گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، محیا معصومی- سامانه‌های علم‌سنجی و راه‌اندازی آن‌ها در وزارت علوم و دانشگاه‌های زیرنظرش که چندی است توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرده موضوعی است که در صورت فعالیت مستمر می‌تواند عملکرد‌های اعضای هئیت علمی را شفاف و با ایجاد یک فضای رقابتی فعالیت‌های علمی پژوهشی دانشگاه‌ها را با مشارکت اکثر اساتید رشد دهد؛ اما متاسفانه این سامانه‌ها تنها به حرف راه‌اندازی شده‌اند و عملکرد، کارآیی و آثار آن‌ها نادیده گرفته شده است.

در میان تمام زیرمجموعه‌های وزارت علوم تنها دانشگاه الزهرا (س) به چشم آمد که از طریق معاونت پژوهشی خود سامانه علم‌سنجی اعضای هیئت علمی را راه‌اندازی کرده است. چندی قبل فرصتی شد تا به تحلیل آمار و ارقام و شفاف‌سازی‌های ارائه شده در این سامانه بپردازیم و به نوعی عملکرد دانشگاه در این مورد را نقد و بررسی کنیم.

بیشتر بخوانید: «آمار تاسف‌بار سامانه علم‌سنجی اعضای هیئت علمی یک دانشگاه / اساتیدی که به حال خود رها شدند»

حال در گفتگویی کامل و جامع با یدالله اردوخانی معاون پژوهش و فناوری دانشگاه الزهرا (س) درباره این سامانه بیشتر می‌خوانیم.

 

سامانه علم‌سنجی اعضای هیئت علمی دانشگاه الزهرا (س) درحال به‌روزرسانی

یدالله اردوخانی معاون پژوهش و فناوری دانشگاه الزهرا (س) در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو با اشاره به نقد (با توجه به اطلاعات سامانه) که اکثر اساتید این دانشگاه هیچ مقاله‌ای ندارند، بیان کرد: سامانه علم‌سنجی دانشگاه اطلاعات اساتید را از سه مجموعه اسکوپوس، Wos و گوگل اسکولار می‌گیرد و براساس آن‌ها فعالیت اعضای هیئت علمی دانشگاه را درج می‌کند؛ لذا بخش از فعالیت‌های همکاران ما در مجلات داخلی در این سامانه دیده نمی‌شود و تنها بعضی از آن‌ها در گوکل اسکولار قابل رویت است.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه الزهرا (س) گفت: تلاش کردیم که نمایه ISC را به این سامانه متصل کنیم تا فعالیت‌های همکاران ما در مجلات علمی پژوهشی داخل با نمایه ISC هم قابل مشاهده باشد، اما هنوز موفق نشدیم، چون زیرساخت‌های دو سامانه با یکدیگر متفاوت است.

 

اردوخانی توضیح داد: اینگونه نیست که نزدیک به ۲۰۰ عضو هیئت علمی دانشگاه هیچ فعالیت و مقاله‌ای نداشته باشند، درواقع فعالیت دارند، اما در آن نمایه ISC است که در این سامانه دیده نمی‌شود. این سامانه هفته پژوهش سال ۹۸ راه‌اندازی اولیه شده (کمتر از یکسال گذشته) لذا طبیعی است که نواقصی داشته باشد. ما در حال رفع و به روزرسانی آن‌ها هستیم، چون بعضی از مقالات چاپ و منتشر شدند که در این سامانه دیده نمی‌شوند.

شفاف‌سازی عملکرد اساتید در همکاری‌های علمی بین‌المللی

وی با بیان اینکه قصد دارند با تکمیل فعالیت‌ها و روند به‌روزرسانی سامانه آن را به یکی از کاملترین سامانه‌های علم‌سنجی تبدیل کنند، عنوان کرد: اطلاعات اساتید در سامانه علم‌سنجی به صورت دستی و از طریق دانشگاه بارگذاری نمی‌شود و زیرساخت آن به گونه‌ای است که تنها با ارائه شناسه استاد، اطلاعات او را از پایگاه‌های WOS، اسکوپوس و گوگل اسکولار جمع‌آوری و تفکیک شده نمایش می‌دهد حتی این سامانه قابلیت دارد که نشان دهد همکاری‌های علمی بین‌المللی اساتید با چه کشور‌هایی بوده است.

