بیش از نیمی از کل گونه‌های شناخته شده موجودات زنده و نزدیک به دو سوم گونه‌های جانوری را حشرات تشکیل می‌دهند. به علاوه تعداد زیادی گونه ناشناخته از حشرات وجود دارد. اطمینان از این موضوع که حشرات از نظر قدمت، بقا، تنوع گونه و میزان پراکنش از همه موجودات زنده دیگر از جمله گیاهان برتر هستند بر هیچکس پوشیده نیست. حشرات از طرق مختلف به انسان کمک می‌کنند مانند تولید ابریشم، عسل، رنگ، لاک و موم. هم چنین از حشرات به عنوان عامل کنترل بیولوژیک برای کنترل آفات استفاده می‌شود. تهیه کلکسیون، ایجاد باغ پروانه‌ها و زنبورها، استفاده دارویی، لارو درمانی، ساخت روبات ها، تولید بیوسنسورها، طراحی سطوح ضدباکتری، کنترل ترافیک، تولید سوخت‌های زیستی و استفاده به عنوان غذا تنها بخشی از فواید این موجودات می‌باشد. «حشرات خوراکی، جایگزینی سالم برای منابع پروتئینی» مطلبی بود که به نقل از صدا و سیما در فضای مجازی دست به دست شد لذا در این یادداشت به بررسی استفاده از حشرات به عنوان غذا خواهیم پرداخت.
ارزش حشرات تولید شده در بازار در مواردی بالاتر از خیلی از فرآورده‌های موجود است.
در تایلند ارزش یک کیلو جیرجیرک در بازارهای خرده فروشی، حدود 6 دلار است ولیکن در همین بازارها گوشت خوک بدون چربی به قیمت حدود 4.5 دلار آمریکا است.
کمیسیون اروپا که پیشتر مجوز عرضه و مصرف کرم‌های خوراکی را صادر کرده بود، با هدف تامین منابع پروتئینی به منظور برقراری یک سیستم غذایی پایدارتر، فروش و مصرف ملخ مهاجر را صادر کرد. پیش‌بینی شده این صنعت تا سال 2030 میلادی از رقم کمتر از 850 میلیون یورو در سال 2019 به 6.7 میلیارد یورو رشد کند.
تامین پروتئین جیره‌های غذایی دام و طیور برای رشد بهینه بسیار موثر است که با توجه به غنی بودن حشرات از پروتئین می‌تواند جایگزینی مناسب برای منابع پروتئینی مورد استفاده در جیره‌های غذایی دام و طیور باشد. سویا و ذرت بیشترین محصولاتی هستند که از آن‌ها برای تامین پروتئین جیره‌های غذایی دام و طیور استفاده می‌شود. تولید این محصولات نیاز به آب و زمین دارد و در طی فرآیند تولید نیز با مشکلاتی مانند ابتلا به انواع بیماری‌ها و آفات می‌تواند رو به رو شود. جایگزینی کامل یا بخش عمده این منابع پروتئینی با حشراتی چون ملخ‌ها و لارو سوسک آرد (میلورم) می‌تواند بسیار مقرون به صرفه‌تر بوده و سبب حفظ منابع آبی و خاکی شود. لارو و شفیره حشرات از نظر پروتئین غنی هستند (20 تا 70 درصد وزن خشک آن‌ها). اسیدهای چرب اشباع و غیر اشباع، مواد معدنی همانند مس، روی منیزیم، آهن، ویتامین‌های گروه B، اسیدهای آمینه ضروری نظیر لیزین و ترپتوفان از دیگر مواد غذایی موجود در حشرات است.
فائو با تاکید، استفاده از حشرات به عنوان غذای دام و انسان را توصیه نموده است. در آسیا و غرب آفریقا از حشرات برای پرورش دام‌های اهلی خود استفاده زیادی می‌برند. از جمله حشراتی که در کشورهای مختلف برای مصارف خوراکی انسان و دام و طیور استفاده می‌شود عبارتند از: 1- موریانه که این حشرات در زمره غذاهای بسیار مغذی طبقه‌بندی می‌شوند. 2- لارو مگس عمدتا دو نوع مگس خانگی و مگس سرباز سیاه مورد استفاده قرار گرفته است. 3- لارو پروانه‌ها که عمدتا به عنوان غذای انسان استفاده می‌شود. 4- ملخ‌ها و سیرسیرک‌ها که هم به عنوان غذای انسان و هم دام و طیور استفاده شده است. مزایای استفاده از حشرات بسیار زیاد می‌باشد و تنها به بخش بسیار کوچکی از آن اشاره شد. با توجه به اینکه استفاده از حشرات به عنوان خوراک انسان به فرهنگ‌سازی نیاز دارد این مهم می‌طلبد که دستگاه‌های ذی ربط در این خصوص اقدامات لازم را مورد بررسی قرار دهند.
با پرورش حشرات و استفاده از آن‌ها به عنوان منابع پروتئینی در تامین غذای دام، طیور و ماهی‌ها از خروج منابع ارزی از کشور جهت واردات نهاده‌های دامی برای تامین پروتئین جیره‌های غذایی می‌توان جلوگیری کرد. با جذب فارغ التحصیلان رشته حشره‌شناسی و انجام حمایت‌های مالی از آنان می‌توان از تخصص و دانش آن‌ها در زمینه پرورش حشرات بهره جست و همگام با کشورهای غربی گام برداشت.
نعیمه تیموری
دانشجوی دکتری حشره‌شناسی