طوفان، شوک یا جدالی داغ. این عبارت‌هایی است که رسانه‌ها از آن برای توصیف سخنان محمدجواد ظریف در برنامه انتخاباتی میزگرد سیاست خارجی به‌کار برده‌اند.

در دهه ۹۰ و حتی زمانی که جوادظریف وزیرخارجه ایران بود، تلویزیون از او چندان دل خوشی نداشت. مثلا در سال ۱۳۹۴، برنامه ۹۰ فردوسی‌پور که با حضور ظریف ضبط شده بود اجازه انتشار پیدا نکرد. بهانه محمد سرافراز رئیس‌سابق صدا و سیما برای عدم پخش برنامه این بود که برنامه ۹۰ یک برنامه ورزشی و محور اصلی آن فوتبال است. نباید مجری در این برنامه به همه مسائل کشور بپردازد و اظهار نظر کند. یکبار دیگر اتفاق مشابهی برای ظریف و برنامه خندوانه با اجرای رامبد جوان افتاد. با همه این‌ها ظاهرا طلسم حضور ظریف در تلویزیون، با شروع رقابت‌های انتخاباتی باطل شده است. ظریف برای سال‌ها برای مسئولین سیاسی تلویزیون همه آن چیز‌هایی بوده که باید ازش دور شد. بگو بخند با جان کری و قدم زدن با او و مذاکرات طولانی و قرارداد برجام که همیشه مورد نفرت رادیکال‌ها بوده است.

وزیرخارجه سابق کشورمان در برنامه میزگرد دیپلماسی که جهت همراهی با مسعود پزشکیان کاندیدای ریاست‌جمهوری در آن شرکت کرده بود، با لحنی که کمی تند، کمی گلایه‌آمیز و البته مسلط به‌نظر می‌رسید از عملکرد تیم وزارت خارجه دولت دوازدهم با هدف بازگشت اثرگذاری به توافق هسته‌ای دفاع جانانه‌ای کرد و به توصیف راهی پرداخت که از نظر او در آینده می‌تواند باعث بهبود وضعیت ایران در جهان شود.

بیمه ملت 

البته در بیشتر دقایق سخنرانی او بر سر موضوع انتقادات از برجام رفت و ترسیم مسیر دیپلماسی کشور در صورت انتخاب پزشکیان را پشت گوش انداخت و چندان بر روی آن تمرکزی نکرد. برجام، نقطه‌ای بود که پیش از این اصولگرایان و کاندیداهایشان، از آن برای انتقاد از مشی ظریف استفاده کرده بودند. از آنجایی که وزیرخارجه پیشین از نخستین کسانی بود که حمایت خود را از پزشکیان اعلام کرد، نوک حمله منتقدان ظریف با او هم برخورد داشت.

در نشست روز سه‌شنبه که بسیاری را پای تلویزیون نشاند، جواد ظریف مورد انتقادات تندوتیز یکی از کارشناسان یعنی فواد ایزدی، از اساتید اصو‌لگرای دانشگاه و مخالفان جدی برجام قرار گرفت. با این‌حال ساعتی بعد رسانه‌های نزدیک به اصلاح‌طلبان تصاویر رفتار ریلکس و راحت ظریف را درمقابل این انتقادات منتشر کرده و از آن حرف زدند.

برنامه میزگرد سیاست خارجی روز سه‌شنبه میزبان مسعود پزشکیان کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری پیش رو بود. از ساعتی قبل از شروع برنامه جوادظریف، وزیرخارجه دولت یازدهم و دوازدهم در شبکه‌اجتماعی ایکس نوشت: امروز ساعت ۱۴:۳۰ برای ایران همراه پزشکیان خواهم بود. این خبر در حالی صبح روز ۲۹ خرداد منتشر شده بود که شب قبل از آن رسانه‌های نزدیک به اصلاح‌طلبان امکان همراهی ظریف را در نشست مرتبط با دیپلماسی منتفی دانسته بودند.

