سید احمد فاضل زاده با بیان اینکه نخستین نسخه رتبه بندی موضوعی دانشگاه‌های جهان، با نام ISC World University Rankings by Subject در سال ۲۰۱۹ منتشر شده، گفت: امسال برای پنجمین سال پیاپی این رتبه بندی از سوی مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام انجام و نتایج آن اعلام شد.

او اظهار کرد: در رتبه بندی موضوعی جهانی ISC، از طرح تقسیم بندی سلسله مراتبی OECD استفاده شده که بر اساس آن حوزه‌های موضوعی در ۶ رده اصلی شامل علوم طبیعی، مهندسی و فناوری، پزشکی و بهداشت، علوم کشاورزی و دامپزشکی، علوم اجتماعی، علوم انسانی و هنر و ۴۲ زیر رده بررسی می‌شوند.

فاضل زاده اضافه کرد: دانشگاه‌های هدف این رتبه بندی نیز دانشگاه‌هایی هستند که از نظر تعداد انتشارات در هر حوزه در میان ۷۰۰ دانشگاه اول جهان قرار گرفته و در بازه زمانی سه ساله دست‌کم ۱۵۰ مدرک در هر آن حوزه موضوعی منتشر کرده باشند.

او عنوان کرد: رتبه بندی موضوعی ISC، بر اساس سه معیار کلی پژوهش، فعالیت بین المللی و نوآوری انجام می‌شود که در این میان، معیار پژوهش بیشترین وزن را به خود اختصاص داده است.

جهان اسلام در رتبه‌بندی موضوعی دانشگاه‌های دنیا

رئیس مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام با اشاره به حضور ۴۳ دانشگاه ایرانی در جمع برترین‌های این رتبه‌بندی موضوعی، گفت: در این دوره هشت دانشگاه کشور بیشتر از نخستین دوره در رتبه‌بندی موضوعی ISC حضور دارند.

فاضل زاده افزود: ۲۲۹ دانشگاه جهان اسلام در رتبه‌بندی موضوعی ISC در ۲۰۲۳ حضور دارند که ۴۳ دانشگاه آن ایرانی هستند.

او یادآور شد: یکی از اهداف سند ۱۰ ساله علم و فناوری و نوآوری کشور‌های عضو سازمان کنفرانس اسلامی، حضور حداقل ۵۰ دانشگاه از این کشور‌ها در جمع ۵۰۰ دانشگاه برتر جهان تا سال ۲۰۲۵ است و در این سند بیان شده که «آموزش دانشگاهی در کشور‌های عضو باید از موضوعات ابتدایی نظیر توجه صرف به افزایش ورودی دانشگاه ها، جذب بیشتر اعضای هیات علمی و افزایش انتشارات فراتر برود. در حقیقت لازم است بر روی تولید دانش به روز، ارائه آموزش کیفی، گسترش ارتباطات بین المللی و نیز افزایش تاثیرگذاری اجتماعی متمرکز شود.»

فاضل زاده گفت: سند علم و فناوری ۱۰ ساله کشور‌های عضو OIC، ساز و کاری را ارائه می‌دهد که هدف آن ایجاد قابلیت و ظرفیت جمعی برای توسعه طیف وسیعی از موضوعات است که از آن جمله می‌توان به موضوع آب، غذا، کشاورزی، انرژی، علوم پایه و کاربردی و نیز مبحث تقویت ارتباطات و تعاملات بین المللی با نهاد‌های پیشرو علمی جهان اشاره کرد.

او عنوان کرد: ریاضیات و فیزیک، زیست شناسی، زیست فناوری و علوم شیمی و موضوعات وابسته از موضوعاتی است که در این سند مورد توجه قرار گرفته است.

فاضل زاده اظهار کرد: در رتبه بندی حوزه موضوعی جهانی ISC- ۲۰۲۳ کشور‌های اسلامی حضور خوبی داشتند.

رئیس مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام گفت: بر این اساس در حوزه علوم طبیعی تعداد ۴۵ دانشگاه از کشور‌های اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به کشور ایران با ۱۲ دانشگاه است و در حوزه مهندسی و فناوری ۵۹ دانشگاه از کشور‌های اسلامی حضور داشتند که باز هم بیشترین تعداد مربوط به ایران با ۱۵ دانشگاه است.

