به گزارش مفدا-زاهدان، شیخ شهاب الدین سهروردی یکی از فیلسوفان و حکمای بزرگ ایرانی است که در سال ۵۴۹ قمری در روستای سهرورد از توابع زنجان دیده به جان گشود.

وی تحصیلات مقدماتی خود را که شامل: علوم حکمت، منطق و اصول فقه بود، در نزد مجدالدین جیلی که استاد فخر رازی در آن زمان نیز بوده است در مراغه گذراند و دیری نپایید که در علوم عقلی و فلسفی آن زمان سرآمد عصر خویش گشت و به مدد تیزهوشی، پشتکار  و همچنین برخورداری از روحیه ی متلاطم و کنجکاو خود، بر اغلب علوم آن زمان تبحر یافت.

سهروردی بعد از مراغه به شهر اصفهان که در آن زمان مهم‌ترین مرکز علمی و فکری ایران بود، رفت و تحصیلات خود را در محضر ظهیرالدین قاری که از دانشمندان به نام آن روزگار بود، به پایان رساند. او همچنین پس از پایان تحصیلات خود در اصفهان، به سیر و سفر در ایران پرداخت و گفته میشود مدتی را به همنشینی جماعت صوفیه پرداخته و در اثر این هم نشینی به ریاضت و مجاهدت با نفس خویش مشتاق شد. از همین رو غالب‌‏ ایام سال را روزه می گرفته و فارق از تعلقات دنیای مادی خود به سختی روزگار را می‌‏گذارند. البته نقل شده که به سبب همین تلاش و جهاد با نفس خود، به مقامات عالیه سالکان نیز نایل گشته بود و صاحب کرامت‌هایی نیز گردیده است.

سهروردی نخستین کسی است که مکتب فلسفی را که خود، از آن با عنوان حکت اشراق نیز یاد می کند در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم ارائه کرد و از این رو او را رهبر افلاطونیان جهان اسلام لقب دادند و اقوام لاتین از آن به عنوان aurora consurgens نیز هنوز یاد می کنند.

مهم ترین آثار :
سهروردی با وجودعمر کمی که داشت حدود ۵۰ کتاب به فارسی و عربی نوشته است. اندیشمندان آثار وی را به حدود پنج دسته تقسیم بندی کرده اند که شامل:
۱_چهار کتاب بزرگ تعلیمی و نظریکه همه به زبان عربی هستند و در آنها ابتدا از فلسفه مشایی به آن صورت که توسط سهروردی تفسیر شده و تغییر شکل یافته بحث می‌شود و سپس بر پایهٔ همین فلسفه، حکمت اشراقی مورد تحقیق قرار می گیرد. این چهار کتاب عبارت اند از تلویحات، مقاومات، مطارحات و بالاخره شاهکار سهروردی یعنی حکمة الاشراق که مختص به بیان عقاید اشراقی وی است.
۲_رساله های کوتاه به زبان فارسی و عربی که در آنها چهار کتاب قبل به زبانی ساده تر و به صورت خلاصه ارایه شده اند. از جمله این رساله‌ها: هیاکل النور، الالْواحُ العِمادیّه میتوان نام برد.
۳_حکایت های رمزی و اسراری سهروردی که در آنها از سفر نفس در مراتب وجود و رسیدن به رستگاری و اشراق سخن گفته است. از جمله این رساله ها می توان به: عقل سرخ، آواز پر جبرئیل، الغُربة الغَربیّه،لغت موران، رسالة فی حالت الطفولیه، روزی با جماعت صوفیان، رساله فی المعراج و صفیر سیمرغ اشاره نمود.
۴_ تحریرها و ترجمه ها و تفسیرهایی است که بر کتاب‌های فلسفی قدیم‌تر و نیز بر قرآن کریم توسط شیخ الشراق ذکر شده، از جمله؛ رسالة الطیر بن سینا، شرحی بر اشارات او، تالیف «رسالة فی الحقیقة العشق» که مبتنی بر «رساله فی العشق» ابن سینا است و تفسیرهایی بر چند سوره از قرآن و بعضی از احادیث آن
۵_ دعاها و مناجات‌نامه هایی به زبان عربی و سهروردی آنها را «الواردات و التقدیسات» نامیده اند نیز از دیگر آثار شامخ شیخ سهروردی است.

درگذشت:
شیخ الاشراق همواره در بیان مسائل، به خصوص احکام و مسائل مربوط به دین بی‌باک بود و همین صراحت بیان او بود که سرانجام فقهای قشری عامه را علیه او شوریدند و او را مرتد خوانده و سخنانش را خلاف اصول دین دانستند.
این کینه و عناد تا جایی رسید که حاکم وقت را تشویق به قتل او کردند. اما حاکم نمی‌پذیرفت و به خواست آنان توجهی نمی کرد.
سرانجام صلاح‌الدین ایوبی در نامه‌ای از پسرش خواست به دلیل برخی ملاحظات سیاسی شیخ را به قتل برساند اما فقها با ارسال شکوائیه به صلاح الدین ایوبی او را مجاب کردند که فرمان قتل شیخ را صادر کند.
بدین ترتیب سهروردی را زندانی کردند و در سن 37 سالگی در زندان به قتل رساندند.
همچنین جنازه‌ شیخ را نیز در روز جمعه آخر ذی‌الحجه سال 587 قمری از زندان بیرون آوردند. گفتنی مزار شریف این شیخ بزرگ نیز هم اکنون در منطقه حلب سوریه واقع شده است.

 
گردآورنده: آرزو جعفری، خبرنگار سرویس فرهنگی مفدا زاهدان