بعد از پانسمان دندان بهتر است حداقل دو ساعت از خوردن و آشامیدن خودداری کنید. این زمان به دندان و لثه‌های شما فرصت می‌دهد تا به‌خوبی ترمیم شوند و پانسمان هم به‌درستی به محل خود بچسبد. پس‌از هرگونه درمان دندانپزشکی، مراقبت‌های پس‌از آن بسیار حیاتی است. پانسمان دندان یکی از این روش‌های موقت است که برای محافظت از دندان در برابر عفونت‌ها و آسیب‌های بیشتر به کار می‌رود.
بسیاری از افراد بعد از پانسمان دندان نمی‌دانند که چه مدت نباید چیزی بخورند یا بنوشند و این سؤال همیشه برایشان پیش می‌آید که آیا خوردن غذا یا نوشیدنی می‌تواند به دندان آسیب برساند یا نه. با ما همراه باشید تا نه‌تنها به این سؤال پاسخ دهیم، بلکه نکات مهمی را در مورد مراقبت از دندان پس‌از پانسمان به شما گوشزد کنیم تا بتوانید از سلامت دهان و دندان خود به بهترین شکل ممکن محافظت کنید.
چرا باید بعد از پانسمان دندان از خوردن خودداری کرد؟
پانسمان دندان به‌عنوان یک محافظ موقت روی دندانی که آسیب دیده یا درمان شده است، عمل می‌کند. این پانسمان به دندانپزشک اجازه می‌دهد تا به‌مرور زمان درمان را کامل‌تر کند؛ مثلاً مراحل بعدی پرکردن دندان یا عصب کشی را انجام دهد.
اما پس از انجام این پانسمان، زمان لازم است تا پانسمان به‌درستی به دندان بچسبد و جلوی ورود میکروب‌ها یا مواد غذایی به داخل آن گرفته شود. در این مدت، مصرف مواد غذایی و مایعات ممکن است به روند بهبود آسیب بزند. اگر بلافاصله بعد از پانسمان غذا یا نوشیدنی مصرف کنید، ممکن است:
پانسمان جابه‌جا شود: پانسمان هنوز محکم نشده و ممکن است با فشار غذا یا نوشیدنی جابه‌جا شود.
عفونت ایجاد شود: ورود مواد غذایی یا باکتری به زیر پانسمان می‌تواند باعث عفونت و التهاب در دندان و لثه شود.
درد و ناراحتی ایجاد شود: فشار یا تحریک اضافی به دندان ممکن است باعث ایجاد درد شدید در ناحیه آسیب‌دیده شود.
تا چند ساعت بعد از پانسمان دندان نباید چیزی خورد؟
بعد از پانسمان دندان توصیه می‌شود تا ۲ الی ۳ ساعت از خوردن و نوشیدن اجتناب کنید و ۲۴ ساعت از خوردن غذاهای سخت، چسبناک یا داغ خودداری کنید تا احتمال جابه‌جایی پانسمان یا ایجاد درد و عفونت به حداقل برسد.
موارد دیگری هم وجود دارد که باید در نظر بگیرید. در وب‌سایت ssfamilydentistry.com گفته شده است که:
اگر از بی‌حسی موضعی استفاده کرده‌اید، منتظر بمانید تا اثر داروی بی‌حسی ازبین برود. خوردن غذا قبل‌از ازبین‌رفتن داروی بی‌حسی ممکن است باعث شود که زبان خود را به‌طور تصادفی گاز بگیرید. بی‌حسی معمولا 1 تا 3 ساعت طول می‌کشد تا ازبین برود. همچنین به‌احتمال زیاد بافت لثه در اطراف دندان درحال درمان تحریک شده است و درد دارد. این درد می‌تواند چند روز طول بکشد. برای بهبود، لثه خود را با آب نمک گرم شستشو دهید.
حتی پس‌از گذشت 24 ساعت هم باید مراقب پانسمان دندان خود باشید و هر غذایی را مصرف نکنید. در بخش بعدی به مراقبت‌های پس‌از پانسمان اشاره می‌کنیم.
مراقبت‌های اولیه پس‌از پانسمان دندان
رعایت دستورالعمل‌های زیر بعد از پانسمان دندان می‌تواند به شما کمک کند تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کنید:
دو ساعت اول حیاتی است
مهم‌ترین زمان پس‌از پانسمان، دو ساعت اول است. در این مدت به دندان فرصت داده می‌شود تا پانسمان به‌خوبی در جای خود قرار گیرد. خوردن هرگونه مواد غذایی ممکن است به این روند آسیب بزند.