 

الزهرا (س) اولین دانشگاهی که سامانه علم‌سنجی راه‌اندازی کرد

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه الزهرا (س) ادامه داد: در زمان راه‌اندازی سامانه علم‌سنجی، اولین دانشگاه تحت نظر وزارت علوم بودیم که موفق به انجام این کار شدیم. هدف ما این بود که با شفاف‌سازی فعالیت اعضای هیئت علمی دانشگاه بتوانیم معایب و محاسن را ببینیم و برای رفع نواقص و ارتقای حسن‌های خود اقدام کنیم و اینگونه علاوه بر به رخ کشیدن خود به جهانیان، مشاهده‌پذیری فعالیت اساتید و دانشگاه را در بین دانشجویان داخلی و خارجی بالا ببریم، بدون شک با این روند استنادات بیشتر خواهد شد.

 

پیشبرد اهداف پژوهشی دانشگاه با ایجاد یک فضای رقابتی سالم

اردوخانی در پاسخ به این سوال که سامانه علم‌سنجی تا چه اندازه اساتید را برای فعالیت مفید بیشتر ترغیب می‌کند، اظهار داشت: این سامانه بدین صورت نیست که اساتید را برای فعالیت و به‌روزسانی اطلاعاتشان ترغیب کند، چون سامانه اطلاعات خود را از فرد نمی‌گیرد و درحال حاضر به سه پایگاه معتبر متصل است، اما این سامانه از این جهت که باعث شده اساتید فعالیت خود و همکارانشان را به صورت شفاف و تفکیک شده ببینند یک فضای رقابتی است و می‌تواند برای پیشبرد اهداف پژوهشی دانشگاه بسیار موثر باشد.

وی تصریح کرد: همچنین اتصال به سامانۀ Sci-Val و نمایش مقالات پراستناد و داغ و اضافه‌شدن شاخص FWCI نیز در دست اجراست. در نتیجه، از فعالیت‌های اساتید می‌توان گزارش‌های متنوعی تهیه نمود. همچنین از این دسترسی‌ها و نسخۀ انگلیسی سامانه در هفته پژوهش رونمایی خواهد شد.

 

به گفته وی، زیرساخت بهره‌گیری از قابلیت‌های این سامانه کاملا آماده است و تنها در بخش نرم‌افزاری نیاز به یکسری ارتقا وجود دارد.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه الزهرا (س) تاکید کرد: در سال گذشته سرانه تولید مقاله حدود یک و سرانه تولید مقاله برای مقالات غیر ISI حدود ۱.۹۵ بوده است. در مجموع سرانه تولید مقالات ما (اعم از اسکوپوس، ISI و علمی پژوهشی و...) در سال گذشته حدود ۲.۷ بوده است. مجموعا سالی دوبار فعالیت همکاران خود را یکبار از مهر تا مهر برای هفته پژوهش و انتخاب پژوهشگران منتخب دانشگاه و بار دیگر از فروردین تا فروردین برای اعطای گرنت به اعضای هیئت علمی رصد می‌کنیم.

اردوخانی با بیان اینکه مشارکت اساتید در طرح‌های کاربردی و ارتباط با صنعت در این سامانه دیده نمی‌شود، گفت: در ۶ ماه اول سال جاری (بهار و تابستان ۹۹) نسبت به ۶ ماه قبل از آن (یعنی پاییز و زمستان سال ۹۸) مشارکت اساتید در طرح‌های کاربردی و ارتباط با صنعت و جامعه حدود ۱۵ درصد رشد داشته است. این رشد در اثر سیاست‌های تشویقی است که دانشگاه مدنظر قرارداده است و این موارد باعث می‌شود که اساتید علاقمندی‌های بیشتری از خود نشان دهند البته به هرحال مسئولیت‌پذیری اعضای هیئت علمی هم در این مسئله حائز اهمیت است.

وی یادآور شد: سیاست‌های دانشگاه، سیاست‌های تشویقی برای تولید مقالات و طرح‌های ارتباط صنعت و جامعه بوده است که همه ساله اعمال می‌شود.