این گیاه از جنس شنگ یا اسپنگ (Tragopogon) و یک سبزی ریشه ای با گوشته سفید رنگ است که به راحتی با هویج خاکستری مایل به زرد اشتباه گرفته می‌شود. طول گیاه شنگ ۲۵ تا ۳۰ سانتی متر و قطر آن ۳ سانتی متر است و در درجه نخست برای مصرف ریشه خوراکی و باریکش کشت می شود، اگر چه برگ های تازه و ترد آن را هم در تهیه سالاد به کار
می‌برند. شنگ گیاهی علفی است که به خانواده آستراسه یا کاسنی‌ها تعلق دارد و در قسمت تحتانی (بن) نیمه چوبی و غده‌دار است.شنگ در سه نوع عمده موجود است: شنگ سفید، شنگ سیاه و شنگ اسپانیایی.
هر سه نوع از لحاظ شکل، طعم، رنگ گوشته و اندازه مشابه یکدیگر هستند. ولی شنگ تره سیاه، همان طور که از نامش مشخص است، سطحی سیاه رنگ دارد و قطر شنگ تره اسپانیایی اندکی بیشتر از انواع دیگر است. رایج ترین نوع شنگ برای کاشت در باغچه به نام «جزیره ساندویچ ماموت» شناخته می شود که یک زیرگونه از شنگ سفید است و گل‌های آبی می‌دهد.
گفته می شود که در گذشته شنگ وحشی بخشی از غذای مردم یونان باستان را تشکیل
می‌داد، اگر چه این سبزی تا اواسط قرن هفدهم یک سبزی رایج در آشپزی یونانی به حساب نمی‌آمد. شنگ در قرن هجدهم در آمریکای شمالی و انگلستان به ظهور رسید. به این گیاه «صدف سبزی» هم می گویند، چون مزه ملایم و شیرین آن طعم صدف خوراکی را تداعی
می‌کند. البته عده ای هم ترجیح می دهند به آن «گیاه ریش بزی» بگویند، چون برگ‌های شبیه به علف آن طوری در دسته قرار گرفته اند که شبیه به ریش بز هستند. این گیاه در طب سنتی ایران از اهمیت ویژه ‌ای در درمان برخی از بیماری‌ها برخوردار است.
شنگ گیاهی دو ساله است و گل‌های آن یک سال در میان از ارغوانی به سرخ تغییر رنگ می دهند. ناگفته نماند که گل‌ها شبیه به گل قاصدک هستند. ریشه‌ها بهترین رشد را در شن سست غنی و اندکی قلیایی دارند. کاشت و پرورش این گیاه آسان است و در تمامی طول سال هم موجود است.
شنگ در اروپا نسبت به ایالات متحده آمریکا از محبوبیت بیشتری برخوردار است و به همین خاطر است که در بازارهای مواد غذایی یونانی و ایتالیایی به طور گسترده تری موجود است. در برداشت شنگ باید مراقب بود تا ریشه‌های ترد و شکننده آن آسیب نبینند، چون شنگ آسیب دیده مقدار قابل توجهی از طعم خود را از دست می دهد. این ریشه‌های خوراکی را باید پس از برداشت در جای سردی که به میزان ۹۰ تا ۹۸ درصد رطوبت دارد قرار داد تا تازگی خود را حفظ کند، چون شنگی که خشک شده باشد چروکیده می شود و مزه خود را از دست می دهد.
به هنگام خرید، باید شنگ‌هایی را که شکل و ظاهر خوب و اندازه متوسطی دارند انتخاب کنیم. شنگ‌های بسیار بزرگ سفت و چوبی هستند و باید از خرید آن‌ها اجتناب کرد. این گیاه ریشه‌ای به محض آن که پوستش گرفته شد به سرعت با اکسیژن ترکیب می شود و باید آن را در آب لیمو قرار داد تا تیره رنگ نشود. اگر بخش بالایی شنگ‌ها را جدا کنیم و در کیسه پلاستیکی کاملاً بسته در جای خنک و مرطوب نگهداری کنیم، تا چهار ماه قابل مصرف خواهند بود.
شنگ را می توانیم بپزیم، سرخ کنیم، به سوپ اضافه کنیم یا به صورت نگینی برش بزنیم و از آن خورشت تهیه کنیم. اگر قصد بخارپز کردن شنگ تره را داریم، باید ابتدا سطح آن را تمیز با ساییدن بشوییم و سپس پوست بگیریم. برش‌های شنگ تره برای تهیه پای سبزیجات گزینه خوبی هستند. علاوه بر این‌ها، جوانه‌ها و غنچه‌های گیاه را می توانیم جایگزین مارچوبه کنیم یا به انواع سالاد اضافه کنیم. از برگ‌های این گیاه می‌توان استفاده کرد که معمولاً برگ‌های آن را با نمک و سرکه به صورت خام مصرف می کنند.
این گیاه به دلیل ‌داشتن مواد تصفیه‌ کننده، خون را تمیز می ‌کند و برای رفع ورم روده و کلیه بسیار مفید است.همچنین در درمان زخم‌‌های گوارشی و ریه مورد استفاده قرار می‌ گیرد و عصاره آن به دلیل قابض بودن برای درمان انواع خونریزی از جمله خونریزی‌‌های رحمی، دستگاه تنفسی و درمان برخی از انواع اسهال نیز مؤثر است.
استعمال موضعی گل‌‌های شنگ برای درمان سوختگی مفید است و ریشه این گیاه در طب سنتی برای سمیت ‌زدایی بدن مورد استفاده قرار می ‌گیرد.برای معده مقوی است و مصرف موضعی ریشه این گیاه در درمان عفونت و از بین بردن ترشحات گوش مؤثر است.مصرف شنگ را در معالجه روماتیسم، نقرس و امراض جلدی موثر می دانند و مصرف ۶۰ گرم از جوشانده آن را به این منظور توصیه می کنند.
شنگ به میزان زیاد از اسهال و خونریزی جلوگیری می کند و ریشه آن مقوی ‌تر از برگش است. ریشه لعاب دار و تلخ این گیاه به میزان زیاد اشتهاآور است، ضمن این که خلط آور و نرم کننده سینه نیز به شمار می رود.آب ریشه خام گیاه شنگ در از بین بردن زگیل اثر‌گذار است.

*منبع:
‌- Encyclopedia of Herbal Medicine;Andrew Chevallier; DK; 3rd edition edition July, 2016
*عکس‌ از: wikimedia

code