با شکست تحقیرآمیز تلاشهای آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران در شورای امنیت، انزوای این کشور در صحنه جهانی نشان داده شد.سی ان ان نوشت:« آمریکا در حالی در شورای امنیت سازمان ملل شکست خورد که بسیاری از متحدان و همچنین کارشناسان درباره خطرات بالقوه از هم گسیختن این توافق مهم هشدار داده بودند.»
خبرگزاری بلومبرگ نیز با پرداختن به این خبر تیتر زد: زخم شکست آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران.
بلومبرگ آنگاه مینویسد: تلاش های آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران اواخر روز گذشته اکثریت قاطع آرا رد شد و صحنه را برای یک «بحران سیاسی» برای آمریکا طوری چیدمان کرد که اکنون دولت ترامپ بین دوست و دشمن گرفتار آمده است. عرصهای سیاسی که تنها جمهوری دومنیکن به آمریکا پیوست؛ روسیه و چین به آن پاسخ منفی دادند و سایر متحدان آمریکا نیز در برابر دولت ترامپ بی تفاوت
ایستادند.
به گزارش گاردین، در حالیکه واشنگتن در پی اقدامات سختگیرانه شدیدتر علیه ایران است، تنها یک کشور برای دادن رای موافق به ایالات متحده پیوست و این انزوای واشنگتن را برجستهتر کرد. به عبارتی آمریکا شکستی تحقیرآمیز در سازمان ملل متحد متحمل شده، زیرا پیشنهاد وی برای تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران در شورای امنیت تنها رای جمهوری دومینیکن را به همراه داشت.
در گزارشی که با عنوان «ایالات متحده شکست شرم آور را در قبال طرح تحریم تسلیحات ایران دریافت» در این روزنامه بریتانیایی درج شده، آمده است: قطعنامه ایالات متحده هرگز در مقابل مخالفتهای روسیه و چین تصویب نمیشد و پیشنهاد واشنگتن برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران درواقع نوعی اقدام از سوی دولت دونالد ترامپ برای اقدامات شدیدتر علیه تهران قلمداد میشد.
اما مقیاس شکست شامگاه جمعه واشنگتن، حاکی از انزوای ایالات متحده در صحنه جهانی پیش از رویارویی بزرگ دیپلماتیک است. ایالات متحده با جنگ لفظی ضدایرانی از زمان آماده کردن پیش نویس قطعنامه به امید جذب هواداران بیشتری بود، اما اصرار آن مبنی بر تحریم نامحدود تسلیحاتی ایران در سازمان ملل، این امر را غیرممکن کرد. کشورهای استونی و تونس در برابر فشار ۱۱ ساعته ایالات متحده برای حمایت از پیش نویس تجدیدنظر شده، ایستادند و این مساله باعث کاهش فشار آمریکا در سازمان ملل شد. روسیه و چین هم این قطعنامه را وتو کردند و ایالات متحده و جمهوری دومینیکن رای موافق و سایر اعضای شورا رای ممتنع دادند. «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه آمریکا در واکنش به نتیجه این رای گیری سایر کشورها را هدف حملات لفظی خود قرار داد. وی در بیانیهای حتی پیش از اعلام نتیجه رای صادر شده مدعی شد: شکست شورای امنیت در اقدامی عملی برای دفاع از صلح و امنیت بینالمللی امری غیرقابل بخشش است.
مقامات آمریکایی گفتهاند که در پی شکست قطعنامه تحریم تسلیحاتی ایران، طی چند روز آینده از طریق یک تاکتیک قانونی بحث برانگیز در تلاش برای بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل متحد برداشته شده علیه ایران هستند؛ تحریمهایی که در سال ۲۰۱۵ و در پی دستیابی به توافق هستهای با قدرتهای بزرگ برداشته شده بود. این توافق که به عنوان برنامه جامع اقدام مشترک (JCPOA) شناخته میشود، دارای سازوکاری است که به هر یک از طرفهای توافق اجازه میدهد تا تحریمهای سازمان ملل علیه ایران را برگرداند.
