«عبدالله» یکی از زلزلهزدگان است که میگوید خانهاش کمتر از 20 درصد تخریب شده است اما حاضر نیست به خانه بازگردد. او میگوید: ما میگوییم وقتی شهر مداوم میلرزد نمیتوانیم به خانه برگردیم. ممکن است نیمه شب زلزلهای از راه برسد و سقف خانه روی سر زن و بچهام خراب شود اما به ما میگویند که اگر چادر میخواهیم باید در اردوگاهها بمانیم. ما میخواهیم نزدیک خانههای خودمان بمانیم نه جای دیگری.
او ادامه میدهد: اگر دزدی به خانه ما بزند چه کسی جوابگو است؟ اگر به خانه برگردیم و در یک زلزله آسیب ببینیم چه کسی جواب خواهد داد؟ با همه این تفاسیر نه به ما چادر میدهند نه وسایل گرمایشی. انگار نه انگار که 5 ماه است شهر دارد میلرزد.
«آمنه» یکی دیگر از اهالی خوی است. او هم میگوید بیشتر آسیب خانهاش در حدد تخریب شیشهها و بخشهایی از آشپزخانه است. اما آمنه هم میگوید به خانه برنمیگردد. او توضیح میدهد: ما از دولت نه پتو میخواهیم نه وسایل دیگری. با اینکه همین حالا که صحبت میکنیم دمای هوا زیر صفر و خیلی سرد است، به ما چادر نمیدهند و ما شب گذشته در اردوگاهی که تعیین شده است، ماندیم. البته برای اردوگاه و چادرهایی که آنجا تعبیه کردهاند میگویند حق تقدم با خانههای ویران شده است. یعنی اگر جایی بماند، به مردمی میدهند که کمتر دچار آسیب شدهاند. با این همه موضوع اصلی این است که همه مردم میترسند به خانه برگردند. شب گذشته در این هوای استخوانسوز، مردم در خیابانها ماندند. حتی ماندن در ماشین هم سخت است، چون ممکن است چیزی روی ماشینها فرود آید. ماشین ما بر اثر سقوط موتور اسپیلت یکی از اهالی کاملا از ستون شکست. نمیدانیم چه زمانی به امور رسیدگی میکنند.
مرتضی مرادی پور، معاون عملیات سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر کشور: ما در حال حاضر هیچ مرحله آواربرداری نداریم. یعنی میزان تخریب منازل مسکونی به این حد نیست و این خودش یک امتیاز بزرگ برای ماست تا بتوانیم در سریعترین زمان ممکن، خدمات ارائه دهیم و مردم هم در سریعترین زمان به زندگی خود بازگردند
صحبتهای آمنه و عبدالله مانند بسیاری از اهالی خوی است. مشهودترین مسئله مردم اکنون به نظر ترس از بازگشت به خانه است.
اما «محمدامین» که خانهاش بیش از 80 درصد در زلزله روزهای اول بهمن تخریب شده و اکنون ساکن یکی از مراکز اسکان موقت است، میگوید: شرایط زندگی در این محل هم چندان آنگونه که انتظار میرفت، نیست. محمدامین میگوید: هوای این ورزشگاه هم بسیار سرد است. وسایل گرمایشی وجود دارد اما کافی نیست. پتو به تعداد کافی توزیع نشده است و تنها کسانی که توانستند از خانهها پتو همراه بیاورند، به تعداد کافی دارند. با وجود سرمای هوا مردم نمیتوانند وسایلشان را شریک شوند. بنابراین شرایط سخت است. از سویی چون مردم ترسیدهاند، تعداد متقاضیان اسکان در این مراکز زیاد است و این ازدحام هم توزیع اقلام را با مشکل مواجه کرده است. شاید اگر این اتفاق در زمستان نمیافتاد، اوضاع کمی بهتر بود. اما متاسفانه حالا ما با سختی زیادی روبهرو هستیم. از دو شب پیش هم تعداد افرادی که ساکن مراکز اسکان موقت شدهاند، بیشتر شده است.
فرماندار خوی در تماس «پیام ما» پاسخ و یا توضیحی ارائه نمیکند. اما معاون عملیات سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر کشور که در زمان این گفتوگو در خوی حضور داشت به «پیام ما» میگوید: مسئله این است که تعداد بالایی از خانهها تخریب نشده است. اگر به تعداد کشتهشدگان و مصدومان هم نگاه کنید، این موضوع به خوبی مشهود است. از سه کشته حادثه، یک نفر بر اثر ترس دچار حمله قلبی شد و بسیاری از مصدومان هم به هنگام فرار و به دلیل ترس، دچار مصدومیت شدند نه ریزش آوار.
مرتضی مرادیپور ادامه میدهد: از مردم خواستیم اگر نمیتوانند به منزل بازگردند به مراکز اسکان موقت مانند ورزشگاهها یا مدارس و مساجدی که معین شده است، بروند. اما مردم تقاضا دارند که چادر به آنها داده شود تا در محوطه خانهها یا کوچههای خودشان، ساکن باشند. موضوع این است که یا خانهای خراب نشده پس قابل سکونت است یا خانههایی هستند که با وجود اینکه کامل تخریب نشدند، پایدار نیستند و نمیتوانیم اجازه اسکان به اهالی را در محدوده یا محوطه همان خانه بدهیم. امکان دارد لرزهای دیگر باعث ریختن آوار بر سر همان افراد شود. این امکان هم وجود ندارد که به همه افراد، هم چادر داده شود و هم وسایل گرمایشی مانند هیتر.
او وضعیت در روستاهای زلزلهزده را آرامتر ارزیابی میکند و توضیح میدهد: در روستاها شرایط برای اسکان و توزیع چادر و اقلام مورد نیاز متفاوت است. حیاط خانه روستاییان بزرگ است و به همین دلیل میشد که به آنها چادر داد تا در حیاط خانه خودشان ساکن باشند. طبیعتا پتو و هیتر و وسایل مورد نیاز هم در اختیار آنان قرار گرفته است.
مرادیپور در مورد این مسئله که اگر کمبود ادوات وجود دارد فراخوان کمکی از سوی سازمان هلال احمر و یا سایر نهادهای مرتبط منتشر نشده است نیز میگوید: فراخوان عمومی منتشر نشده است اما فراخوانهای محدودی دادهایم و بسیاری از شرکتها و مراکز پای کار آمدهاند. تعداد قابل توجهی هیتر از همین محل تامین شده است. اما مسئله اصلی در این است که شرایط فعلی باید مدیریت شود. این موضوع جز با همکاری مردم میسر نخواهد شد. یعنی در وهله نخست اشخاصی که خانههایشان تخریب نشده است به منازل خود بازگردند. افرادی که دچار آسیب زیاد شدهاند و یا بنا بر نظر کارشناسان، منازلشان در حال حاضر ایمن نیست وسایلی مانند پتو را از منزل تامین کرده و به جای درخواست چادری که تحویل آنها شود، در مراکز اسکان موقت ساکن شوند. تامین گرما، غذا و وسایل مورد نیاز کسانی که حقیقتا به مشکل و دشواری افتادهاند با این شرایط راحتتر خواهد بود. ما در حال حاضر هیچ مرحله آواربرداری نداریم. یعنی میزان تخریب منازل مسکونی به این حد نیست و این خودش یک امتیاز بزرگ برای ماست تا بتوانیم در سریعترین زمان ممکن، خدمات ارائه دهیم و مردم هم در سریعترین زمان به زندگی خود بازگردند.