غذاهای نرم انتخاب کنید
بعد از گذشت دو ساعت می‌توانید به‌آرامی شروع به خوردن غذاهای نرم و بدون نیاز به جویدن زیاد کنید. غذاهای زیر از بهترین گزینه‌ها هستند:
سوپ‌های سبک: سوپ‌های آبکی و ولرم مانند سوپ مرغ یا سبزیجات که نیازی به جویدن ندارند؛
پوره سیب‌زمینی: یک غذای نرم و مقوی که جویدن زیادی نیاز ندارد و برای دندان‌های حساس مناسب است؛
تخم‌مرغ آب‌پز: تخم‌مرغ‌های نرم و آب‌پزشده یکی از بهترین منابع پروتئین بعد از پانسمان هستند؛
ماست: ماست ساده و بدون شکر که یک منبع خوب کلسیم است و نیازی به جویدن ندارد.
نوشیدنی‌های ولرم یا سرد مصرف کنید
از نوشیدنی‌های داغ به‌شدت خودداری کنید؛ زیرا می‌تواند به دندان حساس و پانسمان آسیب برساند. نوشیدنی‌های خنک یا ولرم بهترین انتخاب هستند.
از مصرف مواد غذایی چسبناک خودداری کنید
موادی مانند آدامس، کارامل و غذاهای چسبناک می‌توانند به پانسمان بچسبند و آن را جابه‌جا کنند.
چه زمانی می‌توان غذاهای عادی مصرف کرد؟
بعد از گذشت ۲۴ ساعت از سفت شدن خمیر پانسمان می‌توانید به‌تدریج به رژیم غذایی معمول خود بازگردید. بااین‌حال، همچنان باید مراقب باشید که از گاز زدن و جویدن غذاهای خیلی سفت مانند آجیل یا غذاهایی که نیاز به جویدن زیاد دارند، خودداری کنید. بهتر است تا زمان دریافت درمان نهایی یا مشاوره با دندانپزشک تنها از انواع مواد غذایی زیر استفاده کنید:
غذاهای نرم و خنک: برای جلوگیری از تحریک دندان و لثه‌ها از مواد غذایی نرم مانند سوپ‌ها، پوره‌ها، ماست و تخم‌مرغ آب‌پز استفاده کنید. این مواد نیازی به جویدن زیاد ندارند و احتمال جابه‌جایی پانسمان را کاهش می‌دهند.
آب و مایعات: نوشیدن آب به حفظ رطوبت دهان و جلوگیری از تجمع باکتری‌ها کمک می‌کند. همچنین از مصرف مایعات ولرم یا سرد به‌جای مایعات داغ بهره ببرید. مصرف نوشیدنی‌ها یا غذاهای داغ می‌تواند باعث تحریک لثه‌ها و افزایش درد شود. بنابراین تا چند روز پس‌از پانسمان بهتر است از غذاها و نوشیدنی‌های داغ پرهیز کنید.
هماانطور که در سایت دندانت آورده شده است:
- از خوردن غذاهای سفت و چسبنده که ممکن است باعث افتادن پانسمان شود خودداری کنید.
- از مسواک زدن و نخ دندان زدن در ناحیه پانسمان خودداری کنید.
- اگر پانسمان دندان شما دردناک است، می توانید از مسکن بدون نسخه استفاده کنید.
اثرات منفی غذا خوردن زودهنگام پس‌از پانسمان
اگر در مدت‌زمان توصیه‌شده از خوردن غذا یا نوشیدنی خودداری نکنید، ممکن است دچار مشکلاتی شوید. برخی از این مشکلات عبارت‌اند از:
پانسمان از جای خود خارج شود: غذا یا نوشیدنی‌هایی که مصرف می‌کنید، ممکن است به پانسمان آسیب بزند و باعث شود که از جای خود خارج شود که به‌طور مستقیم به دندان و لثه آسیب وارد می‌کند؛
التهاب و عفونت: ورود مواد غذایی یا میکروب‌ها به زیر پانسمان می‌تواند منجر به التهاب یا عفونت دندان و لثه شود که نیازمند درمان‌های جدی‌تر مانند عصب‌کشی یا حتی کشیدن دندان خواهد بود؛
طولانی‌شدن دوره بهبود: نادیده‌گرفتن توصیه‌های دندانپزشک باعث طولانی‌شدن دوره بهبود می‌شود و ممکن است شما را نیازمند به درمان‌های بیشتر کند.
