زلنسکی تأکید کرد که اوکراین و اروپا در معنای گستردهتر -شامل اتحادیه اروپا، ترکیه و بریتانیا- باید در مذاکرات و همچنین تضمینهای امنیتی لازم مشارکت داشته باشند. زلنسکی تصریح کرد که هرگونه میانجیگری برای پایان دادن به جنگ باید بر پایه عدالت باشد. او همچنین با انتقاد از مذاکرات میان آمریکا و روسیه در ریاض بار دیگر مخالفت خود را با تصمیمگیری درباره آینده جنگ در اوکراین بدون حضور کییف اعلام کرد.
به گفته زلنسکی، پس از آنکه از مذاکرات ریاض کنار گذاشته شد، سفر خود به پایتخت عربستان سعودی را به تعویق انداخته است. او در کنفرانس خبری مشترک با اردوغان اظهار داشت که این نشست بسیار غیرمنتظره بوده و نتایج آن برای اوکراین الزامآور نخواهد بود. او افزود: ما به چنین نتایجی اهمیتی نمیدهیم و رویکردمان کاملاً شفاف و صادقانه است. من هیچ علاقهای به مواجهه با غافلگیری ندارم و به همین دلیل تصمیم گرفتم به عربستان سفر نکنم.
در آن سو، رئیسجمهور آمریکا، رئیس جمهور اوکراین را مورد حمله قرار داد و تاکید کرد که اوکراین ممکن است ناچار به برگزاری انتخابات جدید شود.دونالد ترامپ این اظهارات را پس از دیدار میان مذاکرهکنندگان آمریکایی و روسی در ریاض، با هدف بررسی راههای پایان دادن به جنگ اوکراین مطرح کرده است. این نخستین دیدار از این نوع محسوب میشود، از زمانی که جو بایدن در سال ۲۰۲۲ بخش عمدهای از ارتباطات واشنگتن با مسکو را قطع کرد.
ولادیمیر پوتین بارها اعلام کرده که زلنسکی مشروعیت خود را از دست داده است، زیرا دوره پنجساله ریاستجمهوری او در مه ۲۰۲۴ به پایان رسیده و به دلیل وضعیت حکومت نظامی، انتخابات جدیدی برگزار نشده است.ترامپ در گفتوگویی با خبرنگاران تأکید کرد که زلنسکی در اوکراین جایگاه مردمی قدرتمندی ندارد. او اظهار داشت که محبوبیت زلنسکی تنها حدود ۴ درصد است و افزود که چنین شرایطی نمیتواند برای یک رهبر کافی باشد.
ترامپ تأکید کرد که عدم برگزاری انتخابات فقط دغدغه روسیه نیست و کشورهای دیگر نیز این مسأله را مطرح کردهاند. او در این رابطه گفت: «وقتی مردم اوکراین میبینند که مدت طولانی از آخرین انتخاباتشان گذشته، آیا حق ندارند سوال کنند؟»
ترامپ شخصیت زلنسکی را ستود اما توان حکمرانی او را زیر سوال برد و افزود: این رهبری کنونی اوکراین است که تاکنون مانع از توقف جنگ و ادامه آن شده است. جنگ در اوکراین بیهوده است و نباید اتفاق میافتاد. هزاران سرباز در اوکراین کشته میشوند که از جمله آنها نظامیان کره شمالی هستند.
رئیس جمهوری آمریکا اضافه کرد که روسها نمی خواستند کی یف را نابود کنند و اگر می خواستند این کار را انجام دهند ، آنها این کار را می کردند.
ترامپ با بیان اینکه «شهرهایی در اوکراین مانند غزه هستند که حتی یک ساختمان سالم در آن وجود ندارد»، رئیس جمهوری اوکراین را بی کفایت توصیف کرد و گفت: «زلنسکی نمیداند نیمی از ۳۵۰ میلیارد دلاری که به اوکراین دادیم، کجا رفته است. اظهارات او مضحک است و ریاستجمهوری او باعث ادامه جنگ شد».
رئیس جمهوری آمریکا موضع دولت جو بایدن رئیس جمهوری قبلی این کشور را درباره اوکراین، « بد و تاسف بار» خواند و ادامه داد:آنچه در اوکراین اتفاق افتاد و حوادث ۷ اکتبر و تورم، اگر من در قدرت بودم اتفاق نمی افتاد.جنگ در اوکراین می تواند به جنگ جهانی سوم منجر شود.
