میزان الکلی که نوشیده‌اند و میزان آب بدنشان بستگی دارد. اما ژنتیک نیز ممکن است نقش قابل‌توجهی داشته باشد.
پژوهش‌ها نشان می‌دهند که ژن‌ها بر نحوه جذب الکل در بدن تاثیر می‌گذارند. علائمی مانند سردرد و کم‌آبی ممکن است در برخی افراد شدیدتر باشد و این آثار جسمی قوی‌تر به‌نوبه خود سبب بروز اضطراب می‌شوند.
آیا حرف‌هایی را که زدید به یاد می‌آورید؟
اما یکی از شایع‌ترین دلایل احساس اضطراب کارهایی است که هنگام نوشیدن مشروب انجام داده‌اید.
فرض کنید نمی‌توانید درست به یاد بیاورید که چه گفته‌اید یا چه کرده‌اید. شاید رفتاری داشته‌اید که اکنون از آن پشیمان یا شرمنده‌اید. ممکن است روی این افکار متمرکز شوید و در چرخه‌ای از نگرانی و نشخوار فکری گیر بیفتید که اضطراب‌زا است.
پژوهش‌ها نشان می‌دهند افرادی که در زندگی روزمره با احساس اضطراب دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند مقابل اضطراب خماری آسیب‌پذیرترند.
چگونه از اضطراب خماری جلوگیری کنیم؟
بهترین راه برای پیشگیری از اضطراب خماری محدود کردن میزان مصرف الکل است. توصیه می‌شود که بیش از ده نوشیدنی در هفته و بیش از چهار نوشیدنی در روز مصرف نشود.
به‌طور کلی، هرچه بیشتر بنوشید، علائم خماری شدیدتر خواهد بود و احتمالا حال بدتری خواهید داشت.
ترکیب الکل با مواد دیگر به‌ویژه مواد روان‌گردان نیز می‌تواند اضطراب را افزایش دهد.
اگر با احساس اضطراب از خواب بیدار شدید:
- روی بهبود جسمی تمرکز کنید تا فشار روانی کاهش پیدا کند
- مقدار زیادی آب بنوشید، غذای سبک بخورید و به خودتان زمان بدهید تا استراحت کنید
- مراقبه ذهن‌آگاه داشته باشید و تمرین‌های تنفسی عمیق انجام دهید، به‌ویژه اگر اضطراب مانع خوابتان می‌شود یا ذهنتان مملو از افکار پراکنده است
- نوشتن در دفترچه یادداشت را امتحان کنید. این کار به بازنگری افکار اضطراب‌آلود کمک می‌کند، احساساتتان را در چارچوب قرار می‌دهد و سبب می‌شود با خودتان مهربان‌تر باشید
- با دوستی صمیمی صحبت کنید. این کار فضایی امن برای بیان نگرانی‌ها فراهم می‌کند و از احساس انزوا می‌کاهد