گیاه بارهنگ یک گیاه علفی چندساله است که می‌توان از برگ و دانه آن عصاره‌ای استخراج کرد که خواص درمانی فراوانی دارد. برگ بارهنگ دارای خاصیت ضدباکتریایی است و به همین دلیل در درمان زخم‌ها، التهاب‌ها و جراحات مفید است.
به گزارش دکترتو، بارهنگ گیاهی است که از برگ و دانه‌های آن برای داروسازی استفاده می‌کنند. این گیاه خاصیت فراوانی دارد و برای درمان عفونت مثانه، برونشیت، سرماخوردگی، سرفه و خونریزی ناشی از هموروئید در طب سنتی تجویز می‌شود.
این گیاه برای از بین بردن میکروب‌ها و کاهش التهاب و ورم و درمان زخم‌های پوستی و زخم ناشی از نیش حشرات نیز به‌کار می‌رود.
بارهنگ چیست؟
بارهنگ یا Broadleaf Plantain گیاه علفی است که در بسیاری از مناطق جهان در مزارع، باغ، مرتع‌ها و مناطق تراکم بالای گیاهان علفی رشد می‌کند. این گیاه چندساله برگ‌هایی به شکل روزنه‌ای با تراکم بالا و عمیق دارد که ارتفاع آن معمولا تا چند سانتیمتر می‌رسد. برگ‌های بارهنگ حاوی مواد مغذی مانند ویتامین C و K هستند و کاربرد گسترده‌ای در طب سنتی داشته و برای درمان گیاهی عفونت‌های پوستی، التهاب و سوزش، بیماری‌های کبدی و یبوست تجویز می‌شود.
معجزه بارهنگ
گیاه بارهنگ یک گیاه علفی چندساله است که می‌توان از برگ و دانه آن عصاره‌ای استخراج کرد که خواص درمانی فراوانی دارد. برگ بارهنگ دارای خاصیت ضدباکتریایی است و به همین دلیل در درمان زخم‌ها، التهاب‌ها و جراحات مفید است. از جمله سایر خواص بارهنگ می‌توان به درمان سرفه، رفع یبوست و کاهش علائم اگزما اشاره کرد. بومیان آمریکا برای التیام زخم‌ها، درمان نیش حشرات مسموم و تب از بارهنگ کمک می‌گرفتند.
توضیحات انواع بارهنگ
- بارهنگ بزرگ (Plantago major) گونه اصلی بارهنگ با برگ‌های بزرگ و تراکم بالا است.
- بارهنگ خزه‌ای (Plantago lanceolata) برگ‌های باریک و خزه‌ای دارد که به شکل لانه‌ی موسوم به روزنه است. از طریق ساقه قوی و بلندی رشد می‌کند.
- بارهنگ افریقایی (Plantago afra) این گونه در مناطق آفریقا رشد می‌کند و برگ‌های آن به شکل بیضی یا باریک و دراز است و در طب سنتی استفاده می‌شود.
- بارهنگ کوهستانی (Plantago montana) این گونه در مناطق کوهستانی یافت می‌شود و برگ‌های آن اغلب موج‌دار هستند.
- بارهنگ درختی (Plantago arborea) این گونه شاخه‌ای است که به صورت درختچه‌ای رشد می‌کند. برگ‌های آن بزرگ و چرمی هستند و به طور معمول در مناطق گرمسیری یافت می‌شود.
ارزش غذایی بارهنگ
بارهنگ به‌خاطر داشتن انواع ویتامین‌های C، K، A، پتاسیم، آهن، فیبر، و تانن، ارزش غذایی بالایی دارد.
طبع بارهنگ در طب سنتی
بارهنگ در طب سنتی به عنوان گیاه سرد و خشک شناخته می‌شود. طبع سرد و خشک بارهنگ می‌تواند التهاب را برطرف کرده و درد‌های ناشی از حالت‌های گرم مانند زخم، بریدگی و حتی برخی بیماری‌های پوستی را کاهش دهد. علاوه بر این، طبع سرد بارهنگ باعث تسکین بیماری‌های دستگاه گوارش ناشی از حرارت و رطوبت اضافی می‌شود.
