هر کتیبه ای و آثار باستانی که در دره شاه بلبل دلیجان وجود دارد ورای مرز اسطوره ها قدمت دارد و پیشانی تاریخ و هنر بشری محسوب می شود که می طلبد تحقیق و مطالعه بیشتری بر روی آن انجام شود و با رمزگشایی از مفاهیم و نشان های آن بخشی از تاریخ بشریت روشن شود.
سنگ نگاره های دلیجان باوجود اهمیتی که دارند اینک در برابر فعالیت های معدنکاری و فرسایش محیطی هستند و نیاز است که این سرمایه های گرانسنگ بیش از پیش اهمیت داده شده و حفظ شوند.
دلیجان از توابع استان مرکزی از کانون های سنگ نگاره های کشور است که در سه منطقه دارای آثار و لوح های ارزشمند در دل طبیعت است که به دست پیشینیان بر دل صخره ها نقش بسته است.
پژوهشگر سنگ نگاره های ایران گفت: معدن کاوی در منطقه آقا شاه بلبل تهدید جدی برای سنگ نگاره های این منطقه است چرا که در این فعالیت ها معدنی ضایعات سنگ از بر لوح ها می ریزد و آن ها را در معرض آسیب و تهدید قرار می دهد.
محمد ناصری فرد افزود: در منطقه آقا شاه بلبل دلیجان آثار ارزشمندی نظیر چهار سنگ قبرغول پیکر با خطوط عربی و آیات قرآن وجود دارد که نشان از پیشینه دین اسلام در این منطقه است.
وی ادامه داد: نقوش سنگ نگاره های منطقه آقا شاه بلبل همچنین انسان های درحال شکار و احشام را نشان می دهد که این تصاویر به نوعی از فراوانی گونه های زیستی و جانوری منطقه حکایت داشته است.
وی اظهارکرد: در دوره های اسلامی این منطقه محل گذر مسافران عتبات عالیات بوده و سنگ نگاره های کشف شده کنونی نیز با خط کوفی و عربی نمایان است.
وی بیان کرد: ریختن سنگ های ناشی از فعالیت معادن در این منطقه باعث از بین رفتن این آثار ارزشمند تاریخی می شود .
سخنگوی شورای اسلامی شهر دلیجان گفت: به دلیل بهره برداری های غیر اصولی از معادن بالادست و رعایت نشدن حریم مجاز معادن، سنگ نگاره هایی با قدمت زیاد و ارزش بالای تاریخی در دلیجان در معرض تخریب جدی قرار گرفته است.
رحمان دلاوری افزود:در منطقه باستانی آقا شاه بلبل دلیجان سنگ نگاره ها با فعالیت معادن در معرض نابودی کامل قرار دارد و باید برای آن اقدامی عاجل صورت بگیرد.
وی اظهار کرد: این ضعف بزرگی است که ارزش میراثدر هم سنجی با درآمد ناشی از معدن درک نمی شود و حساسیت در قبال حفظ و صیانت داشته های فرهنگی که هویت این مرز و بوم است پایین است.
وی افزود: این تصور دست فرصت طلبان را برای غارت و نابودی میراث فرهنگی و تاریخی بازتر می گذارد و انتظار است مجموعه میراث فرهنگی و متولیان امر با دقت و ظرافت در اصلاح این نگرش گام بردارند و برای حفظ الواح با ارزش آقا شاه بلبل دلیجان هر چه سریعتر اقدامی موثر کنند.
سخنگوی شورای اسلامی شهر دلیجان افزود: در منطقه آقا شاه بلبل غرب دلیجان و در حاشیه دریاچه سد پانزده خرداد، مهمترین میراث تاریخی این شهرستان که مخزن اسرار هویت و قدمت تاریخی و فرهنگی مردمان این سرزمین است قربانی منفعت طلبی است.
دلاوری بیان کرد: شورای اسلامی شهر دلیجان دغدغه خود نسبت به تخریب این میراث ارزشمند و پیشنهادات در خصوص صیانت و حفظ آن را به سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان اعلام کرده است.
سخنگوی شورای اسلامی شهر دلیجان بیان کرد: با وجود گذشت دو سال از پیگیری های قانونی، نه تنها صدور مجوز استخراج سنگ معدن در این محدوده متوقف نشده بلکه شاهد صدور مجوزهای غیر قانونی استخراج سنگ و تسریع در تخریب گسترده این میراث فرهنگی ارزشمند هستیم .
