به گزارش ایرنا نام و نشان مراغه در بیشتر منابع دست اول تاریخی چه به زبان فارسی و چه به زبان‌های خارجی به چشم می‌خورد و وجود همین منابع موجب شده است تا کتاب‌های تاریخ مراغه‌شناسی نیز از تنوع و تعدد بالایی برخوردار باشد.
بر همین اساس علاوه بر کتاب‌های خطی، کتب مستقل معتددی در خصوص تاریخ این کهن‌شهر به رشته تحریر در آمده که نگاهی گذرا به آنها همزمان با هفته کتاب و کتابخوانی جالب توجه است.
دکتر «منصور پورموذن»، از مولفان و تاریخ‌پژوهان مراغه می‌گوید: تعداد کتاب‌های مراغه‌شناسی در حدی زیاد و قابل تامل است که نمی‌توان آنها را به سادگی و در یک مجال جمع‌بندی کرد اما در صورتی که روی کتاب‌های ارزشمند نوشته شده از دهه ۵۰ شمسی به بعد تمرکز شود، باید در طلیعه سخن، به کتاب «عبدالعلی کارنگی» با عنوان «ابنیه و آثار تاریخی مراغه» اشاره کرد.
کتاب «آثار باستانی و ابینه تاریخی آذربایجان» که توسط «اسماعیل دیباج» تالیف شد هم به آثار تاریخی مراغه سهم قابل توجهی اختصاص داده است.
به گفته دکتر «پورموذن» طی دهه ۶۰ شمسی نیز «یونس مروارید» نویسنده برجسته این کهن‌شهر، کتاب «مراغه یا افرازه‌رود» را به رشته تحریر درآورد و در دهه ۷۰ شمسی نیز استاد بزرگ تاریخ مراغه دکتر «مسعود غلامیه»، اولین کتاب خودش با عنوان «حاج صمدخان شجاع‌الدوله و مشروطه» را چاپ کرد.
کتاب حاج صمدخان شجاع‌الدوله و مشروطه
وی افزود: احیای نسخ خطی و تالیف‌های متعدد دکتر غلامیه پس از آن ادامه یافت که «مراغه به روایت تصویر»، «سفرنامه مظفرالدین شاه به مراغه»، «تاریخ اکراد» و «تاریخ عکاسی مراغه» از جمله آنهاست.
وی اضافه کرد: آخرین کتاب دکتر «غلامیه» که دایره‌المعارف کامل در مورد تاریخ مراغه است «مراغه کهن‌شهر تاریخی ایران» نام دارد.
وی به یکی دیگر از نویسندگان توانمند این کهن‌شهر با نام دکتر «اصغر محمدزاده» هم اشاره کرد و افزود: کتاب ارزشمند و بی‌نظیر ایشان با عنوان «تاریخ دارالملک مراغه» در ارتباط با دوره‌های مختلف تاریخی کهن‌شهر است.
دکتر «پورموذن» ادامه داد: کتاب ارزشمند دیگر دکتر «محمدزاده» تاریخ فرهنگ و معارف مراغه است و کتاب دیگری هم با عنوان «مراغه قدیم» دارد که شامل عکس‌های قدیمی این کهن‌شهر است.
به گفته وی «مجید سپروند» نیز در سال ۱۳۹۵ کتاب «مراغه در سیر تاریخ» را تالیف کرد که پایان‌نامه کارشناسی ارشد ایشان بود و به عنوان منبع قابل استفاده است.
وی تصریح کرد: در سال ۱۴۰۱ هم کتاب دکتر «رضا نژادنقی» هم در مورد تاریخ این کهن‌شهر منتشر شد که «نظام زمین‌داری و اصلاحات ارضی در مراغه» نام دارد.
به گزارش ایرنا دکتر «پورموذن» نیز کتاب‌های متعددی در خصوص تاریخ مراغه نوشته که «ربع قرن تلاطم در مراغه» از جمله آنهاست و به رویدادهای ۱۳۲۰ شمسی تا اصلاحات ارضی این شهرستان اشاره دارد.