خواص بارهنگ
خصوصیات و فواید درمانی گیاه بارهنگ بسیار گسترده است. از جمله خواص مهم و معجزه‌آسا بارهنگ می‌توان به تاثیر آن بر سلامت پوست و مو اشاره کرد.
دیگر خواص بارهنگ عبارتند از:
- تسکین و بهبودی سریع آفتاب سوختگی و کاهش التهاب پوست
- کاهش لکه‌های پوستی و صاف و روشن کردن پوست
- بهبود و درمان زخم و جای زخم
- درمان نیش حشرات و کاهش التهاب و خارش ناشی از نیش حشرات
- کاهش و التیام آکنه
- کنترل شوره سر و بهبودی پوست سر
- درمان مسمومیت خون
- تشدید فرآیند ادرارزا و تخلیه سموم از بدن
- تقویت عروق و ممانعت از خونریزی
- تسکین درد قاعدگی
- خواص ضد سرطان
- کمک به کاهش وزن و لاغری
- بهبود گوارش
- درمان یبوست
۱. خواص بارهنگ برای معده
استفاده از بارهنگ به عنوان یک مکمل غذایی برای سلامت معده و دستگاه گوارش مفید است و برای درد معده، زخم معده، پیشگیری از عفونت معده و درمان عفونت معده توصیه می‌شود.
۲. عرق نعنا و بارهنگ برای اسید معده
استفاده از عرق نعنا و بارهنگ برای کاهش علائم اسیدی معده مفید است. هر دو ماده، خاصیت آرامش‌بخش و مسکن دارند که می‌تواند به کاهش سطح اسید معده کمک کند. می‌توانید یک قاشق چایخوری عرق نعنا را به یک لیوان آب داغ اضافه کنید. عرق نعنا، علاوه بر کاهش اسید معده، عفونت را نیز کنترل می‌کند. یک قاشق چایخوری تخم بارهنگ را با یک لیوان آب جوش ترکیب نموده و بعد از ۱۰ تا ۱۵ دقیقه مخلوط را صاف کرده و قبل وعده غذایی مصرف کنید.
۳. بارهنگ برای زخم معده
- در درمان خانگی زخم معده بارهنگ توصیه می‌شود.
- خواص ضد التهابی و آرامش‌بخش بارهنگ می‌تواند به بهبود زخم معده کمک کند.
- چند قاشق چایخوری تخم بارهنگ را با یک قاشق چایخوری عسل مخلوط کرده و صبح‌ها و شب‌ها با معده خالی مصرف کنید.
- بارهنگ خاصیت ضد التهابی دارد و می‌تواند زخم معده را بهبود بدهد.
- از عرق بارهنگ هم می‌توانید برای درمان و التیام زخم معده کمک بگیرید.
- چند قاشق چایخوری عرق بارهنگ را با یک لیوان آب مخلوط کرده و صبح‌ها و شب‌ها مصرف کنید.
- عرق بارهنگ باعث تسکین معده و بهبود زخم معده می‌شود.
۴. خواص بارهنگ برای عفونت روده
بارهنگ منبع غنی از دو نوع فیبر محلول و نامحلول است که هر دو برای حفظ سلامت دستگاه گوارش بسیار ضروری هستند. فیبر محلول در آب حل می‌شود و به صورت ژلی تبدیل می‌شود که می‌تواند به نرم کردن مدفوع کمک کند.
از طرفی، فیبر نامحلول با افزایش حجم مدفوع و تسهیل حرکت آن باعث بهبود عملکرد روده‌ها و کاهش عفونت آن‌ها می‌شود.
بخشی از فیبر محلول در بارهنگ که به موسیلاژ معروف است، می‌تواند به عنوان یک ملین طبیعی عمل کند. موسیلاژ با جذب آب در دستگاه گوارش، باعث نرم شدن مدفوع شده و حرکت آن در روده‌ها را آسان‌تر می‌کند.
