پس از برگزاری کنکور ۱۴۰۱، جنجال تقلب و لو رفتن سوالات، خیلی زود فضای رسانه‌ای ایجاد کرد، به طوری که آن موقع در کمترین زمان، کمیسیون اصل ۹۰ هم به ماجرا ورود کرد. به بیان دیگر، کنکور سال ۱۴۰۱ از ۸ تیر آن سال شروع شد و چهار روز بعد یعنی ۱۲ تیر، حجت‌الاسلام پژمانفر رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس، از ورود این کمیسیون به ماجرای تقلب‌ها در این کنکور خبر داد و انجام تخلف در کنکور تجربی را تایید کرد: «آن‌چه مسلم است در رشته تجربی تخلف صورت گرفته و مسئولان سازمان سنجش این مسئله را پذیرفته‌اند، اما این‌که این تخلف در چه سطحی است و چه اقداماتی باید برای جلوگیری از مخدوش شدن سؤالات و لو رفتن آن انجام شود، موضوعی است که باید بررسی شود.»

او  وعده پیگیری تا حصول نتیجه پژمانفر در همان مصاحبه تصریح کرد: «جوانان و نوجوانان ما بزرگ‌ترین سرمایه‌های کشور هستند و نباید آرامش روانی آن‌ها این‌گونه به‌هم بریزد و نباید کاری کنیم که نوجوانانی که بعضا یک تا دو سال وقت خود را صرف کرده‌اند تا رتبه خوبی را در کنکور به دست آورند، احساس یأس و ناامیدی داشته باشند و باید نگرانی‌های آن‌ها برطرف شود... ما به موضوع تخلف صورت گرفته در لو رفتن سؤالات کنکور سراسری تجربی ورود خواهیم کرد و تا آن‌جا پیش خواهیم رفت که یقین حاصل کنیم همه ایرادات و اشکالات رفع شده است.»

تخلف چه زمانی محرز شد؟

اما ماجرای تخلف در کنکور ۱۴۰۱ چه زمانی محرز شد و چرا برخورد با متخلفان تاکنون صورت نگرفته است؟ در این باره اگرچه همان موقع رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس، وجود تخلف را تایید کرد، اما دو نکته در ادامه روند پیگیری این موضوع وجود دارد: ۱- نقص قانون در ماده ۱۱ قانون رسیدگی به تخلفات آزمون‌های سراسری آمده است: «چنان‌چه با بررسی‌های فنی و علمی، بین نمرات و رتبه اکتسابی داوطلبی و سوابق تحصیلی وی مغایرت‌های غیرمتعارف مشهود و اساسی از قبیل عدم تطابق معدل دیپلم و دوره پیش‌دانشگاهی با نمره و رتبه اکتسابی در آزمون وجود داشته باشد، با تأیید هیئت‌های بدوی رسیدگی به تخلفات در آزمون‌ها، از داوطلب از یک یا چند درس عمومی و اختصاصی امتحان مجدد به عمل می‌آید.

تعیین وضعیت نهایی آزمون این داوطلب، بر اساس نتایج حاصل از امتحان مجدد بر عهده هیئت‌های بدوی می‌باشد.» در توضیح این ماده، پس از بررسی‌های کمیسیون اصل ۹۰، سخنگوی این کمیسیون در دی ماه ۱۴۰۱ این طور گفت: «با توجه به این‌که بر اساس استفساریه ماده ۱۱ قانون رسیدگی به تخلفات آزمون‌های سراسری، سازمان سنجش نمی‌تواند دانشجویان مشغول به تحصیل یا ثبت نامی را به آزمون مجدد دعوت کند و آن‌ها را از ادامه تحصیل بازدارد و درمورد پرونده‌های مفتوح نیز پس از ابلاغ استفساریه امکان ادامه رسیدگی ندارد، سازمان سنجش همچنان در برخی موارد رویه خلاف قانون قبلی را ادامه داده و از اجرای صراحت قانون، استنکاف کرده است.»

۲- احراز تخلف پس از دانشجو شدن متخلفان در این باره خبرگزاری فارس، روز گذشته این موضوع را در گفتگو با کارشناس خود بررسی و این طور روایت کرده‌است: «از آن جا که، احراز تخلف متخلفان و متقلبان زمان‌بر شد و هنگامی این تخلف محرز شد که این افراد به عنوان دانشجو مشغول تحصیل در دانشگاه بودند و به این دلیل که آن‌ها دیگر عنوان «داوطلب» نداشتند، سازمان سنجش امکان برخورد و اعمال قانون برای آن‌ها را ندارد.»

متقلبان در رشته‌های پزشکی مهندسی طبق گزارش فارس، «این افراد که تعدادشان حدود هزار نفر است، اغلب در رشته‌های پزشکی و مهندسی در حال تحصیل هستند.» نکته غم‌انگیز ماجرا این‌جاست که در شرایطی امکان برخورد با متخلفان یا اراده‌ای برای آن وجود ندارد که تقلب و تخلف در کنکور ۱۴۰۱ روشن و محرز است.

در واقع ما در پی این پرونده با دو موضوع مواجهیم؛ یک: عدم توانایی در برگزاری کنکور کاملا سالم؛ و دوم: عدم امکان برخورد با داوطلب متخلف. حالا با این تفاصیل، جامعه چگونه باید بپذیرد که نه آن تعداد ادعاشده، که عدد هولناک هزار متقلب و متخلف را شامل می‌شود، بلکه حتی یک نفر که با تقلب از این آزمون به سلامت گذر کرده، فردا به کار «پزشکی» و سلامت مردم بپردازد؟ رئیس کمیسیون اصل ۹۰ به خراسان چه گفت؟ ما برای آگاهی از سرنوشت پرونده متقلبان و متخلفان کنکور ۱۴۰۱ به سراغ حجت‌الاسلام والمسلمین پژمانفر، رئیس کمیسیون اصل ۹۰ می‌رویم که سال قبل وعده پیگیری این موضوع تا حصول نتیجه را داده بود.

پژمانفر به ما می‌گوید: همچنان در حال پیگیری پرونده هستیم و، چون پرونده در حال رسیدگی است، اجازه بدهید درباره آن مصاحبه نکنم. البته ما برای یافتن پاسخ و اطلاع از سرنوشت این پرونده، به سراغ علی خضریان، سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ هم رفتیم، اما آقای خضریان قبل از شنیدن پرسش، اعلام کرد که مصاحبه نمی‌کند. آیا تخلف‌های کنکوری تمام می‌شود؟ اگرچه در برخی مصاحبه‌ها، ممکن است مسئولان امکان یا علاقه ارائه پاسخ به رسانه را نداشته باشند، اما ما در رسانه به عنوان زبان مردم، موظف به پیگیری مسائل آن‌ها هستیم. درعین حال باید امیدوار بود که روزی کنکور بدون تخلف و عادلانه برگزار شود، اگرچه هستند همچنان کسانی که قصدشان ظلم به مردم است.

همان‌طور که رئیس سازمان سنجش دیروز اعلام کرد: امروز هم شیادان تلاش می‌کردند که مردم را وادار به پرداخت پول‌های هنگفت کنند، اما پلیس عالی عمل کرد. امروز تقلب انجام نمی‌شود یعنی مرحله بازگشت پاسخ امکان ندارد. محتمل هست که عکس بیرون بیاید، اما مطمئن باشید که اتفاق خاصی نمی‌افتد.