ë آیت‌الله سیستانی: تدابیر لازم برای جلوگیری از چنین حوادث حزن انگیز و تلخی اتخاذ شود


ë محمد علی شاهین نفر دوم حزب حاکم ترکیه بر خلاف اردوغان خواستار راه حل
بین المللی برای بحران شد


ë محمد نواز شریف خواستار پیگیری سرنوشت مفقودشدگان پاکستانی در حادثه منا شد


فاجعه دلخراش منا همچنان با موجی از واکنش و اعتراض به تدابیر ناکافی عربستان در مراسم حج رو به رو است.
دفتر آیت‌الله سیستانی طی بیانیه‌ای ضمن تسلیت حادثه به خانواده قربانیانی که عزیزانشان را در این حادثه غم انگیز از دست دادند، تأکید کرد: انتظار می‌رود در آینده تدابیر لازم برای جلوگیری از چنین حوادث حزن انگیز و تلخی اتخاذ شود. آیت‌الله محمد تقی مدرسی، از مراجع دینی برجسته شیعه در عراق حادثه منا را ناشی از سوء مدیریت دولت عربستان در برگزاری مناسک حج و مشغول بودن ریاض به جنگ یمن دانست. حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق در تماس تلفنی با هیأت حج این کشور برای کسب اطلاع از سلامتی حجاج عراقی فاجعه منا را «دردناک» خواند. سید عمار حکیم رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق در بیانیه‌ای از مقامات عربستان سعودی خواست که در خصوص فاجعه مرگبار منا هرچه سریع‌تر تحقیق و تفحص انجام داده و عاملان این فاجعه را بازخواست کنند. شیخ ماهر حمود و سید جعفر فضل الله دو تن از امامان جمعه اهل تسنن و شیعه لبنان در خطبه‌های خود خواستار تحقیقات شفاف و صادقانه درباره فاجعه بزرگ منا شدند.
ë طرحی برای شکستن انحصار عربستان
با وجودی که ملک سلمان، پادشاه سعودی، مدعی شده این کشور خود را وقف تأمین امنیت زائران کرده است اما بسیاری از  کشورها تدابیر ضعیف ریاض را عامل اصلی حادثه می‌دانند و درخواست‌ها و طرح‌هایی برای تغییر مدیریت مراسم حج و جلوگیری از تکرار حوادث مشابه ارائه کردند. دکتر بوکولا ساراکی رئیس مجلس سنای نیجریه از عربستان به خاطر ناکافی بودن تدابیر ایمنی برای حفظ سلامتی حجاج بیت‌الله الحرام انتقاد کرد و خواستار بازبینی این تدابیر شد.
محمد جعفری، مسئول برگزاری امور حج در انگلیس گفت، فاجعه منا به دلیل تصمیم پادشاهی آل سعود برای بستن مسیرهای پر ازدحام رخ داد. اغلب محافل سیاسی در واکنش خود به گزارش منابع لبنانی به نقش منفی برخی شاهزادگان در بروز این فاجعه استناد کردند.
روزنامه الدیار لبنان گزارش داد کاروان شاهزاده محمد بن سلمان آل سعود، جانشین ولیعهد عربستان ازدحام جمعیت را تشدید کرده بود و این حادثه پس از آن رخ داد که راه عبور اصلی بسته شد تا همراهان وی بتوانند عبور کنند.
پایگاه خبری صعده پرس یمن نیز نوشت: ملک سلمان با درخواست فهرستی از مسئولان برگزار کننده مراسم حج در منا، دستور داده تا سر 28 نفر از این مأموران برگزار کننده در همان مکان حادثه از بدنشان جدا شود در حالی که مسبب اصلی این فاجعه فرزند وی بوده است. مسعود شجره رئیس کمیسیون حقوق بشر اسلامی انگلیس با یادآوری سوء مدیریت مقامات سعودی در جلوگیری از وقوع فاجعه مرگبار منا گفت: سعودی‌ها در حادثه منا مقصر هستند و صلاحیت مدیریت حج را ندارند.
کمیسیون اوقاف و امور دینی پارلمان ملی عراق نیز در واکنش به تکرار حوادث مرگبار سالانه در جریان آیین حج، خواهان مدیریت کشورهای اسلامی برای مناسک حج شد. یک عضو این کمیسیون به ایرنا گفت: باید مقامات عربستانی به خاطر سهل انگاری در انجام وظایف خود و تکرار بسیار زیاد حوادث مرگبار در مناسک حج بازخواست قانونی و محاکمه بین‌المللی شوند. محمدعلی شاهین معاون حزب عدالت و توسعه نیز بر خلاف رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، که گفته نباید عربستان را مسئول فاجعه منا دانست، تأکید کرد اگر چه اماکن مقدس در خاک عربستان قرار دارد ولی متعلق به تمامی مسلمانان است و برای حل مسائل امنیتی در اماکن مقدس کشورهای مسلمان باید گردهم آمده و راه حلی بیابند. هدایت نور وحید نایب رئیس مجمع مشورتی مردم اندونزی، گفت: باید تیم تحقیقاتی از کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی تشکیل شود و در مورد حادثه منا تحقیق کند. ناتالی گوله، سناتور فرانسوی در مصاحبه با تسنیم گفت: سعودی‌ها پس از گذشت 14 قرن باید به جامعه مسلمانان اجازه دهند که در فرآیند اجرایی  حج مشارکت داشته باشند تا این مراسم به شکل بهتری انجام شود.
ë خشم طرف های پاکستانی
محمد نواز شریف نخست وزیر پاکستان که بیش از 300 نفر از هموطنانش در حادثه منا کشته، زخمی یا مفقود شده‌اند با صدور پیامی، از سفارت کشورش در عربستان خواست موضوع مفقودشدگان پاکستانی را با جدیت پیگیری کند. طاهر حسین مشهدی، یک نماینده ارشد مجلس سنای پاکستان با بیان اینکه مسئولیت کشتار حجاج در سرزمین منا برعهده عربستان است، گفت: در مراسم حج امسال ثابت شد عربستان به تنهایی توان مدیریت مراسم حج و امور حرمین شریفین را ندارد و ضروری است تعدادی از کشورهای توانمند جهان اسلام، در مدیریت و اجرای یکی از بزرگترین گردهمایی‌های مسلمانان جهان مشارکت داشته باشند. مقام‌های وزارت حج و اوقاف افغانستان نیز تأیید کردند دست کم هشت زائر افغان در حادثه منا ناپدید شده‌اند و احتمال می‌رود که پنج تن از آنان، جان خود را در این حادثه از دست داده باشند.
در همین حال بخشی از آخرین آمار از کشته شدگان حادثه منا حاکی است، در پی ازدحام جمعیت در منا 136 ایرانی، 87مراکشی، 20 کامرونی، 19 نیجری، 14 هندی،  11چادی، 8سومالیایی، 5سنگالی، 4 تانزانیایی، 4 الجزایری، 3 نیجریه ای ، 3 اندونزیایی ، 3کنیایی، یک هلندی، یک بورکینافاسویی و یک تبعه بروندی کشته شدند.