گیاه بارهنگ یک گیاه علفی چندساله است که می‌توان از برگ و دانه آن عصاره‌ای استخراج کرد که خواص درمانی فراوانی دارد.
۵. بارهنگ برای سرفه
برای سرفه خشک چی خوبه بخوریم؟ یکی از خواص مهم بارهنگ برای سرفه‌های عفونی است که باعث تخلیه عوامل عفونت‌زا می‌شود. مصرف لعاب بارهنگ گزینه درمانی مناسبی برای سرفه‌های خشک و خونی است. چای برگ بارهنگ به عنوان یک داروی گیاهی برای درمان سرماخوردگی و سرفه مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر گلو درد شدید دارید، می‌توانید از خواص دمنوش بارهنگ برای کاهش التهاب و درمان سریع گلو درد و سرفه استفاده کنید.
۶. بارهنگ برای سرفه خشک
این گیاه دارویی به‌خاطر داشتن خواص ضد التهابی و ضد عفونی کننده به کاهش التهاب و تسکین سرفه خشک کمک می‌کند. می‌توانید چند قاشق چایخوری برگ بارهنگ خشک را در یک فنجان آب جوش ریخته و اجازه بدهید ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بماند. سپس آن را از صافی عبور دهید و با یک قاشق عسل میل کنید.
۷. بارهنگ برای سرفه خلط دار
خواص آنتی‌توسیوسیون و ضد التهابی بارهنگ می‌تواند به تسکین سرفه خلط دار و تسهیل خلط‌های ریه کمک کند. برای تسکین سرفه خلط دار می‌توانید از دمنوش بارهنگ، عرق بارهنگ یا دارو‌های حاوی بارهنگ استفاده کنید.
۸. بارهنگ و تیروئید
بارهنگ حاوی ترکیبات فیتوشیمیایی مختلفی است که ممکن است روی فعالیت تیروئید تاثیر بگذارد. شواهد نشان می‌دهند که مواد ترکیب دهنده بارهنگ روی تولید هورمون‌های تیروئید و عملکرد این غده اثر دارد. مصرف آن در دوز بالا در بلند مدت ممکن است برای بیماران تیروئیدی مشکل‌ساز شود.
۹. بارهنگ برای یبوست
ترکیب بارهنگ و خاکشیر، گزینه مناسبی برای یبوست به‌شمار می‌آید. بارهنگ و خاکشیر هر دو دارای ترکیباتی هستند که به تسهیل حرکت روده و تسکین مشکلات یبوست کمک می‌کنند. فیبر موجود در برگ و تخم بارهنگ، مانند یک ملین طبیعی عمل می‌کند. استفاده از بارهنگ می‌تواند به درمان یبوست و حتی پیشگیری از ابتلا به یبوست کمک کند. خاکشیر حجم محتوای روده را افزایش داده و حرکت روده را تسهیل می‌کند. می‌توانید خاکشیر را با آب یا مایع دیگری مخلوط کرده و مصرف کنید.
۱۰. خواص بارهنگ برای رحم
بارهنگ به عنوان یک گیاه دارویی، به طور سنتی برای برخی مشکلات رحمی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما تحقیقات علمی در مورد خواص بارهنگ برای عفونت رحم محدود است و اطلاعات کافی و قطعی در این زمینه وجود ندارد. به طور کلی، بارهنگ دارای خواص ضد التهابی و ضد عفونی کننده است که ممکن است برای برخی عفونت‌های رحمی مفید باشد.
۱۱. بارهنگ برای باز شدن قاعدگی
مصرف بارهنگ در دوران قاعدگی می‌تواند خونریزی شدید را متوقف کند.
۱۲. مصرف بارهنگ برای کبد چرب
یکی از خواص بارهنگ برای کبد چرب، قابلیت قوی سم زدایی است. استفاده از بارهنگ به درمان کبد چرب در خانه کمک می‌کند و سموم کبد را از بین می‌برد. همچنین، اسید اولئیک موجود در بارهنگ خواص ضد ویروسی دارد و می‌تواند از ابتلا به بیماری هپاتیت کبدی جلوگیری کند.