در همین حال، مقامات اوکراینی تصریح کردهاند که به دلیل ادامه جنگ با روسیه، امکان برگزاری انتخابات وجود ندارد. اوکراینی ها ادعا کرده اند محبوبیت زلنسکی که در آغاز جنگ در سال ۲۰۲۲ به ۹۰ درصد رسیده بود، اکنون در پی ناکامیهای نظامی و مشکلات اقتصادی مداوم به حدود ۵۰ درصد کاهش یافته است. مطالعات اخیر نشان میدهد که میزان اعتماد عمومی به زلنسکی نیز کاهش یافته، چنانکه براساس نظرسنجی مؤسسه سوسیس، تنها ۴۰ درصد از مردم اوکراین به او اعتماد دارند؛ در حالی که ۷۲ درصد از شهروندان از والری زالوژنی، ژنرال سابق و سفیر کنونی اوکراین در بریتانیا، حمایت میکنند. کرملین نیز به تازگی اعلام کرده که پوتین آماده مذاکره با زلنسکی است، مشروط به حل و فصل موضوع مشروعیت او.
ترامپ ابراز امیدواری کرده که گفتوگوهای اخیر بین دیپلماتهای آمریکایی و روسی، به توافق صلح در اوکراین نزدیکتر شود. هرچند دیپلماتهای اوکراینی و نمایندگان اتحادیه اروپا در این مذاکرات حضور نداشتند، ترامپ همچنان بر نقش میانجیگری خود تأکید میکند.
او همچنین اعلام کرد که ممکن است در اواخر ماه جاری با پوتین دیدار کند تا درباره ابعاد این مناقشه گفتوگو کند. ترامپ افزود اگر او رئیسجمهور بود، این جنگ هرگز آغاز نمیشد.
در پاسخ به انتقادها درباره عدم حضور اروپایی ها در مذاکره، ترامپ ضمن ابراز همدردی گفت که واکنش آنها را فهمیده اما یادآور شد پیش از این نیز مذاکرات بسیاری بدون پیشرفت صورت گرفته است. او این بحران را قابل حل دانست و بر ساده بودن مسیر بازگشت به صلح تأکید کرد.
جزئیاتی از مذاکرات آمریکا و روسیه
روز سه شنبه در ریاض، هیئتهای دیپلماتیک ایالات متحده و روسیه، به ریاست مارکو روبیو وزیر امور خارجه آمریکا و سرگئی لاوروف، همتای روسی وی، آغازگر تلاش برای ایجاد شرایطی بودند که بتواند به "توافق صلح پایدار" در اوکراین منجر شود. این مذاکرات همچنین شامل برنامهریزی برای جلسهای بین دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، و ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه است. بر اساس گزارشی که فاکس نیوز منتشر کرده، اطلاعات بهدستآمده، طرح اولیه پیشنهادی این هیئتها چارچوبی را شامل میشود که ممکن است آتشبس فوری، برگزاری انتخابات در اوکراین، و سپس امضای توافق رسمی صلح را در بر داشته باشد.
تمی بروس، سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده، ضمن تأیید این تلاشها اعلام کرد که تیم روبیو نهتنها روی مسائل اوکراین بلکه برای دستیابی به «چارچوبی جامع جهت همکاری دوجانبه» میان واشنگتن و مسکو نیز به توافقاتی رسیده است. به گفته بروس، یکی از ابتکارات کلیدی این مذاکرات، انتصاب هیئتهای عالیرتبهای است که مأموریت دارند گامهای ابتدایی پایان دادن به بحران اوکراین را عملی سازند.
گزارشهای متعددی از سوی منابع دیپلماتیک خارجی حاکی از این است که برگزاری انتخابات جدید در اوکراین ممکن است به عنوان ستون اصلی هر توافق صلح آینده مطرح شود. بر اساس این گزارشها، ایالات متحده و روسیه باور دارند که احتمال پیروزی مجدد ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور کنونی اوکراین، در چنین انتخاباتی کم است. این دیدگاه مشترک میتواند عاملی تعیینکننده در شکلدهی استراتژیهای آینده دو کشور باشد.
یکی از منابع دیپلماتیک که از نزدیک بر این گفتوگوها نظارت دارد، اظهار داشته است که پوتین شانس انتخاب یک رئیسجمهور طرفدار مسکو در اوکراین را بسیار بالا میداند. او معتقد است که هر نامزد جایگزینی به غیر از زلنسکی برخوردی انعطافپذیرتر خواهد داشت و تمایل بیشتری به همکاری با روسیه برای رسیدن به توافق نشان خواهد داد.
در همین حال، برایان فیتزپاتریک، نماینده جمهوریخواه از ایالت پنسیلوانیا و ریاست کارگروه اوکراین در مجلس نمایندگان آمریکا، به صراحت مخالفت خود را با ایده برگزاری انتخابات اجباری در اوکراین ابراز کرده است. او در شبکه ایکس نوشت که چنین الزامی ممکن است پیامدهای سیاسی و اجتماعی جدی در پی داشته باشد.