اگر بریتانیایی‌ها تصمیم به خروج از اتحادیه اروپا بگیرند، به احتمال زیاد این مسئله می‌تواند شروع روند ازهم‌پاشیدگی سیاسی و امنیتی ساختاری‌ای باشد که اروپایی‌ها بعد از جنگ دوم جهانی و جنگ سرد برپا کردند.  حتی اگر بریتانیایی‌ها تصمیم بگیرند در اتحادیه بمانند، آثار و پیامدهای بحث بر سر این موضوع و برگزاری همه‌پرسی در سطح ملی درباره مسائلی که مربوط به اتحادیه اروپاست و واکنش‌های معکوس به جهان‌گرایی و دولت‌های نخبه صنعتی در دو سوی اقیانوس اطلس، به این‌زودی‌ها خاتمه پیدا نخواهد کرد. هیچ‌کس نمی‌داند اگر بریتانیا تصمیم به خروج از اتحادیه اروپا بگیرد تا کجا این اپیدمی شایع خواهد شد اما انتظار اینکه با خروج این کشور مسئله تمام شود، انتظاری کاملا بیهوده است. «دونالد تاسک»، رئیس شورای اروپایی که مورخ و نخست‌وزیر سابق لهستان بوده و در مبارزه برای سرنگونی یک رژیم کمونیستی مشارکت داشته و کشورش بعد از آن به اتحادیه اروپا پیوسته است، هشدار داد «خروج بریتانیا می‌تواند شروع نه‌فقط انهدام اتحادیه اروپا، بلکه کل تمدن سیاسی غرب باشد». حتی اگر «دیوید کامرون»، نخست‌وزیر بریتانیا، امروز پیروز شود، نفس استفاده او از چنین روش‌هایی و بازنگری در شرایط عضویت در اتحادیه اروپا و استفاده از رفراندوم دراین‌باره به‌عنوان یک وسیله فشار، قطعا سیاست‌مداران سایر دولت‌ها را نیز وسوسه خواهد کرد. در دیدارهای خصوصی می‌شود به‌وضوح خشم رهبران اروپایی را از کامرون دید. آنان احساس می‌کنند او به دلیل نداشتن توانایی در پایان‌دادن به یک جنگ داخلی در درون حزبش، دارد با آینده اروپا بازی می‌کند.  اگر بریتانیا از اتحادیه اروپا خارج شود، آلمان و فرانسه نیز که در تأسیس این اتحادیه نقش داشته‌اند، سعی خواهند کرد پروژه‌های جدیدی را در زمینه‌های امنیت و دفاع پیشنهاد دهند. به‌هرحال، در صورتی که روش آنها برای حمایت از یورو جواب ندهد و در انتخابات سال آینده در هر دو این کشورها گروه‌های مخالف اتحادیه اروپا به قدرت برسند، آن وقت است که اجرای هرگونه طرحی از این‌دست غیرممکن خواهد بود.