۱۳. عرق نعنا و بارهنگ برای کبد چرب
عرق نعنا دارای خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی است که کاهش التهاب کبد و بهبود عملکرد آن را به‌دنبال دارد. خاصیت سم‌زدایی قوی این ترکیب برای بیماران مبتلا به کبد چرب معجزه می‌کند. در صورت ابتلا به کبد چرب و تمایل به استفاده از عرق نعنا و بارهنگ، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
۱۴. بارهنگ برای لاغری
برای کاهش چربی دور شکم و لاغری، علاوه بر رعایت رژیم غذایی می‌توانید دوز متعادلی از بارهنگ را در رژیم غذایی بگنجانید تا از مصرف بیش از اندازه کالری جلوگیری کنید.
مصرف بارهنگ در میزان مناسب و با توجه به دستورات پزشک، می‌تواند در تسکین مشکلات معده و سوهاضمه مفید باشد.
۱۵. بارهنگ برای رودل
استفاده از داروی بارهنگ منجر به افزایش حجم مدفوع شده و با تحریک روده، دفع محتویات آن را تسهیل کرده و کاهش یبوست را به‌دنبال دارد. ترکیب بارهنگ و عرق نعنا گزینه مناسبی برای تسکین بیماری‌های گوارشی و رفع نفخ و سوزش معده است. طب سنتی برای درمان رودل، سوهاضمه و بیماری‌های گوارشی بر مصرف بارهنگ و عرق نعنا تاکید دارد. ترکیب طبع سرد بارهنگ با طبع گرم عرق نعنا می‌تواند ترکیب متعادلی برای درمان رودل، دل پیچه و یبوست باشد.
۱۶. بارهنگ برای گلو درد
بارهنگ دارای خواص ضد التهابی و ضد عفونی است که به تسکین و بهبود گلو درد کمک می‌کند. از طرفی، خواص ضدباکتریایی بارهنگ باعث کنترل عفونت‌های باکتریایی مرتبط با گلو درد می‌شود. علاوه بر مصرف بارهنگ به‌عنوان چای یا دمنوش، می‌توانید دهان و گلو را با جوشانده بارهنگ شستشو دهید.
۱۷. خواص بارهنگ برای مردان
بارهنگ یک گیاه دارویی است که خواص بسیاری برای مردان دارد:
- بهبود قوای جنسی با افزایش سطح هورمون تستوسترون
- تقویت قدرت و عملکرد جنسی
- حفظ سلامت پروستات
- آرام‌بخش و ضد استرس
۱۸. خواص بارهنگ برای زنان
از خواص متعدد بارهنگ برای زنان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تنظیم هورمون‌های زنانه
- تسکین علائم قاعدگی نامنظم، درد قاعدگی و علائم پیش‌قاعدگی
- تسکین علائم استرس و اضطراب
- درمان مشکلات پوستی
- سلامت مجاری ادراری و کاهش عفونت
۱۹. خواص بارهنگ و عرق نعنا
بارهنگ و عرق نعنا هر دو از گیاهان دارویی معروف هستند که خواص متعددی دارند:
- باز شدن تار‌های صوتی و رفع گرفتگی صدا
- درمان آسم و تسکین سرفه
- رفع گرفتگی و اسپاسم
- تسهیل درمان زخم‌های بدن
- درمان کبد چرب
- تقویت سیستم ایمنی بدن
- تقویت دستگاه گوارش
- درمان کولیت روده
- رفع علائم افسردگی
- درمان سرماخوردگی و درد‌های رماتیسمی
- درمان عفونت
طریقه مصرف بارهنگ
بارهنگ را می‌توان به‌شکل دمنوش، عرق، قرص یا عصاره مصرف کرد. البته، متداول‌ترین روش مصرف آن، به صورت دمنوش است. یک قاشق چایخوری از بارهنگ خشک را در یک فنجان آب جوش بریزید و اجازه بدهید ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بماند. سپس ترکیب را صاف کنید و در صورت تمایل با یک قاشق چایخوری عسل میل کنید. روزی دو تا ۳ بار قبل وعده غذایی این دمنوش را مصرف نمایید.