دلاوری خاطر نشان کرد: به نمایندگی از طرف مردم دلیجان از مسئولان می خواهیم تا دیر نشده صدای مردم را بشنوند و در راستای نجات سنگ نگاره های تاریخی و حفظ هویت تاریخی و فرهنگی شهرستان دلیجان اقدامی فوری و موثر انجام دهند.
مدیر کل میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: فعالیت این معادن در محدوده ثبتی آثار نیست اما،با گزارش های رسیده مبنی بر تخریب سنگ نگاره ها با فعالیت معدنکاری این امر در دست پیگیری است .
سید محمد حسینی بیان کرد: برای حفظ آثار باستانی منطقه شاه بلبل تاکنون سه معدن تعطیل شده است و هر معدنی که مجوز بهره برداری آن به اتمام برسد، تمدید مجوز نمی شود.
وی ادامه داد: مجوز این معادن از سال های گذشته در مناطق تاریخی صادر شده و تصمیم کنونی مسئولان نیست.
نماینده میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری دلیجان و محلات نیز گفت: تخریب سنگ نگارها در منطقه آقا شاه بلبل دلیجان براساس گزارش های مردمی و برخی مسئولان شهرستان است اما هنوز کارشناسی نشده است.
علی مشهدی افزود: نیاز است گروهی کارشناسی و خبره به منطقه اعزام شود و مسئله را به صورت علمی بررسی کند و نتایح را اعلام کند.
وی بیان کرد: مجوز بهره برداری از معادن در آقاشاه بلبل و قلعه مرز دلیجان مربوط به سال 92 است که پیگیری برای متوقف کردن این معادن به دلیل آسیب احتمالی که به آثار باستانی ادامه دارد.
رئیس صنعت ،معدن و تجارت دلیجان نیز گفت: معادنی که در منطقه آقا شاه بلبل فعال هستنداز سنگ نگاره ها فاصله دارند و هیچ صدمه ای به آن ها نمی زنند.
مجید طالبی افزود: ضمن اینکه معدنکاوی و استخراج سنگ با انفجار انجام نمی شود با برش استخراج می شود و سنگی پرتاب نمی شود که به سنگ نگاره ها و یا سنگ قبرها آسیبی ببینند.
وی اظهارکرد: فعالیت معادن در منطقه آقا شاه بلبل قانونی است و این واحدها دارای مجوز هستند و نمی توان از فعالیتشان جلوگیری کرد.
پیش از این مدیر پژوهش و باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری وصنایع دستی استان مرکزی در گفت و گو با ایرنا بیان گرده بود:تاکنون 200 سنگ نگاره مربوط به دوره های هزاره هفتم قبل از میلاد در شهرستان دلیجان کشف شده است.
اسماعیل شراهی افزود: این تصاویر کهن به صورت پراکنده در برخی صخره های دلیجان در قالب نقوش بزکوهی، انسان در حال شکار با کمند و کمان، انسان سوار بر اسب کشف شده است.
وی ادامه داد: سنگ نگاره های قالهر دلیجان در سال 1387 در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده و بقیه سنگ نگاره ها نیزدر حال تکمیل پرونده برای ثبت ملی است.
وی آقا شاه بلبل و چنارستان را از دیگر مناطق دارای سنگ نگاره عنوان کرد و گفت: با موشکافی در این آثار هنری می توان پنجره هایی رو به گذشته های دور گشود و اسطوره ها، فرهنگ و اندیشه های انسان آن دوران را بررسی کرد.
وی بیان کرد: مستند سازی این آثار از جمله راه های حفظ هویت فرهنگی و تاریخی کشور است که باید در این راستا اقدامات موثرتری انجام گیرد.
با برنامه ریزی منسجم و بررسی راهکارهای افزایش صنعت گردشگری می توان از ظرفیت های بالقوه سنگ نگاره های ایران برای توسعه اقتصادی و گردشگری بهره جست.
نخستین نشانه های تمدن بشر،کهن ترین آثار تاریخی و هنری تکرارنشدنی بر سیاره زمین سنگ نگاره ها هستند، این آثار با دنیایی مملو از حروف رمزی، زبان، اسطوره ها، هنر و فرهنگ به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای رمزگشایی ما قبل تاریخ به شمار می روند.
دلیجان یکی از 12 شهرستان استان مرکزی است که در جنوب شرقی استان مرکزی واقع شده و حدود 145 کیلومتر با اراک فاصله دارد.
علاوه بر دلیجان مجموعه ارزشمندی از سنگ نگاره های متعددی در منطقه تیمره که بین خمین ، محلات و گلپایگان و در نزدیکی دلیجان قرار دارد، کشف شده است.
7277/6013/