امروزه مزیت‌های اجرای سیاست‌های برابری جنسیتی و تنوع (diversity) برای شرکت‌ها بر کسی پوشیده نیست. پرسش اصلی، اما این است که آیا این مساله به افزایش قیمت سهام شرکت‌ها و رشد آن‌ها در بورس می‌انجامد؟

به گزارش دنیای اقتصاد، مقایسه عملکرد شرکت‌های با «شاخص برابری» بالا با دیگر همتایان آن‌ها در بازار‌های سهام در بلندمدت نشان‌دهنده اثرگذاری این مزیت‌ها بر رشد بورسی این شرکت‌ها در بازار‌های سهام است. با وجود این، شرکت‌های با شاخص برابری بالا در دو سال۲۰۲۰ و ۲۰۲۳ عملکردی خلاف روند کلی داشتند.

اگر بتوان تنها یک نتیجه از گزارش جدید موسسه مورگان‌استنلی گرفت، این است که گفته فیلسوف و نویسنده بزرگ، گوگو مونا که «ارزش یک زن هرگز توسط کسی که آن را درک نمی‌کند، کاهش نمی‌یابد» غلط است. به گزارش این موسسه، طی ۲۰۲۳ شرکت‌های با برابری جنسیتی بالا رشد سهام کمتری نسبت به دیگر همتایان خود در تمامی بازار‌های دنیا داشته اند. این درحالی است که بررسی عملکرد بلندمدت این شرکت‌ها نشان از رشد بیشتر شرکت‌های با برابری بالا نسبت به دیگر شرکت‌ها دارد. آیا ممکن است رفتار بازار‌ها در سال‌۲۰۲۳ رفتاری استثنایی باشد؟

تحقیقات آکادمیک نشان‌داده‌اند فواید افزایش برابری جنسیتی در شرکت‌ها تنها معطوف به وجه اخلاقی این امر نیست؛ بلکه این تصمیم مزیت‌های دیگری نیز برای شرکت‌ها در بردارد. نتایج پژوهش‌ها نشان‌داده‌اند تیم‌های با تنوع جنسیتی تصمیمات بهتری می‌گیرند، عموما نوآورتر هستند و ریسک‌های احمقانه کمتری می‌پذیرند، همچنین طبق پژوهشی که روی ۵۰۰ شرکت پردرآمد بورس آمریکا انجام شد، هرچه تعداد زنان در هیات‌مدیره این شرکت‌ها بیشتر باشد، میانگین بازده سهام، میزان فروش و میزان سرمایه جذب شده بیشتر است.

شاخصی برای سنجش برابری

از سال‌۲۰۱۹، تیم استراتژی مقداری شرکت مورگان استنلی (Morgan Stanley) به ایجاد شاخصی در بازار‌های سهام رو آورده که شرکت‌ها را بر اساس برابری جنسیتی درجه بندی می‌کند. ایده اصلی این کار که تحت‌عنوان «برابری همه جانبه» و «امتیاز نمایندگی» یا HERS شناخته می‌شود، کمک به سرمایه‌گذاران برای شناسایی شرکت‌هایی است که در ایجاد برابری جنسیتی در جامعه پیشرو هستند، یا از آن عقب مانده‌اند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد در بلندمدت عملکرد شرکت‌های با تنوع جنسیتی بالا در بازار‌های سهام از عملکرد شرکت‌های با تنوع جنسیتی پایین، بهتر بوده‌است. از ابتدای سال‌۲۰۱۱ تا پایان سال‌۲۰۲۳، شرکت‌هایی که تنوع و برابری بالایی دارند، سالانه یک‌درصد از شرکت‌های دارای تنوع و برابری پایین، عملکرد بهتری داشته‌اند. تنها استثنا در این میان بورس ژاپن است که در بلندمدت برابری و گوناگونی موجب تضعیف عملکرد شرکت‌ها شده‌است.

با وجود تایید نتایج مثبت برابری جنسیتی برای شرکت‌ها و روند بلندمدت بازار‌های سهام در این راستا، رشد بالاتر سهام شرکت‌های با شاخص برابری بالا الزامی و همیشگی نیست. به گزارش مورگان استنلی، در سال‌گذشته سهام شرکت‌های با تنوع جنسیتی بالا ۳.۱‌ درصد نسبت به سهام شرکت‌های با تنوع جنسیتی پایین در بازار‌های توسعه یافته عملکرد کمتری داشته‌اند؛ در واقع جز بورس اروپا، عملکرد شرکت‌های بازار‌های سهام در تمام دنیا بدین شکل بوده‌است.

می‌توان گفت سال‌۲۰۲۳ دومین سالی بود که شرکت‌های با «برابری همه جانبه» بیشتر، عملکرد بدتری در بازار سهام داشتند. توضیح عملکرد ضعیف شرکت‌ها و عوض‌شدن مسیر بلندمدت حرکتی بازار‌ها در سال‌۲۰۲۰ نسبتا آسان است. آشفتگی بازار‌ها در ابتدای همه گیری در بعضی بخش‌هایی که به دلیل داشتن نیروی کار متنوع‌تر، خصوصا در زمینه سلامت معروف بودند، شدیدتر بود، اما دلیل تکرار این اتفاق در ۲۰۲۳ چیست؟

رویگردانی جهان از برابری؟

به گزارش مورگان استنلی، ترکیبی از احساسات منفی روبه‌رشد درخصوص برابری، تنوع جنسیتی و استراتژی‌های شمول (inclusion) به‌همراه رشد علاقه به موضوعاتی، چون هوش‌مصنوعی یا قرص‌های کاهش وزن موجب انحراف حرکتی سهام شرکت‌های شاخص HERS از روند کل در سال‌۲۰۲۳ شده است.

نمایشگر‌ها نشان می‌دهند حتی عملکرد شرکت‌های فناوری یا مراقبت‌های بهداشتی آسیا که واجد شرایط HERS هستند، کمتر از سایر همتایانشان است. چندین ETF نیز در وال استریت وجود دارند که مرتبط با شاخص برابری هستند. بررسی‌ها نشان می‌دهد معروف‌ترین این صندوق‌های قابل‌معامله که «دختران بی باک» نام دارد نیز از سال‌۲۰۱۸ عملکرد پایین‌تری از S&P۵۰۰ و شاخص جهانی MSCI داشته‌است.

تعدیل نیروی صورت گرفته طی سال‌های اخیر موجب افول شاخص برابری در برخی شرکت‌ها شده‌است. شواهدی دال بر اخراج جنسیتی و تمایل مدیران به تعدیل نیرو‌های متفاوت با خودشان (که موجب کاهش تنوع و برابری می‌شود) نیز در دوران کرونا و پساکرونا یافت شده‌است، با این‌وجود مهم‌ترین یافته مورگان‌استنلی این است که فضای کاری شرکت‌ها به‌تدریج عادلانه‌تر شده و به‌سوی برابری و تنوع بیشتر گام برمی دارد. آیا این موضوع به بهبود قیمت سهام شرکت‌ها منجر خواهد شد؟ این مساله هنوز مشخص نیست و حقیقت اینجا است که اهمیتی نیز ندارد.