طرز استفاده بارهنگ برای معده
استفاده از بارهنگ برای مشکلات معده مانند سوهاضمه و نفخ مفید است. یک قاشق چایخوری بارهنگ خشک را با یک فنجان آب جوش ترکیب کنید و بعد از ۱۵ دقیقه آن را صاف کنید و با یک قاشق عسل میل کنید. طرز استفاده از آن روزانه ۲ تا ۳ وعده قبل از غذا است که باعث بهبود عملکرد دستگاه گوارش و کاهش مشکلات سوهاضمه می‌شود.
طریقه مصرف بارهنگ برای سرفه
برای کاهش سرفه می‌توانید یک قاشق چایخوری بارهنگ خشک را با یک فنجان آب جوش ترکیب کنید و اجازه بدهید تا سرد شود. بعد از صاف کردن ترکیب همراه با شیر یا یک قاشق عسل میل کنید. برای اینکه دمنوش باعث تسکین سرفه شود باید روزانه ۲ تا ۳ بار به‌صورت متناوب مصرف شود.
بارهنگ و خاکشیر هر دو دارای ترکیباتی هستند که به تسهیل حرکت روده و تسکین مشکلات یبوست کمک می‌کنند.
بارهنگ را کی بخوریم؟
بسته به اینکه بارهنگ برای چه هدفی مصرف می‌شود، بهترین زمان مصرف آن متفاوت خواهد بود. اگر برای رفع مشکلات پریودی باشد، باید به‌شکل محدود در دوره قاعدگی مصرف شود. اگر برای تسکین علایم گوارشی است، باید قبل یا بعد از وعده‌های غذایی مصرف شود. برای بهبود سرفه هم باید روزانه به‌صورت متناوب استفاده شود.
زمان مصرف عرق نعنا و بارهنگ
بهترین زمان برای مصرف عرق نعنا و بارهنگ بستگی به هدف و نیاز بیمار دارد. اگر با هدف تسکین سرفه و تنگی نفس مصرف می‌شود، بهتر است هنگام بروز سرفه و تنگی نفس استفاده کنید یا در مواقع نیاز به طور متناوب در طول روز مصرف شود. اگر برای تسکین سردرد سراغ مصرف عرق نعنا و بارهنگ می‌روید، می‌توانید هنگام بروز سردرد یا قبل از استراحت مصرف کنید. برای مشکلات قاعدگی باید در دوران پریودی و برای مشکلات گوارشی هم قبل وعده غذایی میل شود.
عوارض بارهنگ
افراد بزرگسال سالم که بیماری زمینه‌ای ندارند می‌توانند بارهنگ خام یا پخته را مصرف کنند و عوارض خاصی ندارد. اما مصرف مکمل‌های بارهنگ در برخی موارد ممکن است باعث بروز عوارضی مانند تهوع، استفراغ، اسهال، نفخ و واکنش‌های آلرژیک پوستی شود.
مضرات بارهنگ و عرق نعنا
عرق نعنا و بارهنگ در کاربرد‌های معمول، خطر و مضراتی ندارند، اما ممکن است برای برخی افراد مضر باشند.
برخی از مضرات احتمالی بارهنگ و عرق نعنا عبارتند از:
- حساسیت و آلرژی مانند خارش، قرمزی، تورم و تنگی نفس
- تداخل با برخی دارو‌ها مانند دارو‌های ضد تشنج
- تحریک و تشدید مشکلات معده
خطر افزایش خونریزی معده و روده به‌خاطر مصرف همزمان بارهنگ با دارو‌های ضدالتهاب غیراستروئیدی
نتیجه گیری
بارهنگ یک گیاه دارویی طبیعی برای رفع مشکلات معده و سوهاضمه، درمان عفونت، تسکین سرفه خشک و خلط دار، التیام التهاب و سرماخوردگی در طب سنتی تجویز می‌شود. مصرف بارهنگ در میزان مناسب و با توجه به دستورات پزشک، می‌تواند در تسکین مشکلات معده و سوهاضمه مفید باشد.