او افزود: در حوزه علوم پزشکی و بهداشت ۵۶ دانشگاه و در حوزه علوم کشاورزی و دامپزشکی ۸۵ دانشگاه از کشور‌های اسلامی در این رتبه‌بندی جهانی حضور دارند که بیشترین تعداد به ترتیب مربوط به کشور ترکیه با ۱۶ دانشگاه است و کشور‌های ایران ۱۶ دانشگاه است.

فاضل‌زاده اضافه کرد: در حوزه علوم اجتماعی ۲۰ دانشگاه از کشور‌های اسلامی در رتبه بندی موضوعی ISC حاضرند که بیشترین تعداد مربوط به کشور مالزی با هفت دانشگاه است و در حوزه علوم انسانی و هنر نیز ۱۱ دانشگاه از کشور‌های اسلامی حضور دارند که بیشترین تعداد مربوط به کشور مالزی و ترکیه هر کدام با پنج و سه دانشگاه است.

نگاهی به برترین‌های ایران در رتبه‌بندی جهانی ISC

او عنوان کرد: در رتبه بندی موضوعی جهانی ISC-۲۰۲۳ شاهد حضور دانشگاه‌های برتر کشور در ۶ رشته از هفت رشته حوزه علوم طبیعی شامل ریاضیات، علوم کامپیوتر و اطلاعات، علوم فیزیکی، علوم شیمی، زمین و علوم محیطی و علوم زیستی در جمع برترین دانشگاه‌های دنیا هستیم.

در این حوزه، دانشگاه تهران با جایگاه ۳۵۰-۳۰۱ رتبه نخست و دانشگاه‌های صنعتی امیرکبیر، تربیت مدرس و علوم پزشکی تهران با جایگاه ۶۰۰-۵۰۱ رتبه دوم را کسب کردند.

فاضل‌زاده ادامه داد: دانشگاه‌های ایران در هر ۱۱رشته حوزه مهندسی و فناوری این رتبه بندی حضور دارند و بر این اساس دانشگاه تهران با رتبه ۱۵۰ جایگاه نخست کشور را در اختیار دارد و دانشگاه صنعتی شریف با رتبه ۳۰۰-۲۵۱ و دانشگاه‌های صنعتی امیرکبیر و علم و صنعت ایران با رتبه ۳۵۰-۳۰۱ دوم و سوم هستند.

در حوزه پزشکی و بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران با جایگاه ۳۰۰-۲۵۱ رتبه اول، علوم پزشکی شهید بهشتی با جایگاه ۴۰۰-۳۵۱ رتبه دوم و علوم پزشکی ایران با جایگاه ۴۵۰-۴۰۱ رتبه سوم را کسب کردند.

رئیس مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام افزود: در حوزه علوم کشاورزی و دامپزشکی، دانشگاه تهران با رتبه ۱۴۴ در رتبه نخست، دانشگاه تربیت مدرس با جایگاه ۳۵۰-۳۰۱ رتبه دوم و صنعتی اصفهان و دانشگاه ارومیه با جایگاه ۴۵۰-۴۰۱ به طور مشترک سوم شدند.

فاضل‌زاده اضافه کرد: در حوزه علوم اجتماعی تنها دانشگاه تهران حضور دارد و موفق به کسب جایگاه ۴۰۰-۳۵۱ شده و در حوزه علوم انسانی نیز دانشگاه تهران موفق به کسب جایگاه ۶۰۰-۵۰۱ شد.

او با اعلام جایگاه دانشگاه‌های ایران در زیر شاخه‌های این رتبه بندی موضوعی، گفت: در حوزه علوم طبیعی، در رشته ریاضیات، دانشگاه علم و صنعت ایران با جایگاه ۳۵۰-۳۰۱، در رشته علوم کامپیوتر و اطلاعات دانشگاه تهران با جایگاه ۲۲۳، در رشته علوم فیزیکی دانشگاه تهران با جایگاه ۵۰۰-۴۵۱، در رشته علوم شیمی دانشگاه تهران با رتبه ۱۳۰، در رشته زمین و علوم محیطی دانشگاه تهران با رتبه ۱۲۸ و در رشته علوم زیستی دانشگاه علوم پزشکی تهران با جایگاه ۴۰۰-۳۵۱ رتبه اول را در میان دانشگاه‌های ایرانی کسب کردند.