پوپولیست‌ها پیروز می‌شوند؟
نفرت از عملکرد اقتصادی و نگرانی از حذف مشاغل به‌دنبال رقابت‌های خارجی یا ورود مهاجران و همچنین نگرانی از افزایش بازنشستگان در جوامع غربی، موجب شده است دولت‌های اتحادیه اروپا روزبه‌روز از هم فاصله بگیرند. برای مثال، آوریل گذشته در هلند رفراندومی درباره مهاجران برگزار شد و نتیجه آن اتفاقا خلاف دیدگاه مقامات دولتی بود؛ مسئله‌ای که مشکلاتی حقوقی را برای دولت هلند در برابر اتحادیه اروپا به وجود آورد. «ویکتور اروبان»، نخست‌وزیر مجارستان که افتخار می‌کرد «دموکراسی غیرلیبرال» به وجود آورده، نیز تصمیم دارد اکتبر آینده رفراندومی برای به چالش‌کشیدن قوانین اتحادیه اروپا برگزار کند. اتحادیه اروپا اعضایش را ملزم کرده از پناهندگانی که هر روز به سمت یونان و ایتالیا سرازیر می‌شوند، استقبال کنند. شکست با اختلاف حداقلی احزاب راست‌گرا در انتخابات ریاست‌جمهوری اتریش نیز که ماه گذشته برگزار شد، نشان داد تردیدها درباره اتحاد اروپایی در حال افزایش است.  جدیدترین نظرسنجی مرکز پژوهش‌های «پیو» نشان می‌دهد حمایت مردمی از اتحادیه اروپا در نقاط مختلف به‌شدت کاهش پیدا کرده است. بیشترین میزان این کاهش در فرانسه بود که فقط 38 درصد از شرکت‌کنندگان از آن حمایت کردند. این نظرسنجی در بریتانیا در مقایسه با فرانسه فقط شش درصد کمتر بود.  البته این نتایج الزاما بدین‌معنا نیست که ممکن است دولت‌های دیگری از اتحادیه اروپا خارج شوند. موضوع جالب اینجاست که حمایت از اتحادیه اروپا در کشورهایی مانند لهستان و مجارستان از هر کشور دیگری بیشتر است، زیرا این کشورها بیش از دیگر اعضا، از بروکسل کمک مالی دریافت می‌کنند. «هیدز جراب»، استادیار دانشگاه اروپایی فلورانس، می‌گوید: «به اشکال گوناگون، پوپولیست‌ها در حال پیروزشدن هستند، زیرا اکنون آنها برای دیگران تعیین‌تکلیف می‌کنند».
چالش‌های امنیتی
کسانی که در ایالات متحده و ناتو برای آینده برنامه‌ریزی می‌کنند، می‌گویند تصمیم بریتانیا برای خروج از اتحادیه اروپا، وحدت غرب را تضعیف خواهد کرد و موجب تضعیف کشورهای غربی در برابر چالش‌های امنیتی خواهد شد؛ یکی از مهم‌ترین این چالش‌ها، بزرگ‌شدن نقش روسیه در رشد جریان افراط‌گرایی مذهبی، جنگ در خاورمیانه و شمال آفریقاست که تاکنون مهاجرت‌ میلیون‌ها انسان را به دنبال داشته است. لندن برای دوره‌ای طولانی شریک واشنگتن در دفاع و فعالیت‌های اطلاعاتی بود اما بعد از دو جنگی که آمریکا در عراق و افغانستان به راه انداخت و به دنبال افزایش مخالفت‌های مردمی در داخل، بریتانیا روزبه‌روز بیشتر از شریکش فاصله گرفت. امروزه ناتو نمی‌تواند بر دولت‌های اروپایی فشار آورد تا تعداد اندکی نیرو برای حمایت از متحدانش در کشورهای بالتیک و شرق اروپا بفرستد؛ کشورهایی که از استیلای روسیه بر شبه‌جزیره کریمه و حمایت این کشور از شورشیان شرق اوکراین، نگران هستند.  برخی از طرفداران خروج بریتانیا می‌گویند «اتحادیه» دیگر داستانی متعلق به «دیروز» است و خروج بریتانیا از این اتحادیه، به لندن اهمیت جهانی بیشتری خواهد بخشید. «ریچارد هاس»، رئیس شورای روابط خارجی ایالات متحده آمریکا، می‌گوید: «پروژه تأسیس اتحادیه اروپایی که در پی جنگ جهانی دوم شکل گرفت و تضمین‌کننده موارد اصولی بود، نباید بار دیگر به ورطه‌ای کشیده شود که اروپا را صحنه بی‌ثباتی و خشونت نشان داده و این اتحادیه را در معرض خطرهای بیشتری قرار دهد». او در یادداشتی نوشت:«اروپایی که شعله‌های دو جنگ جهانی از آنجا زبانه کشید، اکنون بعد از پایان جنگ سرد «خسته» به نظر می‌رسد».