اعتماد نوشت: دلایل بروز سرطان رحم کاملا شناخته شده است و همین موضوع فاکتور مهمی برای پیشگیری از ابتلا است.

شناسایی راه‌های ابتلا و پیشگیری سرطان دهانه رحم یکی از دستاورد‌های دسترسی به درمان‌های موثر و قطعی پیشگیری از ابتلا به این سرطان است. شناسایی علل بروز سرطانه رحم و واکسن علیه این بیماری از قوی‌ترین موارد پیشگیری بروز این بیماری است.

پروتکل‌های بین‌المللی برای کشور‌های پیشرفته به این شکل است که دختران در سنین بین ۱۱ تا ۱۲ سال در مقابل این بیماری واکسینه می‌شوند، چرا‌که در سن ۱۱ تا ۱۲ سالگی پاسخ ایمنی بدن افراد بسیار بهتر عمل می‌کند و احتمال ابتلا به این سرطان در مقایسه با فردی که در سن ۲۵ سالگی واکسینه می‌شود به مراتب بیشتر است.

بارزترین سن شیوع سرطان دهانه رحم ۳۰ تا ۳۵ سالگی و در ادامه ۵۰ تا ۵۵ سال است و اگر روش‌های غربالگری و پیشگیری به درستی انجام شود، در بازه زمانی کوتاه‌مدت میزان شیوع این سرطان به صفر خواهد رسید.

ویروسی که در خانم‌ها باعث بروز سرطان دهانه رحم می‌شود، در آقایان می‌تواند باعث ایجاد سرطان‌های مجرا، حلق و حنجره و مقعد شود؛ بنابراین مرد و زن در صورت برقراری ایجاد روابط جنسی متعدد در معرض خطر ابتلا به انواع سرطان‌ها هستند.

میزان بروز و شیوع سرطان دهانه رحم در هر جامعه‌ای نشان از سطح سواد سلامت مردم آن جامعه دارد، چرا‌که با پیشرفت‌هایی که در این حوزه ایجاد شده چنانچه افراد درباره این بیماری آگاهی و اطلاعات داشته باشند اصلا نباید این بیماری در جامعه‌ای به وجود بیاید. یکی از اصلی‌ترین عوامل بروز سرطان دهانه رحم، ویروسی به‌نام پاپیلومای انسانی است.

این ویروس از طریق ارتباط جنسی منتقل می‌شود، معمولا این بیماری بعد از ارتباط جنسی یا بعد از ازدواج بیشتر دیده می‌شود. یکی دیگر از فاکتور‌هایی که باعث ماندگاری ویروس پاپیلوما و سرطانی شدن آن در بدن می‌شود، مصرف دخانیات است. این موضوع که افراد سیگاری بیش از سایرین به این سرطان مبتلا می‌شوند تقریبا ثابت شده است.

در برخی موارد ویروس پاییلوما خود به خود از بین می‌رود و اگر این ویروس مدت زمان طولانی ماندگار شود، می‌تواند به مرور و آهستگی سلول‌های دهانه‌رحم را سرطانی کند. یعنی اگر فردی در سن ۱۶‌سالگی مبتلا به این ویروس شود، ممکن است نشانه‌های ابتلا به سرطان در سی سالگی نمایان شود، بنابراین با مراجعه دوره‌ای به پزشک می‌توان از بروز این سرطان پیشگیری کرد. کاهش سطح ایمنی بدن یکی دیگر از فاکتور‌های ماندگاری و سرطانی شدن ویروس پاپیلوما است، اگر چنانچه فردی پیوند کبد و کلیه انجام داده باشد یا مبتلا به ایدز باشد، این ویروس فرصت بیشتری برای فعال شدن دارد.

ازسوی دیگر افرادی که قبل از ۱۶‌سالگی ازدواج می‌کنند، بیش از سایرین در‌معرض ابتلا به سرطان دهانه رحم هستند، چراکه در سنین پایین دهانه رحم یکی از اعضای نابالغ بدن است و در حال رسیدن به مرحله بلوغ آناتومیک است، اما برعکس ازدواج بعد از ۱۸ سالگی و پرهیز از رفتار‌های جنسی پرخطر و متعدد می‌تواند به میزان قابل توجهی از بروز این سرطان بکاهد.

واکسیناسیون علیه ایجاد سرطان‌های دهانه رحم، سن مناسب برای ازدواج، ارتباط زناشویی سالم و پرهیز از مصرف سیگار و قلیان از مهم‌ترین علل کاهش ایجاد سرطان دهانه رحم است. از‌سوی دیگر سرطان دهانه رحم تنها سرطانی است که راه‌های پیشگیری و درمان قطعی دارد.

انتظار می‌رود در چند سال آینده سرطان دهانه رحم به‌طور کلی درمان شده یا با اقدامات پیشگیرانه‌ای که انجام می‌شود شاهد بروز آن نباشیم.

یادداشت: فرح فرزانه، فوق تخصص آنکولوژی