از روز‌های پیش تیم‌های انتخاباتی نزدیک به پزشکیان درمورد همراهی چهره‌های مطرح حوزه سیاست‌خارجی حرف‌هایی می‌زدند. از همان ابتدا نوک پیکان گمانه‌زنی‌ها سمت حضور جوادظریف در کنار پزشکیان و البته دیگر چهره‌هایی مانند عراقچی یا صادق خرازی بود. اما در نهایت ظریف، وزیرخارجه دولت حسن روحانی و مهدی سنایی سفیر سابق ایران در روسیه بودند که مسعود پزشکیان را در استودیو همراهی می‌کردند. حتی می‌توان گفت که حضور ظریف تا اندازه‌ای خود پزشکیان را در سایه قرارداد.

کارشناسان برنامه ابراهیم متقی استاد تمام علوم سیاسی، فواد ایزدی استاد مطالعات آمریکا، سید محمد سجادی استاد تمام روابط بین‌الملل بودند. 

پس از اتمام بیش از ۱۰ دقیقه سخنرانی جوادظریف، روزنامه هم‌میهن در اکانت خود مدعی شد که در موتور‌های جستجوی اینترنتی نام جوادظریف بیش از کاندیدا‌های رقیب پزشکیان در اینترنت مورد جستجو قرار گرفته است.

شش ماه پرهیاهو

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه اسبق در برنامه میزگرد سیاست خارجی که به عنوان مشاور مسعود پزشکیان حاضر شده بود به شش ماهی که دولت حسن روحانی مذاکرات با دولت بایدن را در دست داشت پرداخت و آن را تلخ نامید. او از شرایطی صحبت می‌کرد که دیپلمات‌های دولت دوازدهم در وین با غربی‌ها با هدف بازگشت به برجام چک‌وچانه می‌زدند و در عین‌حال دولت روحانی در تهران تحت فشار شدیدی از سوی مخالفان برجام قرار داشت.

ظریف با یادآوری آن دوره گفت: نگذارید که بگوییم در آن شش ماه تلخ چه گذشت. بار‌ها می‌توانستیم برجام را زنده کنیم تا مردم در فلاکت زجر نکشند. در سه سال دولت روحانی به هزار و ۵۰۰ تحریم رسید؛ و از سه سال دولت آقای رئیسی به دو هزار و ۵۷۰ تحریم رسید. در هشت سال ۷۰۰ تحریم اضافه شد و در سه سال بیش از هزار مورد. اگر می‌خواهید سر مردم را شیره بمالید، درست بمالید.

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه اسبق خطاب به فواد ایزدی استاد دانشگاه و یکی از کارشناسان برنامه که منتقد سرسخت برجام بود، گفت: تحریم را با عدد نمی‌شمرند؛ وقتی گفتند ۸۰۰ تحریم قبل از برجام به ۱۵۰۰ تحریم بعد از برجام تبدیل شد، دوتای آن خود من بودم. شمردن تحریم با عدد، آدرس غلط دادن به مردم است. او افزود: بانک، نفت، پتروشیمی، بیمه و کشتیرانی ما را کجا تحریم کردند؟ ظریف با اشاره به قانون کاتسا گفت: این قانون هیچ تحریم جدیدی ندارد و تنها تحریم‌های قبل را هماهنگ کرد؛ چون برجام به آمریکا اجازه نمی‌داد تحریم جدیدی اضافه کند. وزیر خارجه اسبق ادامه داد: سال‌های ۹۵ و ۹۶ دو سالی بود که بعد از توافق، رشد دو رقمی داشتیم و تورم تک رقمی

گلایه ظریف از مخالفان برجام

پظریف در میزگرد سیاست‌خارجی در شرایطی که منتقد او و مسعود پزشکیان، برجام را قراردادی بد توصیف می‌کرد گفت: برخی روزنامه‌ها و دوستان نوشتند اینکه ترامپ می‌گوید از برجام خارج می‌شود، جنگ زرگری است و او خارج نمی‌شود؛ بعد که خارج شد؛ پس چه شد؟ ترامپ می‌گفت برجام کلاه گشادی بود که ایرانی‌ها سر ما گذاشتند؛ البته در اینجا هم برخی می‌گفتند برجام کلاه آمریکا بر سر ایران بود.