اما ترامپ در سال ۲۰۱۸ ایالات متحده را از برجام خارج کرد. با این وجود، دیپلماتهای آمریکایی ادعا میکنند که ایالات متحده هنوز هم به لحاظ فنی یکی از طرفهای این توافق است و به همین دلیل این قدرت را دارد که تحریمهای سازمان ملل را برگرداند. بیشتر کشورهای جهان از جمله نزدیکترین متحدان واشنگتن مخالف این اقدام هستند، اما دولت ترامپ نشان داده که خود به تنهایی حاضر به انجام چنین کاری
است.
شکست شرم آور
خبرگزاری رویترز در خبری فوری و کوتاه در بازتاب این شکست دولت ترامپ در شورای امنیت سازمان ملل گزارش داد: رابرت اوبراین مشاور امنیت کاخ سفید به صراحت گفت که ما باختیم، وی که روز جمعه با شبکه خبری فاکس نیوز مصاحبه میکرد گفت : رای اروپایی های شورای امنیت تعجب آور نبود بلکه باعث یاس بود.
خبرگزاری آسوشتیدپرس در این باره تیتر زد: سازمان ملل قاطعانه خواسته آمریکا مبنی بر تمدید تحریم تسلیحاتی ایران را مرعوب ساخت.
فاکس نیوز نوشت: شورای امنیت سازمان ملل روز جمعه قطعنامه آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران که موعد آن در ماه اکتبر(مهر) به پایان میپذیرد؛ رد کرد، اقدامی که به نظر میرسد منتج به تلاش یکجانبه دولت ترامپ دراین زمینه علیه ایران شود.
این رسانه آمریکایی به این موضوع اشاره کرد که میزان حداکثری مخالفت با قطعنامه پیشنهادی آمریکا در جلسه روز گذشته شورای امنیت سازمان ملل به حدی بود که روسیه و چین در مخالفت با این قطعنامه ضد ایرانی، لزومی در استفاده از حق وتو خود ندیدند.
واشنگتن پست در بازتاب خبر شکست آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل نوشت: واشنگتن سرافکنده، یک شکست را در شورای امنیت سازمان ملل متحمل شد.
«کارول موره لو» مقاله نویس این نشریه آمریکایی دراین باره مینویسد: آمریکا خجالت زده، شکستی را در شورای امنیت سازمان ملل متحمل شد.
واشنگتن پست مینویسد: آمریکا برای آنکه رای بیاورد قطعنامه پیشنهادی خود اصلاح کرده بود اما همین قطعنامه اصلاح شده هم رای نیاورد. رای گیری به صورت مجازی انجام شد؛ کنون با این نتیجه رای گیری، تحریم تسلیحاتی ایران از ۱۸ اکتبر(۲۷ مهر) برداشته میشود.
واشنگتن پست در ادامه گزارش میدهد: شورای امنیت با این رای گیری در حقیقت دست رد بر سیاست به اصطلاح «فشار حداکثری» دولت ترامپ علیه ایران زد؛ فشار حداکثری؛ «علامت و نماد» سیاست خارجی دولت ترامپ بوده است.
این نشریه آمریکایی میافزاید: لغو تحریم تسلیحاتی ایران، یکی از الزامات توافق هستهای ایران بوده و دولت «ترامپ» در سال ۲۰۱۸(۱۳۹۷) از این توافق خارج شده است و بقیه اعضاء شورای امنیت میگویند که او حق تحمیل عقیده در مورد بندهای توافق را ندارد.
«ریچارد گووان» مدیر سازمان ملل متحد در گروه بینالمللی بحران گفت: هدف ایالات متحده در این هفته با شکست روبرو شد لذا اکنون آنها بهانهای برای اقدام در خصوص تلاش برای بازگشت تحریمهای سازمان ملل دارند. این خیلی شرم آور است که آنها به این شیوه شکست خوردهاند.
«برایان هوک» نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران چند روز پیش از به رای گذاشتن قطعنامه تحریم تسلیحاتی در سازمان ملل استعفای خود را اعلام کرد.