کتاب «مراغه در آتش» ایشان به تحولات ورود نیروهای روس به مراغه در شهریور ۱۳۲۰ تا پایان فرقه دموکرات در سال ۱۳۲۵ اشاره می‌کند.
«سرگذشت یک شهر» که شرح حال نمایندگان مردم مراغه در مجلس تا پایان رژیم پهلوی است و همچنین کتاب «انقلاب اسلامی در مراغه» که با همکاری دکتر «غلامیه» نوشته شد نیز رویدادهای انقلاب اسلامی در این کهن‌شهر را از دهه ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۷ تشریح می‌کند.
«کتاب سه سال تلاطم در مراغه» نوشته دکتر «پورموذن» نیز به تحولات ملی شدن صنعت نفت و سقوط دولت مصدق تمرکز دارد.
همچنین جلد اول کتاب «رجال مراغه» که شماره یک آن شرح حال مرحوم آیت‌الله سیدکمال‌الدین علوی با نام «عالم عامل» می‌باشد نیز منتشر شده است.
بیشتر کتاب‌های مراغه‌شناسی جنبه عمومی دارد
دکتر «اصغر محمدزاده» از دیگر تاریخ‌پژوهان و مولفان این شهرستان نیز در مورد کتاب‌های نوشته شده برای تاریخ مراغه بیان کرد: بیشتر کتاب‌ها جنبه عمومی دارد در حالی که تاریخ این کهن‌شهر مملو از موضوعات خاص در تخصص‌های مختلف است.
وی با بیان اینکه بررسی هنری، معماری و سازه هریک از بناهای تاریخی مراغه می‌تواند عنوان یک کتاب مراغه‌شناسی باشد، اضافه کرد: جای این حیطه پژوهشی در کتاب‌های مراغه‌شناسی بسیار خالی است.
وی در خصوص کتاب «تاریخ فرهنگ مراغه» نیز بیان کرد: این کتاب به تاریخ آموزش و پرورش و مدارس مراغه تمرکز دارد و از ابتدای پیدایش مفهوم تعلیم و تربیت تا سال ۱۳۵۷، موضوعات مختلف آموزشی را مورد بررسی قرار داده است.
پژوهش‌های مراغه‌شناسی وامدار «یونس مروارید» است
«طغرل طهماسبی» از دیگر مولفان این شهرستان نیز معتقد است که پژوهش در عرصه مراغه‌شناسی، همه، وامدار یونس مروارید است و ایشان با همه کمبود منابع و عدم دسترسی به اکثر مآخذ، کاری عظیم در کتاب «مراغه» انجام داد.
به گفته وی هرچند کتاب‌های قابل اعتنایی در این حوزه از سوی پژوهشگران مراغه‌شناسی به زیور طبع آراسته گشته، اما هر آنچه در این حوزه انجام گرفت، بیشک شبیه کتاب اوست!
«طهماسبی» که بیشتر روی آثار عبدالقادر مراغی تمرکز دارد، ادامه داد: حاصل این تمرکز، علاوه بر نشر مقالاتی چند در رسانههای گوناگون، چاپ ۲ عنوان کتاب با نامهای «عبدالقادر مراغی معلم ثالث» و «فرهنگ عبدالقادر مراغی» است.
وی افزود: تصحیح و تحشیه مجموعه مقالات کنگره اوحدی مراغهای که حاصل آن کتاب با ارزش «اوحدینامه» است، عنوان دیگر کتابی است که در حوزه مراغه‌شناسی نوشته شد.
وی اضافه کرد: مجموعه «دانشنامه مراغه» نیز عنوان کتابی است که از سالهای دور، زمان زیادی برای نگارش آن اختصاص شده که امیدوارم با انتشار این کتاب، منظری جدید با نگرشی متفاوت در حوزه مراغه‌شناسی ایجاد شود.
«طهماسبی» این را هم بیان کرد: هیچگاه نتوانستهایم قدردان تلاشهای فعالان عرصه پژوهش در حوزه مراغه‌شناسی باشیم و چنانچه خود را از جنس این بزرگواران بدانم که نزدیک به ۳۰ سال در این حوزه قلمفرسایی نموده است، میگویم که من درد مشترکم و صدای من با صدای دوستان پژوهشگرم آشناست.