ظریف افزود: تنها کشوری که از ساز و کار اسنپ‌بک در برجام استفاده کرده، ایران است؛ ایران به مدت ۵ سال است که از این ساز و کار استفاده می‌کند. او ادامه داد: روزی که دولت روحانی تحویل آقای رئیسی شد، توانسته بودیم آمریکا را سه بار در شورای امنیت شکست دهیم؛ غنی‌سازی را از ۲۰ درصد به ۶۰درصد رسانده بودیم. اینکه می‌گویند بایدن می‌توانست به برجام برگردد، بله؛ اصلا قرار بود برگردد، اما یکی اسرائیل بود که با شهید کردن شهید فخری‌زاده اجازه نداد و یکی هم قانون راهبردی.

پیچ تحریم‌های نفتی چگونه شل شد؟

ظریف با اشاره به فروش نفت ایران و افزایش میزان فروش در سال‌های اخیر آن که در بین اصولگرایان مورد مانور قرار می‌گیرد، گفت: اینکه فروش نفت بالا رفته کار دوستان نبوده، بلکه وقتی بایدن آمد سیاستش این شد که پیچ تحریم‌ها را شل کند؛ بگذارید ترامپ برگردد ببینید دوستان چه می‌کنند.

ظریف افزود: حجت‌الاسلام خاتمی ذیل نظرات رهبری، برای ایران افتخار آفرید؛ معجزه هزاره سوم هم فکر می‌کرد تحت نظرات رهبری عمل می‌کند، به همراه دبیر شورای عالی امنیت ملی‌اش که الان هم نامزد انتخابات شده، جز تحریم نیاوردند. دولت روحانی هم توانست کشور را سربلند کند. اگر برجام بد بود چرا آمریکا با استفاده از برجام خارج نشد. مگر ترامپ از آب و هوا و قرارداد موشک‌های میان برد خارج نشد؛ شوروی سابق هم بد مذاکره کرده بود؟ او ادامه داد: چرا خطای استعمارگر را به پای مبارزه کننده با استعمار میاوریم. فراموش نکنید که همانقدری که سلاح مهم است، مردم هم مهم هستند.

تاثیر رئیس‌جمهور بر تعیین سیاست خارجی کشور

جواد ظریف در بخش دیگری که به‌نظر می‌آمد در حال مجاب کردن بینندگان برای رای به کاندیدای مطلوبش است گفت: رئیس جمهور است که سیاست‌ها را می‌سازد. بدون سیاست خارجی جدی و همگرا نمی‌توانیم دیپلماسی اقتصادی معقول داشته باشیم. بدون سیاست خارجی مستقر نمی‌توانیم منافع اقتصادی کشور را پیش ببریم. او ادامه داد: رئیس‌جمهور است که سیاست‌ها را اجرا می‌کند. بدون سیاست خارجی مستقر و بااجماع، نمی‌توانیم منافع اقتصادی کشور را پیش ببریم. بدون سیاست خارجی متین حتی با دوستان خود نمی‌توانیم رابطه داشته باشیم. 

 
‌نمی‌خواهیم کسی از ایران بهره بگیرد بدون آن که مابه‌ازای آن را بدهد. او در بخش دیگری با طعنه و کنایه به مخالفان برجام و دیپلماسی دولت حسن روحانی گفت: قدرت، افزایش نفوذ و کاهش آسیب پذیری است، نگویید قدرت فقط یعنی قدرت نظامی.

منبع: هفت صبح