پانسمان دندان چقدر دوام دارد؟
پانسمان دندان معمولاً یک درمان موقت است و بسته به نوع درمان نهایی بین چند روز تا چند هفته دوام دارد. هدف از این پانسمان محافظت از دندان در برابر عفونت، درد و آسیب‌های بیشتر تا زمان انجام درمان نهایی است. به‌همین‌دلیل مراقبت درست از پانسمان بسیار حیاتی است. در صورت نیاز به پانسمان طولانی‌تر، حتماً با دندانپزشک خود مشورت کنید تا از دوام و کیفیت آن مطمئن شوید.
نکات مهم برای مراقبت از دندان پس از پانسمان
بعد از پانسمان دندان، مراقبت مناسب از دهان و دندان ضروری است تا درمان به بهترین شکل ممکن پیش برود. یکی از نکات مهمی که باید به آن توجه داشته باشید، جلوگیری از بروز مشکلاتی مثل جابه‌جایی پانسمان یا عفونت است. در این بخش به چند توصیه کلیدی برای مراقبت از دندان پس‌از پانسمان اشاره می‌کنیم.
دقت در مسواک زدن
اگرچه پانسمان موقت است و به‌زودی با درمان دائمی جایگزین خواهد شد؛ اما مسواک‌زدن ملایم به‌خصوص در اطراف ناحیه پانسمان مهم است. از مسواک‌های نرم استفاده کنید تا به دندان‌ها و لثه‌ها آسیب نرسانید و از تحریک زخم یا جابه‌جایی پانسمان جلوگیری کنید.
استفاده نکردن از نخ دندان در محل پانسمان
تا زمانی که پانسمان در دندان شما باقی است، بهتر است از استفاده از نخ دندان در اطراف ناحیه پانسمان پرهیز کنید. فشار ناشی از نخ دندان می‌تواند پانسمان را جابه‌جا کند یا آن را از محل خود خارج کند.
استفاده از دهان شویه‌های ضدعفونی‌کننده
دهان‌شویه‌ها به جلوگیری از تجمع باکتری‌ها و حفظ بهداشت دهان کمک می‌کنند. از یک دهان‌شویه ضدعفونی‌کننده استفاده کنید تا ناحیه پانسمان از عفونت‌ها و باکتری‌ها در امان بماند.
خودداری از سیگار کشیدن
سیگارکشیدن بعد از پانسمان نه‌تنها برای سلامت عمومی مضر است، بلکه می‌تواند به درمان شما آسیب برساند. نیکوتین موجود در سیگار می‌تواند فرآیند ترمیم را کُند کند و احتمال بروز عفونت را افزایش دهد.
اهمیت مراجعه به دندانپزشک
پانسمان دندان یک درمان موقت است که تنها برای مدتی از دندان آسیب‌دیده محافظت می‌کند. به‌همین‌دلیل اهمیت دارد که پس‌از پانسمان به توصیه‌های دندانپزشک خود عمل و در زمان مقرر برای درمان نهایی به مطب دندانپزشکی مراجعه کنید. پیگیری‌نکردن درمان می‌تواند باعث بروز مشکلات بیشتری مانند عفونت یا خرابی بیشتر دندان شود.
سخن پایانی
پانسمان دندان به‌عنوان یک درمان موقت، نقش بسیار مهمی در محافظت از دندان‌ها تا زمان درمان نهایی دارد. برای اینکه این درمان به‌درستی عمل کند و مشکلاتی مانند جابه‌جایی پانسمان، عفونت یا درد پیش نیاید، لازم است حداقل دو ساعت پس‌از پانسمان از خوردن و نوشیدن خودداری کنید. همچنین به‌طور خاص در ۲۴ ساعت اول پس‌از پانسمان و به‌طور کلی در تمام مدتی که پانسمان در دهان شما قرار دارد، از مصرف غذاهای سخت، چسبناک و داغ پرهیز کنید. با رعایت این دستورالعمل‌ها و مشورت با دندانپزشک می‌توانید از سلامت دندان خود مطمئن باشید و تا درمان نهایی از دندان خود مراقبت کنید.