آیا نور آبی واقعا همانطور که مطالعات نشان داده‌اند بر خواب ما تأثیر می‌گذارد؟ محققان دانشگاه بازل و دانشگاه فنی مونیخ (TUM) مفروضات قبلی در مورد تأثیر رنگ روشن بر خواب را به چالش کشیده‌اند. یافته‌های آن‌ها نشان می‌دهد که رنگ نور ممکن است به طور قابل‌توجهی بر ساعت درونی بدن و کیفیت خواب انسان تأثیر نداشته باشد و این در تضاد با تحقیقات قبلی انجام شده روی موش‌ها است.

به گزارش ایسنا، بینایی فرآیند پیچیده‌ای است که در آن گیرنده‌های نور شبکیه یعنی گیرنده‌های مخروطی و میله‌ای نور را به تکانه‌های الکتریکی تبدیل می‌کنند تا مغز به‌عنوان یک تصویر آن‌ها را پردازش کند.

به نقل از اس‌اف، در حالی که گیرنده‌های مخروطی دید واضح و رنگی را در حضور نور کافی تسهیل می‌کنند، گیرنده‌های میله‌ای به دیدن سایه‌های خاکستری در نور کم کمک می‌کنند. علاوه بر این، سلول‌های گانگلیونی تخصصی در شبکیه، که به شدت به نور با طول موج کوتاه در حدود ۴۹۰ نانومتر که تحت عنوان نور آبی درک می‌شود، واکنش نشان می‌دهند در تنظیم ریتم خواب و بیداری ما بسیار اهمیت دارند.

دکتر کریستین بلوم (Christine Blume)، نویسنده اول مطالعه، محقق مرکز کرونوبیولوژی دانشگاه بازل، می‌گوید: سلول‌های گانگلیونی حساس به نور اطلاعاتی را از مخروطی‌ها نیز دریافت می‌کنند و این سؤال مطرح می‌شود که آیا مخروطی‌ها و در نتیجه نور روشن، بر ساعت داخلی بدن نیز تاثیر می‌گذارند یا خیر. از این گذشته، چشمگیرترین تغییرات در روشنایی و رنگ نور هنگام طلوع و غروب خورشید رخ می‌دهد که آغاز و پایان یک روز را نشان می‌دهد.

در مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۹ روی موش‌ها، اینگونه به نظر رسید که نور مایل به زرد تاثیر قوی‌تری بر ساعت داخلی بدن نسبت به نور مایل به آبی دارد.

با این حال، یافته‌های تیم تحقیقاتی بازل مورد دیگری را برای انسان نشان می‌دهند. آن‌ها ۱۶ داوطلب را در معرض محرک‌های نور آبی، زرد و سفید قرار دادند و از تحریک یکسان سلول‌های گانگلیونی حساس به نور در همه شرایط اطمینان حاصل کردند. هرگونه تفاوت در اثر نور به تحریک مخروطی‌ها و رنگ نور نسبت داده شد.

مانوئل اسپستسچان (Manuel Spitschan)، پروفسور کرونوبیولوژی و سلامت می‌گوید: این روش تحریک نور به ما امکان می‌دهد تا ویژگی‌های نوری را که ممکن است در نحوه تأثیر نور بر انسان به روش آزمایشی تمیز نقش داشته باشد، جدا کنیم.

محققان تغییرات ساعت داخلی، شروع خواب، عمق خواب، خستگی و توانایی واکنش شرکت‌کنندگان را در شرایط نوری مختلف ارزیابی کردند. نتیجه این بود که تنوع رنگ روشن و در امتداد آن رنگ آبی-زرد تأثیر قابل توجهی بر ساعت داخلی یا خواب انسان ندارد. این یافته در تضاد با مطالعه بر موش‌ها در تحقیقاتی دیگری است که بر اهمیت سلول‌های گانگلیونی حساس به نور در ریتم‌های شبانه‌روزی انسان تأکید دارند.

بلوم می‌گوید: ما هیچ مدرکی پیدا نکردیم که نشان دهد تغییر رنگ روشن در امتداد رنگ آبی-زرد نقشی در ساعت یا خواب درونی انسان دارد. در عوض، نتایج ما از یافته‌های بسیاری از مطالعات دیگر حمایت می‌کند که سلول‌های گانگلیونی حساس به نور برای ساعت داخلی انسان مهم‌ترین هستند.

به طور مشابه، او تأکید می‌کند که در طراحی نورپردازی، تأثیر بر سلول‌های گانگلیونی حساس به نور باید در اولویت قرار گیرد و رنگ نور نقش کوچکی دارد.

اسپیتسچان خاطرنشان می‌کند: یافته‌های ما نشان می‌دهد که احتمالا مهم‌ترین نکته در نظر گرفتن تأثیر نور بر سلول‌های گانگلیونی حساس به نور هنگام برنامه‌ریزی و طراحی نورپردازی است. گیرنده‌های مخروطی و به دنبال آن رنگ نور نقش بسیار فرعی ایفا می‌کنند.

نتایج این مطالعه مقدماتی است، و تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه آیا رنگ نور بر خواب در شرایط مختلف، مانند قرار گرفتن در معرض طولانی مدت یا با زمان‌بندی متفاوت تأثیر می‌گذارد یا خیر، ضروری است. مطالعات بعدی می‌تواند درک جامع‌تری در مورد تأثیر نور بر خواب ارائه دهد.

این مطالعه همچنین به روش رایج استفاده از حالت شب در تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها می‌پردازد که نور با طول موج کوتاه را کاهش می‌دهد و مایل به زرد به نظر می‌رسد. بلوم سودمندی کاهش نور با طول موج کوتاه را برای خواب تأیید می‌کند، اما خاطرنشان می‌کند که تنظیم رنگ زرد از نظر فنی ضروری نیست.

او می‌گوید: از نظر فناورانه، کاهش نسبت‌های طول موج کوتاه حتی بدون تنظیم رنگ نمایشگر امکان‌پذیر است، با این حال این امر هنوز در نمایشگر‌های تلفن‌های همراه تجاری اجرا نشده است.

این مطالعه در مجله Nature Human Behaviour منتشر شده است.