به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام و المسلمین احمدحسین شریفی، رئیس دانشگاه قم، 23 آبان‌ماه در مراسم بزرگداشت علامه طباطبایی که از سوی مؤسسه حکمت و فلسفه ایران برگزار شد، با بیان اینکه علامه طباطبایی از جهاتی کم‌نظیر و از جهاتی بی‌نظیر بودند، به ذکر چند نکته در مورد ایشان پرداخت.

 

وی بیان کرد: در حوزه اخلاق استادی این مرد بزرگ، ویژگی‌هایی می‌بینیم که الان هم چراغ راه جامعه علمی حوزه و دانشگاه است. ایشان تواضع مثال‌زدنی علمی و عملی داشت. آن مرحوم  در برابر شاگردانش بسیار متواضع بود و به تعبیر علامه مصباح، اگر کسی از ایشان پرسش می‌کرد، چشم در چشم او نمی‌شد و وقتی از ایشان می‌خواستند که در جمع شاگردان بالای صندلی بنشیند و حرف بزند قبول نمی‌کرد. 

 

وی با بیان اینکه علامه طباطبایی محبوبیت زیادی در بین شاگردان داشتند، افزود: در دو سه سال آخری که علامه مصباح زنده بودند و در مراسم بزرگداشت علامه طباطبایی حضور داشتند، فرمودند این بیت علامه بوی بهشت می‌دهد. بنده در معیت آیت‌الله احمد احمدی وارد بیت ایشان شدم و در و دیوار را بوسیدند. 

 

شریفی بیان کرد: شهید مطهری در مورد استادش می‌فرمود روحی له الفداء. استادی با این اخلاق چنین شاگردانی هم پرورش داد. شاگردانشان کراراً نقل فرموده‌اند که ایشان می‌فرمود پاسخ فلان سؤال را نمی‌دانم و اگر هم مطلبی بیان می‌فرمود می‌گفتند که احتمالا این پاسخ درست است و در مورد تفسیر المیزان فرمود که ما خیلی خطا داریم ولی یک کتابی نوشته‌ایم که دیگران آن را نقد کنند. 

 

شریفی با بیان اینکه ما امروز به چنین اخلاقی نیاز زیادی داریم، به زهد ایشان اشاره و اظهار کرد: زهد ایشان در نجف و قم و تبریز زبانزد بود؛ دنیا و مافیها کوچک‌تر از آن بود که ایشان را مشغول کند. صبوری و بردباری علمی ایشان برای ما درس‌آموز است. ما به این شاخه و آن شاخه زیاد می‌پریم ولی ایشان بر روی پروژه علمی خود یعنی تفسیر و فلسفه ایستاد و مایه برکت شد و نوآوری‌های زیادی هم به خرج داد و جریان علم را در جامعه به پیش برد که این نشانه پشتکار و بردباری است.

رئیس دانشگاه قم تصریح کرد: احترام و عشق به اهل بیت(ع) از دیگر ویژگی‌های ایشان بود و نقل شده است که با بوسه بر ضریح حضرت معصومه(س) روزه خود را افطار می‌کرد. در مورد ایشان بیان شده است که امکان نداشت علامه حتی کتب روایی را بدون بوسیدن و احترام کنار بگذارد چه رسد به قرآن. نکته دیگر هم شاگردپروری ایشان بود که اگر این شاگردان تربیت نشده بودند، قدرت مدیریت و رشد علمی نداشتیم؛ آیت‌الله امینی، مصباح، مکارم، جوادی آملی، صدوقی، مفتح، بهشتی و مطهری و ... از جمله شاگردان برجسته ایشان بودند و از مظلومیت ایشان و از عجایب این است که گفته شود علامه با انقلاب اسلامی میانه خوبی نداشت. 

 

شریفی با اشاره به دوران زندگی علامه و وضعیت آن روز، بیان کرد: در این فضا که مارکسیست رواج دارد و حوزه هم تقریباً در انزواست، ایشان با سختی آن روز با اتوبوس به تهران می‌رفتند و به سؤالات فلسفی دانشجویان و استادان پاسخ می‌دادند که این مسئله خیلی مهم است. آیت‌الله مصباح می‌فرمود من از ایشان پرسیدم که از بنده درخواست دارند جلسه تفسیر در برخی مناطق مانند تهران داشته باشم ولی برای دوساعت باید دو سه روز معطل شوم، آیا باز انجام دهم؟ که ایشان فرمودند ما درس می‌خوانیم که چنین کاری انجام دهیم.

 

وی افزود: همچنین علامه جوادی آملی نقل می‌کردند که علامه مناظره‌ای با یکی از مخالفان اسلام و ملحد دین برگزار کرد و این نشست حدود هفت ساعت طول کشیده بود ولی ایشان خسته نشدند و خود آن فرد موحد بعداً گفت که علامه مرا موحد کرد. 

 

رئیس دانشگاه قم با بیان اینکه علامه مصباح هم از مناظره ایشان با میرزامهدی اصفهانی از بنیانگذاران مکتب تفکیک خاطره‌ای نقل فرمود، ادامه داد: ایشان می‌فرمود آقای میرزامهدی اصفهانی مطلع شده بود که علامه به مشهد رفتند و در همانجا با هم بحث و مناظره‌ای داشتند. این مناظره طوری بود که آقامیرزا اصفهانی با هیجان زیادی سخن می‌گفت ولی علامه با آرامش از منطق ارسطویی دفاع کرد و نظرات او را رد می‌کرد.