فاضل زاده ادامه داد: بر این اساس در رشته مهندسی عمران دانشگاه‌های تهران با رتبه ۶۸، در رشته مهندسی برق و الکترونیک دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه تهران با جایگاه ۲۵۱-۳۰۰، در رشته مهندسی مکانیک دانشگاه تهران با رتبه ۴۹، در رشته مهندسی شیمی دانشگاه تهران با رتبه ۹۹، در رشته مهندسی مواد دانشگاه تهران با رتبه ۱۵۱، در رشته مهندسی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران با رتبه ۱۴۶و در رشته مهندسی محیط زیست دانشگاه تهران با رتبه ۷۳ برترین دانشگاه‌های کشور شدند.

او اضافه کرد: در رشته مهندسی بیوتکنولوژی محیطی دانشگاه تهران با رتبه ۲۰۵، در رشته مهندسی بیوتکنولوژی صنعتی دانشگاه علوم پزشکی تهران رتبه ۲۹، در رشته مهندسی فناوری نانو دانشگاه تهران با جایگاه ۳۰۰-۲۵۱ و در دیگر رشته‌های مهندسی دانشگاه تهران با رتبه ۱۲۴ بهترین جایگاه را در میان دانشگاه‌های ایرانی حاضر در این رتبه‌بندی کسب کردند.

رئیس مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام گفت: در حوزه علوم پزشکی و بهداشت در رشته پزشکی پایه دانشگاه علوم پزشکی تهران با رتبه ۱۹۶، در پزشکی بالینی دانشگاه علوم پزشکی تهران با جایگاه ۳۵۰-۳۰۱، در رشته علوم بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران با رتبه ۱۸۹ و در رشته بیوتکنولوژی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران با رتبه ۱۴۶ دانشگاه برتر کشور شد.

او افزود: در حوزه علوم کشاورزی و دامپزشکی نیز در رشته کشاورزی، جنگلداری و شیلات دانشگاه تربیت مدرس با رتبه ۱۶۷، در علوم دامپزشکی دانشگاه تهران با رتبه ۱۴۰، در بیوتکنولوژی کشاورزی دانشگاه تهران با رتبه ۱۹۶و در دیگر رشته‌های علوم کشاورزی، دانشگاه تهران با رتبه ۹۸ در صدر دانشگاه‌های ایرانی حاضر در رتبه بندی موضوعی جهانی ISC قرار گرفتند.

فاضل زاده عنوان کرد: در حوزه علوم اجتماعی نیز رشته اقتصاد و تجارت دانشگاه تهران با جایگاه ۳۰۰-۲۵۱، در رشته آموزش دانشگاه علوم پزشکی تهران با جایگاه ۴۵۰-۴۰۱ اول شد، در رشته روانشناسی و علوم شناختی دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه تهران با جایگاه ۵۰۰-۴۵۱ و در جغرافیای اجتماعی و اقتصادی دانشگاه تهران موفق با رتبه ۴۰۰ -۳۵۱ تنها دانشگاه‌های ایرانی حاضر در این رتبه‌بندی هستند.

رئیس مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام یادآور شد: مؤسسه ISC به عنوان مرجع رتبه بندی ملی دانشگاه ها، پژوهشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی کشور، از سال ۲۰۱۸ در کنار رتبه بندی دانشگاه‌های داخلی، رتبه بندی دانشگاه‌های جهان را نیز آغاز کرد. رتبه بندی‌های بین المللی ISC شامل رتبه بندی دانشگاه‌های جهان، دانشگاه‌های جهان اسلام، رتبه بندی دانشگاه‌های کشور‌های عضو D ۸ و رتبه بندی موضوعی دانشگاه‌های جهان است.