هر راننده‌ای ممکن است حتی با رعایت تمام نکات ایمنی، روزی با حادثه‌ای در جاده مواجه شود و در چنین شرایطی، بیمه شخص ثالث نخستین و مهم‌ترین پناه او خواهد بود. این بیمه، که طبق قانون برای همه وسایل نقلیه موتوری الزامی است، خسارات جانی و مالی وارد شده به اشخاص ثالث را جبران می‌کند. اما در کنار همه مزایایی که بیمه شخص ثالث به همراه دارد، یک سوال اساسی برای بسیاری از بیمه‌گذاران مطرح است: «بعد از تصادف، چه مدت باید منتظر پرداخت خسارت بمانیم؟». این سوال دغدغه مشترک بسیاری از افراد است. در این مقاله سعی کردیم به این سوال پاسخ دهیم.
مدت زمان قانونی و عرفی پرداخت خسارت بیمه شخص ثالث
بر اساس قوانین خرید بیمه شخص ثالث (https://bimebazar.com/third-party-insurance/ )، شرکت‌های بیمه‌گر موظف‌اند پس از تکمیل مدارک و تایید نهایی پرونده، در سریع‌ترین زمان ممکن نسبت به پرداخت خسارت اقدام کنند. طبق ماده ۲۶ قانون بیمه شخص ثالث، حداکثر مهلت قانونی پرداخت خسارت ۱۵ روز کاری پس از نهایی شدن پرونده است. این مهلت شامل خسارت‌های مالی و جانی می‌شود، اما روند عملیاتی آن در هر نوع خسارت متفاوت است.
در خسارات مالی که ابعاد حادثه ساده و مدارک کامل است، برخی شرکت‌های بیمه مانند بیمه ایران و بیمه دانا، ظرف ۲ تا ۵ روز کاری خسارت را پرداخت می‌کنند. اما در موارد پیچیده‌تر، مانند خسارات جانی یا تصادف‌های منجر به فوت، فرآیند دریافت دیه به دلیل نیاز به گزارش پزشکی قانونی، رای دادگاه و مدارک وراثت ممکن است بیشتر طول بکشد؛ اما طبق قانون، باید حداکثر تا ۱۰ تا ۱۵ روز کاری پس از صدور رای نهایی، وجه خسارت به حساب ذی‌نفع واریز شود.
چه عواملی بر مدت زمان پرداخت خسارت تاثیر می‌گذارند؟
اگرچه قانون، شرکت‌های بیمه را موظف کرده که ظرف ۱۵ روز کاری پس از تکمیل مدارک، خسارت بیمه شخص ثالث را پرداخت کنند، اما واقعیت میدانی چیز دیگری است. در عمل، زمان پرداخت می‌تواند به عوامل متعددی بستگی داشته باشد؛ عواملی که در صورت بی‌توجهی، ممکن است فرآیند دریافت خسارت را هفته‌ها به تاخیر بیندازند.
- کامل بودن مدارک: اصلی‌ترین عامل، داشتن مدارک کامل و بی‌نقص است. هرگونه نقص یا اشتباه در ارائه مدارک، باعث تعویق در بررسی پرونده و تاخیر در صدور حکم پرداخت خواهد شد.
- نوع حادثه و پیچیدگی تصادف: در تصادف‌های ساده و مالی، فرآیند رسیدگی سریع‌تر انجام می‌شود. اما در حوادث منجر به جرح یا فوت، نیاز به گزارش پزشکی قانونی، رای دادگاه و مدارک وراث باعث پیچیده شدن پرونده و افزایش مدت زمان رسیدگی می‌شود.
- وجود یا عدم وجود کروکی: در تصادف‌هایی که بدون کروکی هستند و طرفین حادثه بر سر مقصر بودن توافق دارند، روند ساده‌تر و سریع‌تر پیش می‌رود. اما اگر اختلاف نظر وجود داشته باشد و نیاز به کروکی غیرسازشی یا رای دادگاه باشد، زمان بررسی به‌مراتب طولانی‌تر می‌شود.
- سیاست داخلی شرکت بیمه: هر شرکت بیمه‌ای، رویکرد خاص خود را در رسیدگی به پرونده‌ها دارد. برخی شرکت‌ها به دلیل ساختار دیجیتال یا تیم کارشناسی چابک‌تر، سریع‌تر خسارت پرداخت می‌کنند.
- اعلام به‌موقع حادثه: مطابق قانون، بیمه‌گذار باید ظرف ۵ روز کاری از وقوع تصادف، آن را به شرکت بیمه به صورت حضوری یا از طریق سامانه‌های آنلاین شرکت‌های بیمه، اطلاع دهد. تاخیر در این مرحله می‌تواند منجر به تعلیق یا رد پرونده شود.