اگر ایالات متحده از تلاش برای بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل استفاده کند، میتواند منجر به وضعیتی شود که در آن هیچ توافقی در خصوص وضعیت تحریمهای تسلیحاتی سازمان ملل صورت نپذیرد. گوان افزود: صادقانه بگویم باید به زودی با وضعیتی روبرو میشویم که در آن شورای امنیت را «سرزمین عجایب» بنامیم؛ وضعیتی که در آن آمریکا اصرار به بازگرداندن تحریمها علیه ایران دارد و سایر کشورهای عضو امتناع میورزند.
پیشنهاد پوتین
«ولادیمیر پوتین» رئیسجمهوری روسیه با بیان این که گفتوگوها درباره موضوع ایران در شورای امنیت پرتنش شده است، تصریح کرد: اتهامات بیاساسی علیه ایران در حال مطرح شدن است. پوتین پیشنهاد کرد که نشستی مجازی با حضور اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد، ایران و آلمان به منظور تنشزدایی
برگزار شود.
رئیسجمهوری روسیه از سایر کشورها خواست پیشنهاد برگزاری این نشست هفتجانبه را با دقت مد نظر قرار دهند.
پوتین تأکید کرد که روسیه همچنان به طور کامل به توافق هستهای با ایران پایبند است. او اظهار کرد، هدف از نشست پیشنهادی، تلاش برای جلوگیری از تقابل و وخیمتر شدن وضعیت در شورای امنیت است.
رئیسجمهور آمریکا در کنفرانس مطبوعاتی روز گذشتهاش در پاسخ به این سوال که آیا دعوت ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه را برای برگزاری نشستی مجازی با سران جهان و با مشارکت ایران را میپذیرد یا نه، گفت: هنوز چیزی در این باره به من گفته نشده است.
ترامپ افزود: چیزهایی در این باره شنیده ام اما هنوز چیزی به من اطلاع داده نشده است.
نتیجه صبر و تدبیر جمهوری اسلامی
به گفته «سید عباس موسوی» سخنگوی وزارت امور خارجه، «دیپلماسی فعال» در کنار «استحکام حقوقی» برجام، دلیل این رای شورای امنیت بوده است. اما در کنار این دو دلیل و تلاشهای موفق دیپلماتهای کشورمان، صبر و تدبیر جمهوری اسلامی ایران در حفظ باقیمانده برجام، همراه با کاهش تعهدات در چارچوب برجام، عاملی بود که پایبندی ایران به تعهدات بینالمللی را اثبات کرد و حقانیت توام با مظلومیت ایران را به رخ جهانیان کشید.
شاید از همین رو بود که حتی فرانسه و بریتانیا از اعضای دائم شورای امنیت که متحدان سنتی آمریکا به شمار میروند و دستکم در قبال مسائل ایران طی زمانهایی دنبالهرو ایالات متحده بودهاند، با وجود تعلل در تحقق بخشهای اقتصادی برجام، این بار نتوانستند در رای شورای امنیت با آمریکا همراه شوند.
مطابق برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل، تحریم تسلیحاتی کشورمان قرار است بعد از پنج سال از تصویب برجام، در صورت پایبندی ایران به تعهدات، ۲۷ مهرماه امسال به پایان برسد و شکست آمریکا در جلوگیری از تحقق این دستاورد برجام برای ایران، نشاندهنده زنده بودن برجام است.
این در حالی است که «جو بایدن» رقیب دموکرات ترامپ وعدههایی درباره بازگشت آمریکا به برجام مطرح کرده است.
شلیک زودهنگام به مکانیسم ماشه
آمریکا قبلا گفته بود اگر پیشنویس این کشور علیه ایران در شورای امنیت رای نیاورد، به مکانیسم ماشه به معنای «بازگشت خود به خود تحریمهای سازمان ملل علیه ایران، در صورت نقض برجام» متوسل خواهد شد. اما دیگر کشورهای حاضر در برجام با چنین برداشتی مخالفت و تاکید کردهاند که آمریکا در پی خروج از برجام نمیتواند از این مکانیسم استفاده کند؛ امری که رایگیری بامداد امروز نیز ظهور عملی آن بود. به نظر میرسد آمریکا که در تمدید تحریم تسلیحاتی ایران ناکام بوده، به طریق اولی توفیقی در جلب همراهی اعضای شورای امنیت برای استفاده از مکانیزم ماشه هم نخواهد داشت و روسیه، چین و ایران نیز بر این موضوع تصریح کردهاند.