 

وی با بیان اینکه علامه پروژه فکری داشت، تصریح کرد: ایشان فرمود وقتی به قم آمدم، برنامه درسی رایج حوزه را با نگاه انتقادی مطالعه کردم و دیدم نیازهای جامعه را پاسخ نمی‌دهد لذا سراغ فلسفه و تفسیر رفتند. تلقی این بود که کسی سراغ تفسیر می‌رود که سواد زیادی ندارد و استخوانی در فقه و اصول خرد نکرده است و فلسفه هم دشمنانی داشت؛ نتیجه این حرکت جهادی و ایثار علمی سبب شد تا این علم یک گام به پیش برود؛ ایشان می‌توانست مرجع تقلید شود ولی برکات آثار او امروز نمایان است زیرا الان 270 فلسفه در حوزه قم با محور بدایه در حال تدریس است.

شریفی با بیان اینکه فکر فلسفی به برکت ایشان و برخی شاگردانشان رشد کرده است، افزود: امسال 266 درس تفسیر فقط در حوزه علمیه قم در حال برگزاری است و تعداد زیادی هم درس تفسیر در حوزه‌های سراسر کشور با محوریت مباحث ایشان در حال تدریس است و این از برکت کار ایشان است. مسائل علوم انسانی و معارف قرآن هم از برکات وجودی ایشان است. 

 

وی افزود: تدوین رساله و کتب مورد نیاز از دیگر کارهای ایشان است؛ یعنی سراغ کارهایی رفته که خلأ بوده است؛ مثلاً رساله‌الولایه را نوشتند و یا رساله الانسان قبل الدنیا، فی الدینا و بعد الدنیا. امروز به انسان‌شناسی نیاز زیادی داریم زیرا بیشترین نقد ما به انسان‌شناسی غربی این است که یا انسان را خدا و یا حیوان ارتقایافته می‌‌دانند؛ علامه آن زمان متوجه بود که باید مباحث انسان‌شناسی بیشتر مورد تمرکز قرار بگیرد و شاگردان ایشان هم ادامه دادند و امروز هم به شدت به این مباحث نیاز داریم. میلیون‌ها نفر دانشجوی علوم انسانی داریم ولی نوع نگاه علوم انسانی که تدریس می‌شود غربی و اومانیستی است.

 

وی افزود: علامه توجه کرده بود که جامعه نیاز به آداب و اخلاق نبوی دارد لذا سنن‌النبی را نوشت و خودش هم به این سنن عمل کرده است و اگر امروز بودند قطعاً در حوزه سبک زندگی کتاب می‌نوشتند؛ آقا هم فرمودند سبک زندگی مانند هوای تنفس است.

 

شریفی بیان کرد: با گفت‌وگوهایی که با هانری کربن و برخی اندیشمندان غربی داشتند، متوجه شدند که تصویر درستی از شیعه در بین اندیشمندان خارج از کشور وجود ندارد لذا کتاب شیعه در اسلام را نوشت که هنوز هم جزو بهترین آثار است.

وی با بیان اینکه علامه در مباحث سیاسی مظلوم واقع شده است، گفت: علامه حتی قبل از امام خمینی(ره) مقوله ولایت فقیه را مکتوب کردند؛ رساله زعامت و  ولایت را به مناسبت چهلمین روز ارتحال آیت‌الله بروجردی نوشتند که به نظر بنده جزء بهترین و دقیق‌ترین آثار در دفاع از ولایت فقیه است. 

 

شریفی تصریح کرد: علامه طباطبایی از نظر اندیشه‌ای ولایت فقیه را تئوریزه کرد و تفسیر فقهی از ولایت فقیه ارائه نکرد بلکه شاید جزء اولین تفاسیر کلامی الهیاتی از ولایت فقیه است. ولایت فقیه عمدتاً در فقه بحث می‌شد ولی ایشان آن را از منظر الهیاتی و کلامی بحث کردند.

 

وی اضافه کرد: ایشان در برابر اقدامات خلاف شرع حکومت موضع‌گیری داشتند؛ در ماجرای 1341 و انقلاب سفید، برخی علما بیانیه‌ای اعتراضی صادر کردند که یکی از امضاءکنندگان علامه بود؛ در سال 1342 که امام تبعید شد باز علامه از امضاءکنندگان بیانیه بود. ایشان همچنین به مسائل جهان اسلام هم بی‌تفاوت نبود.

 

شریفی ادامه داد: در  سال 1349 با محوریت ایشان و شهید مطهری و موسوی زنجانی حسابی در بانک آن زمان ایجاد شد و از مردم خواستند تا به مردم فلسطین کمک شود که البته ساواک ابتدا اجازه نداد ولی باز با تدابیری که داشتند نهایتاً این پول توسط یکی از حجاج فلسطینی به مصرف مردم فلسطین رسید. آیا چنین فردی می‌تواند سیاسیی نباشد؟ وقتی خبر شهادت شهید مطهری را به ایشان دادند و قصد داشتند شهادت را پنهان کنند فرمودند من با چشم می‌بینم که انوار مطهر ایشان به ملکوت می‌رود.

 

رئیس دانشگاه قم افزود: این تعبیر که به ایشان نسبت می‌دهند یعنی انقلاب یک شهید داشت و آن اسلام بود واقعاً ظلم در حق ایشان است؛ دختر علامه طباطبایی گفته است چنین چیزی دروغ محض است ولی برخی که ملبس هم هستند باز به ایشان نسبت‌های ناروا می‌دهند که نمی‌دانم آن دنیا چگونه پاسخ خواهند داد.