مراحل گام‌به‌گام دریافت خسارت بیمه شخص ثالث
فرآیند دریافت خسارت از بیمه شخص ثالث، در صورتی که مراحل آن به‌درستی طی شود، می‌تواند بسیار ساده و بدون دغدغه انجام گیرد. در ادامه، مراحل اصلی این فرآیند به‌صورت گام‌به‌گام توضیح داده شده است:
- گزارش حادثه به پلیس و دریافت کروکی (در صورت نیاز)
در مرحله نخست، باید حادثه به پلیس راهور گزارش داده شود. در تصادف‌های ساده، گزارش کتبی پلیس کافی است؛ اما در حوادثی که خسارت شدید، جرح یا فوت رخ داده باشد، یا طرفین اختلاف‌نظر داشته باشند، دریافت کروکی سازشی یا غیرسازشی الزامی است.
- اطلاع‌رسانی به شرکت بیمه ظرف حداکثر ۵ روز کاری
مطابق قانون، بیمه‌گذار موظف است حداکثر ظرف ۵ روز کاری، حادثه را به شرکت بیمه اعلام کند. این اطلاع‌رسانی می‌تواند به‌صورت حضوری یا از طریق سامانه‌های آنلاین شرکت بیمه انجام شود.
- ارائه مدارک و تشکیل پرونده
پس از اطلاع‌رسانی، مدارک لازم شامل بیمه‌نامه معتبر، کارت ملی، گواهینامه رانندگی، کارت خودرو و گزارش پلیس ارائه می‌گردد. در صورت وجود خسارت جانی، مدارک تکمیلی مانند گزارش پزشکی قانونی و رای دادگاه هم باید ارائه شود.
- بازدید و ارزیابی کارشناس بیمه
کارشناس بیمه با بازدید از خودرو یا بررسی مدارک مرتبط، میزان خسارت را برآورد کرده و گزارشی رسمی برای ادامه فرآیند تهیه می‌کند.
- صدور برآورد خسارت و تایید نهایی
پس از بررسی نهایی مدارک و گزارش کارشناس، شرکت بیمه اقدام به صدور برآورد رسمی خسارت می‌نماید.
- پرداخت خسارت
در نهایت، مبلغ خسارت تعیین‌شده به حساب زیان‌دیده واریز می‌شود. بسته به نوع حادثه و تکمیل بودن پرونده، این مرحله معمولا بین ۲ تا ۱۵ روز کاری زمان می‌برد.
تفاوت بین خسارت با کروکی و بدون کروکی
یکی از عوامل تعیین‌کننده در روند رسیدگی به خسارت بیمه شخص ثالث، وجود یا عدم وجود کروکی تصادف است. کروکی، گزارشی رسمی از صحنه تصادف است که توسط پلیس راهنمایی و رانندگی تنظیم می‌شود و نقش مهمی در تعیین مقصر و اثبات ادعای زیان‌دیده دارد.
دریافت خسارت با کروکی
در تصادف‌هایی که منجر به خسارت‌های سنگین، جرح، فوت یا اختلاف‌نظر بین طرفین می‌شوند، دریافت کروکی الزامی است. در این موارد، پلیس با حضور در محل حادثه، کروکی سازشی (در صورت توافق طرفین) یا غیرسازشی (در صورت عدم توافق) تنظیم می‌کند. ارائه این مدرک باعث می‌شود فرآیند بررسی و تعیین مسئولیت دقیق‌تر و رسمی‌تر انجام شود.
دریافت خسارت بدون کروکی
در تصادف‌های جزئی که خسارت مالی وارده زیر سقف تعیین‌شده در سال ۱۴۰۴ (۵۳ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان) باشد و طرفین حادثه با یکدیگر توافق داشته باشند، می‌توان بدون دریافت کروکی برای دریافت خسارت اقدام کرد. شرط اصلی در این حالت، داشتن بیمه‌نامه معتبر، گواهینامه رانندگی مجاز و نبود اختلاف بر سر مقصر بودن حادثه است. در مجموع، داشتن کروکی روند رسیدگی را مستندتر می‌کند اما در شرایط ساده و کم‌هزینه، دریافت خسارت بدون آن نیز ممکن و قانونی است.