«مجید تختروانچی» نماینده ایران در سازمان ملل نیز درباره گام بعدی آمریکاییها با اشاره به تهدید آمریکا به استفاده از مکانیسم ماشه در صورت رای نیاوردن قطعنامه اخیر گفته است: رای امروز نشان داد سیاست آمریکا یا بازی با کلماتی که میخواهند یک برداشت ناصواب حقوقی از قطعنامه ۲۲۳۱ ارائه دهند، تا چه حد در سطح بینالمللی مقبولیت دارد. وی به ایرنا تصریح کرد: رای امروز نه تنها پروژه آمریکا را در تمدید تحریم تسلیحاتی ایران با شکست مواجه کرد بلکه نشان داد همراهی جامعه بینالملل با سوءاستفاده از قطعنامه ۲۲۳۱ که میخواهد در چارچوب آن از مکانیسم ماشه استفاده کند، چقدر مقبولیت دارد. این رای خود نشاندهنده انزوای آمریکا در استفاده از این مکانیسم بود.
نمایندگی چین در سازمان ملل هم ناکامی آمریکا در تصویب قطعنامه را نشانه آن دانست که «یکجانبهگرایی از هیچ حمایتی برخوردار نیست و زورگویی شکست خواهد خورد.» چین ضمن حمایت مجدد از برجام، تاکید کرده از آنجا که آمریکا از آن خارج شده، دیگر عضو برجام نیست و نمیتواند خواهان برگشتن تحریمها و اجرای مکانیسم ماشه شود.
تعهد مظلومانه نظام و نسخه تندروها
به نظر میرسد شکست کمسابقه آمریکا در شورای امنیت علاوه بر اینکه سیاستمداران مغرور در واشنگتن را متوجه اشتباه خود کرد، هشداری نیز برای مخالفان داخلی برجام است که در پنج سال اخیر، آن را هیچ و پوچ، بیفایده و زیانبار میدانستند و به دنبال پاره کردن یا اعلام مرگ آن بودند. مثلا یکی از نمایندگان تازهوارد مجلس نوشته بود: «آیا روحانی - که علیرغم بدبینی رهبری و مردم انقلابی، با کدخدا مذاکره و برجام را امضا کرد - مجبور خواهد شد قبل از رفتن، تنفس مصنوعی را از جنازه برجام جدا کند و مرگش را بپذیرد؟»
روشن است که عهدشکنی رئیس جمهوری متفاوت آمریکا و ناتوانی و بیارادگی دیگر اعضای برجام، بخش اعظم دستاوردهای اقتصادی برجام را منتفی کرد. با این حال تعهد حقوقی ایران به این توافق بینالمللی، دستاوردهای سیاسی و حقوقی برای کشورمان داشت و از همین رو تدبیر مجموعه نظام مبنی بر حفظ باقیمانده برجام، نتیجه خود را
نشان داد.
این در حالی است که به نظر میرسد نسخههای شعاری تندروهای داخلی، گرچه میتواند دستمایه پستهای توئیتری یا نطقهای آتشین در مجلس شود، اما تجربه نشان داده نتیجه عملی در راستای حفظ منافع مردم مظلوم و رنجکشیده کشورمان نخواهد داشت.
از یاد نبریم که رهبر معظم انقلاب نیز در دیدار خود با اعضای دولت در شهریور ۹۷ (بعد از خروج آمریکا از برجام) ضمن تاکید بر ناامیدی از اروپا به رغم ادامه مذاکرات اظهار کردند: از من هم گاهی سؤال میشود که شما گفتی که برجام را آتش میزنی، چرا آتش نزدی؟ علّتی که آتش نزدیم همین بود که گفتیم شاید بشود منافع ملّی را با آن تأمین کرد؛ وَالّا اگر آدم بفهمد که منافع ملّی تأمین نمیشود، ما هم آتش زدن را بلدیم که این کار را بکنیم.
قطعنامه آمریکا حریف برجام نشد
تحقیر ترامپ
صاحبخبر -