به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، در برنامه شب گذشته (چهارشنبه 22 آذر) «چشم شب روشن» که با حضور پژمان مظاهری‌پور و اجرای اکبر نبوی از شبکه چهار روی آنتن رفت، نبوی در بخشی از صحبت‌هایش درباره سینمای مستند گفت: «سینمای مستند از مقطعی، به شکل مستمر، جشنواره‌ای را به خود دید. از شما به‌عنوان کسی که صرفاً در حوزه تولید کار مستند اعم از تهیه‌کنندگی و کارگردانی در خانه سینما فعالیت کرده‌اید می پرسم. به عنوان یک مستندساز چه ارزیابی از این استمرار در برگزاری جشنواره در حوزه فیلم مستند دارید و چه اتفاقی در سینمای مستند رخ داد؟»
پژمان مظاهری‌پور مستندساز در پاسخ نبوی گفت: «اتفاقی که در سینمای مستند افتاد این بود که بعد از جنگ در دهه 70، سینمای مستند و عمده تولیدات آن فقط منحصر به تلویزیون بود، در دهه 80 سینمای مستند از درون تلویزیون به مفهوم باکس سفارشی تلویزیون خارج شد و ما شاهد فیلم‌های مستندی بودیم که خارج از تلویزیون با موضوعات متنوع اجتماعی ساخته می‌شد.»
این مستندساز ادامه داد: «آثار مستند درباره موضوعاتی با ذائقه‌هایی به‌غیر از ذائقه مدیریتی تلویزیون ساخته می‌شد و تصاویری را برای ما به نمایش می گذاشت که برای مردم به نسبت آن چیزی که پیش از آن در تلویزیون می‌دیدند، جذاب‌تر بود. مجموعه‌ای بود که شاید با آن بشود شروع کرد و مربوط به مرحوم سرهنگی با نام «کودکان سرزمین ایران» در شبکه دو سیما تولید می‌شد.»
مظاهری افزود: «با وارد شدن به دهه 80 با دو موضوع روبرو شدیم یکی اینکه مستندسازی تبدیل به حرفه خارج از کارمندی شد یعنی افرادی از طریق این کار پول درمی‌آوردند و زندگی‌شان را می‌گذراندند.»
او ادامه داد: «با آغاز جشنواره‌های اقماری، احساس نیاز به ظرف بزرگ‌تر پیدا کردیم؛ که الزام این اتفاق را هم مستندسازان احساس کردند؛ چون انجمن مستندسازان و تهیه‌کنندگان فیلم مستند در سال 76 تشکیل‌شده بود و این الزام جشنواره سینما حقیقت را به وجود آورد.»
جشنواره سینما حقیقت طی 11 سال، سینمای مستند را جا انداخت
مظاهری پور تاکید کرد: «جشنواره سینما حقیقت حرکتی از پایین به بالابود یعنی جشنواره‌ای که سینمای مستند و مستندسازان می‌خواستند و مدیریت همراه آن‌ها شد و در واقع ما برای سینمای مستند یک سالن داشتیم. در طول 11 سال حرکت این جشنواره، ما سینمای مستند را جا انداختیم، در حال حاضر نزدیک 800 هزار عنوان تولید فیلم مستند کوتاه و بلند داخلی داریم ولی بازاری برای ارائه و فروش آن وجود ندارد.»
نبوی در ادامه با طرح سؤالی ابراز کرد: «از این 800 هزار عنوان چند درصد به‌طور کامل در دستگاه‌های دولتی ساخته می‌شود و چند درصد آن در دستگاه‌های دولتی عمومی مثل تلویزیون ساخته می‌شود؟»
کارگردان «انسان طغیانگر» در پاسخ ادامه داد: «تلویزیون با توجه به آنتنی که دارد سیاست‌گذاری کرده و آثارش را تولید و عرضه می کند و شما وقتی وارد بخش خصوصی می‌شوید، سیاستی ندارید برای اینکه کار را تولید کنید نمی‌دانید این سرمایه‌ای که دارید چقدر از آن بازمی‌گردد. اگر بر مبنای درصد بخواهد بیان شود کمتر از 10 درصد است و بالای 90 درصد آن وارد بخش سرمایه‌گذاری دولتی می‌شود و این آماری دقیق نیست.»
او اظهار کرد: «امسال من به‌عنوان یکی از اعضای هیئت انتخاب در سینما حقیقت حضور داشتم و با فیلم‌هایی روبرو شدم که تهیه‌کننده دارد ولی مشخص است که سرمایه‌اش از جایی آمده و سرمایه‌گذاری در تیتراژ مشخص نیست.»
سینمای داستانی هم دیگر فرم مستند گرفته است
مظاهری‌پور در بخشی دیگری از برنامه گفت: «در سینمای داستانی در سال‌های اخیر می‌بینید که رویکرد سینمای داستانی با فرم سینمای مستند خودش را تعریف می‌کند و می‌خواهد باور بیشتری به مخاطب خود دهد.»
این کارگردان مستند در پاسخ به این سؤال نبوی که چه ژانربندی در حوزه فیلم سینما مستند داریم، گفت: «این دسته‌بندی، بسته به سیاست‌گذاری هست و آنچه ما در سال‌های اخیر می‌بینم، موضوع حیات‌وحش و محیط‌زیست پررنگ‌تر شده، هم خودمان بیشتر علاقه داریم و هم‌مقداری ترسیده‌ایم. در بحث اجتماعی، آسیب‌شناسی اجتماعی، جامعه‌شناسی و میراث فرهنگی که در حال حاضر به چند بخش تقسیم‌شده، همچنین حوزه پرداختن به شخصیت‌ها در سال‌های اخیر خیلی کار شده است و عرصه گسترده‌تری به خود اختصاص داده است.»
در ادامه نبوی با طرح سؤالی گفت آیا این تنوع ژانر احساس رضایتی در شما ایجاد می‌کند؟
مظاهری‌پور در پاسخ گفت: «جامعه‌ای که در حال تحول است، دستور می‌دهد که بیشتر چه موضوعی می‌خواهد. مستندساز فردی همراه جامعه است ولی نوک پیکان حرکت می‌کند. او به‌نوعی تحت‌فشار است و این فشارها را تحمل می‌کند تا واقعیت‌های موجود جامعه را بیان کند و این مستندساز در این واقعیت‌ها دخیل نیست.»
او همچنین در پاسخ سؤال نبوی اظهار کرد: «شما در حوزه سینمای داستانی پخش‌کننده دارید. ولی ما مستندسازها پخش‌کننده نداریم و معتقدم موجودی داریم به نام مستندساز که تمام‌کارهای تهیه‌کننده، کارگردان، فیلم‌بردار و پخش‌کننده را خود انجام می‌دهد و این حرفه دچار معضل است و نمی‌تواند خودش را بیان کند. قسمت پخش نیاز به مخاطب سنجی دارد، کاری که برای سینمای مستند هیچوقت انجام نشده است.»
مجله شبانگاهی «چشم شب روشن» به تهیه‌کنندگی امیر قمیشی و با اجرای محمد صالح علا شنبه تا چهارشنبه ساعت 23 از شبکه چهار سیما پخش می‌شود.
57244