از سه سال قبل که گروه نیسان استان خوزستان سیاه چادر خود را در حاشیه جشنواره آش به پا می کنند و با لباس های عربی در تمام روزهای این جشنواره حضور دارند، برنامه ای توجه همه حاضران در جشنواره را به خود جلب می کند.
سیاه چادری با مسافرانی سفید پوش، خوش صحبت و اهل شادی.
سه سال است که همین تیم می آیند و در مراسم و شب های مختلف، بخشی از آداب و رسوم خود را اجرا می کنند، رقص ها و ترانه هایی که هر یک معنا، مناسبت و شیوه اجرای خاصی دارد و پیام ویژه ای به مخاطب ارسال می کنند.
یکی از همین مراسم های عرب های خوزستان که در جشنواره یازدهم توجه بسیاری از استقبال کنندگان از جشنواره آش را به خود جلب کرد، مراسم پذیرایی با قهوه است، قهوه ای تلخ و غلیظ با پیامی سرشار از دوستی و صلح.
مراسم پذیرایی قهوه که سه سال قبل در فهرست آثار معنوی ایران به ثبت رسیده است، به گفته سرپرست گروه نیسان استان خوزستان، تلخ و غلیظ است تا تلخی زندگی را به مخاطب برساند و پس از آن چای شیرین سرو می شود تا شیرینی زندگی زیر زبان مهمان جلوه کند.
باسم حمادی می گوید: با این کار، مهمان، در یک لحظه تلخی و شیرینی زندگی را تجربه می کند تا بداند که به دنبال هر تلخی ای، شیرینی می آید.
وی ادامه می دهد: قهوه در بین عرب خوزستان از جایگاه و قداست خاصی برخوردار و نوع تهیه، پذیرایی و سرو آن با سایر قهوه ها متفاوت است.
حمادی در حالی که در حاشیه جشنواره آش، پذیرایی خیل عظیمی از مهمانان به صرف قهوه است، می افزاید: در این سبک، قهوه جوش را در دست چپ و فنجان را در دست راست می گیریم و از ریش سفید مجلس شروع به پذیرایی می کنیم.
قهوه از اساسی ترین و مهمترین ارکان پذیرایی اعراب خوزستان است، این را حمادی می گوید و اضافه می کند: هنگام پذیرایی، بر سر فنجان می زند که معنای بفرمایید دارد، مهمان قهوه را می خورد، اگر بار دیگر خواست، فنجان را صاف می دهد و اگر نخواست فنجان را تکان می دهد.
سرپرست گروه نیسان از استان خوزستان می گوید: سرو قوه به این شکل و شیوه، به این دلیل است که اگر در مجلس کسی در حال صحبت بود و شخص دیگری قصد پذیرایی داشت، به خاطر اینکه رشته کلام آن فرد قطع نشود، منظورها با ایما و اشاره بیان می شود.
وی به دیگر ویژگی های پذیرایی و سرو قهوه اشاره می کند و ادامه می دهد: همواره فنجان اول را صاحب خانه می خورد که به آن ، فنجان حیف می گویند، تا به این طریق بگوید قهوه سالم است و اولین کسی که امتحان می کنم، منم.
حمادی اظهار می کند: مهمان برای نخستین بار می تواند سه فنجان پشت سر هم بخورد، فنجان اول به نام 'ضیف' یعنی مهمان، فنجان دوم 'سیف' به معنای شمشیر که یعنی وقتی فنجان دوم را خورد، میزبان هم پیمان میهمان شد و فنجان سوم 'کیف' به معنای خوش گذشتن، که به این طریق مهمان رضایت خود از پذیرایی را اعلام می کند.
سرپرست گروه نیسان از استان خوزستان خوردن قهوه هر شخصی را نشانه احترام به آن فرد می داند و نخوردن آن را موجب بی اعتباری فرد در جامعه و دارای تبعات زیاد برای وی اعلام می کند.
وی می گوید: اگر شخص ناهنجای در جامعه، قوم یا قبیله ای حضور داشته باشد، می گویند، فنجان آن فرد ساقط است، یعنی اعتباری برای او نیست.
حمادی قهوه را تضمینی برای تحقق مطالبه مهمان معرفی می کند و می افزاید: اگر شخصی به عنوان واسطه اختلافی وارد خانه ای شد، پس از آنکه فنجان قهوه را برداشت، آن را بر زمین می گذارد و به این طریق اعلام می کند که خواسته ای دارد.
وی می گوید: در این زمان صاحب خانه اعلام می کند که قهوه ات را بخور تا هر خواسته ای داشته باشی، اجابت شود و واسطه می خواهد تا نسبت به فرد مورد اختلاف، رضایت حاصل شود تا قهوه را میل کند.
حمادی اضافه می کند: اعراب خوزستان حتی پیام های خصومت و ناراحتی خود را با قهوه اعلام می کنند، به این روش که اگر اختلاف و ناراحتی پیش آمد، فرد ناراضی، قهوه میزبان خود را دور می ریزد و یا نخورده بر می خیزد و به این طریق اعلام خصومت می کند.
گروه نیسان از استان خوزستان، آشی در جشنواره آش سرو نمی کنند اما سیاه چادر آنان پر است از مهمانی که در دیگر غرفه ها طالب آش بودند.
به گفته حمادی، گروه نیسان برای نمایش سبک زندگی، آداب و رسوم، پذیرایی و رقص های محلی خود در این جشنواره حاضر شده اند و با سرو قهوه، مهمان دوستی خود را اعلام می کنند.
دیگ های یازدهمین جشنواره ملی آش ایرانی از هشت شهریور به پا شده و تا 13 شهریور به غل غل خود در زنجان ادامه می دهند.
3001/6085