گروه سیاسی/ پنجمین دور مذاکره میان تهران و ریاض در حالی برگزار شده است که منابع خبری از روند رو به پیشرفت این گفت‌و‌گوها حکایت می‌کنند. مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق در گفت‌وگو با نشریه الصباح، تحولات مرتبط با این مذاکرات را رو به جلو خوانده است. او با بیان اینکه عراق توانسته فضای گفت‌وگوهای مثبتی ایجاد کند که بسیاری از جزئیات آن اعلام نشده است، تأکید کرد که تفاهم بین ایران و عربستان سعودی نزدیک است.
«الکاظمی» با بیان اینکه برادرانمان در عربستان و جمهوری اسلامی در پرونده مذاکرات با مسئولیت بالا و براساس نیازهای کنونی منطقه تعامل می‌کنند، ابراز اطمینان کرد که تفاهم نزدیک است و گشایش واقعی و گسترده‌ای در روابط تمام کشورهای منطقه به وجود خواهد آمد. او همچنین با یادآوری اینکه دو طرف سعودی و ایرانی بر سر یک یادداشت تفاهم 10‌بندی به توافق رسیدند، خبر داد که دو طرف توافق کردند که دور بعدی مذاکرات در سطح دیپلماتیک برگزار شود. پیش از این، ایران و عربستان پنج دور مذاکره برای حل ‌و فصل موضوعات اختلافی و کاستن از تنش در روابط دوجانبه از سرگذرانده‌اند که آخرین نشست در روز پنجشنبه اول اردیبهشت ماه جاری در بغداد برگزار شد؛ نشستی که بنا بر اعلام وزیر خارجه عراق و سخنگوی دستگاه دیپلماسی ایران در فضایی بسیار مثبت برگزار شد. وبگاه «روسیا الیوم» نیز به نقل از یک منبع آگاه عراقی نوشت که نخست‌وزیر عراق، معاون مشاور امنیت ملی ایران و رئیس دستگاه اطلاعات عربستان سعودی در دور پنجم این مذاکرات که چند ساعت طول کشید، حضور داشتند و تهران و ریاض درباره پایان مذاکرات امنیتی و انتقال به مذاکرات دیپلماتیک توافق کردند. این منبع که خواست نامش فاش نشود، افزود که انتظار می‌رود دور ششم دیدار بین دو طرف ایرانی و سعودی در عراق برگزار شود.
احتمال بازگشایی سفارتخانه‌ها
پس از آنکه مقام‌های عراقی از مثبت بودن آخرین نشست امنیتی ایران و عربستان خبر دادند، ایرج مسجدی، سفیر کشورمان در بغداد از پیگیری موضوع بازگشایی سفارتخانه‌های ایران و عربستان در نشست بعدی خبر داد. سفیر ایران در بغداد درباره آخرین وضعیت گفت‌و‌گوهای این دو کشور گفت: «در دور پنجم گفت‌و‌گوهای ایران و عربستان که پنجشنبه گذشته بین هیأت‌های دو طرف برگزار شد نقشه راهی برای آینده مورد بحث و توافق قرار گرفت. هر دو طرف پیشنهاداتی داشتند که بعد از جلسه پنجشنبه در این باره توافقی حاصل و تبدیل به نقشه راهی برای آینده شد». مسجدی درباره این سؤال که آیا سفارتخانه دو کشور بازگشایی خواهد شد یا نه، گفت: روند مذاکرات آینده تعیین خواهد کرد که موضوع بازگشایی سفارتخانه‌ها محقق شود یا خیر و این بستگی به مذاکرات بعدی دارد. او دور اخیر مذاکرات را مهم توصیف کرد و گفت طرفین درباره چهارچوب مذاکرات آینده به توافق دست یافتند و این خود ملاک مثبتی است که راه آینده را برای هر دو طرف روشن می‌کند. مسجدی به کلیت توافق ایران و عربستان اشاره کرد و گفت یکی از این توافق‌ها بر سر «اعتماد‌سازی ها» است. وی افزود: دوم، «اقدامات و همکاری‌های دوجانبه» مثل موضوعات حج و بحث سفارتخانه‌های دو طرف و موضوع سوم نیز «بحث‌های منطقه‌ای و بین‌المللی» است.
مذاکرات دوجانبه تهران و ریاض در حالی در روندی رو به جلو ادامه دارد که عربستان سعودی در سال‌های اخیر و پس از قطع رابطه دیپلماتیک با تهران با بهره‌گیری از دلارهای نفتی اش خود را وارد نزاع‌های خودخواسته‌ای با ایران بر سر نفوذ منطقه‌ای کرد که تاکنون حاصلی جز شکست نیافته است. در این میان اگرچه جمهوری اسلامی ایران تاکنون در مواجهه با سیاست‌های تقابلی ریاض کوشیده است تا تهدید را به صفر رسانده و اقدامات مخرب را بی‌پاسخ نگذارد اما در مجموع، سیاستی مبتنی بر صبر و تدبیر دیپلماتیک در پیش گرفته است. با وجود چنین پیشینه‌ای، همان قدر که عوامل و دلایل برای بالاگرفتن تنش میان ایران و عربستان به‌عنوان دو کشور صاحب نفوذ منطقه وجود داشت، برخی واقعیت‌ها و نگرانی‌ها از سوی مقام‌های ریاض سبب شد زمزمه‌هایی پیرامون حرکت این کشور به سمت گفت‌وگو و حل اختلافات با ایران به گوش برسد. این در حالی است که سیاست خارجی ایران همزمان از فرصت تغییر برآمده از اعتنای بازیگران عربی به راهکارهای دیپلماتیک، بخوبی در راستای توسعه روابط منطقه‌ای بهره جسته و در عرصه مناسبات منطقه‌ای نیز فعال‌تر از همیشه ظاهر شده است؛ موقعیتی که بی‌تردید برای عربستان به معنای بی‌فایده بودن هزینه دوری جستن از چنین فضایی خواهد بود.