مدارک لازم برای تسریع در دریافت خسارت
ارائه به‌موقع و کامل مدارک مورد نیاز، مهم‌ترین عامل در تسریع فرآیند پرداخت خسارت بیمه شخص ثالث است. بسیاری از تاخیرها در پرداخت، ناشی از نقص یا عدم تطابق مدارک با شرایط قانونی است. بنابراین، پیش از مراجعه به شرکت بیمه، بهتر است از کامل بودن مدارک اطمینان حاصل کنید. مدارک عمومی برای همه پرونده‌ها عبارتند از:
- اصل و کپی کارت ملی و شناسنامه مالک خودرو و زیان‌دیده
- گواهینامه رانندگی معتبر راننده مقصر و زیان‌دیده
- بیمه‌نامه شخص ثالث معتبر
- کارت خودرو هر دو طرف حادثه
- گزارش پلیس یا کروکی تصادف (در صورت وجود)
- شماره شبا زیان‌دیده برای واریز خسارت
مدارک تکمیلی در خسارت مالی عبارتند از:
- کروکی سازشی یا گزارش کارشناسی رسمی
- برگه ارزیابی خسارت از سوی کارشناس بیمه
- فاکتورهای تعمیرات و قطعات آسیب‌دیده
مدارک اضافی در خسارت جانی یا فوت:
- گزارش پزشکی قانونی
- رای دادگاه و گواهی انحصار وراثت (در صورت فوت)
- مدارک شناسایی وراث یا ذی‌نفعان
- جواز دفن، گواهی فوت، شناسنامه باطل‌شده متوفی
در صورت تکمیل این مدارک، پرونده شما سریع‌تر بررسی می‌شود و احتمال رد یا تاخیر به‌طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.
اگر شرکت بیمه در زمان مقرر خسارت را پرداخت نکند، چه باید کرد؟
طبق قوانین جاری، شرکت‌های بیمه موظف‌اند پس از تکمیل مدارک و تایید نهایی پرونده، حداکثر ظرف ۱۵ روز کاری خسارت بیمه شخص ثالث را به زیان‌دیده پرداخت کنند. با این حال، در برخی موارد ممکن است به دلایلی، پرداخت به تعویق بیفتد. در چنین شرایطی، بیمه‌گذار یا زیان‌دیده می‌تواند اقدامات زیر را انجام دهد:
- پیگیری مستقیم از شعبه بیمه: در گام نخست، توصیه می‌شود به‌صورت حضوری یا تلفنی با شعبه مربوطه تماس گرفته و علت تاخیر را جویا شوید. در بسیاری از موارد، مشکل با اصلاح یا تکمیل مدارک قابل حل است.
- ثبت شکایت در بیمه مرکزی: در صورت عدم دریافت پاسخ مناسب از شرکت بیمه، می‌توانید از طریق سامانه نظارت بیمه مرکزی شکایت خود را ثبت کرده و پیگیری رسمی انجام دهید. بیمه مرکزی وظیفه دارد به این شکایات رسیدگی و نتیجه را اعلام کند.
- اقدام حقوقی از طریق دادگاه: در مواردی که تاخیر غیرموجه ادامه یابد، امکان مراجعه به دادگاه و طرح دعوی حقوقی برای دریافت خسارت و جریمه دیرکرد وجود دارد.
راهکارهایی برای تسریع دریافت خسارت بیمه شخص ثالث
اگرچه فرآیند پرداخت خسارت توسط شرکت‌های بیمه مشمول مقررات مشخصی است، اما اقدامات بیمه‌گذار می‌تواند نقش مهمی در تسریع روند رسیدگی و واریز خسارت ایفا کند. رعایت چند نکته ساده، مسیر دریافت خسارت را به‌مراتب کوتاه‌تر و کم‌هزینه‌تر خواهد کرد.
- اطلاع‌رسانی فوری به شرکت بیمه حداکثر ظرف ۵ روز کاری
- جمع‌آوری و ارائه کامل مدارک
- دریافت کروکی در تصادف‌های پیچیده
- انتخاب شرکت بیمه با عملکرد شفاف
خسارت بیمه شخص ثالث را سریع‌تر دریافت کنید
مدت زمان پرداخت خسارت بیمه شخص ثالث به عوامل متعددی مانند نوع حادثه، کامل بودن مدارک و شرکت بیمه بستگی دارد، اما طبق قانون نباید بیش از ۱۵ روز کاری طول بکشد. رعایت مراحل قانونی، ارائه مدارک کامل و اطلاع‌رسانی سریع، روند دریافت خسارت را به‌مراتب ساده‌تر و سریع‌تر می‌کند. اگر هنوز بیمه شخص ثالث ندارید، همین حالا از طریق بیمه بازار، بیمه‌نامه‌تان را آنلاین تهیه کنید و با خیالی آسوده رانندگی کنید.