جوان آنلاین: لرستان به دلیل شرایط آب و هوایی متنوع، به‌عنوان یکی از استان‌های مستعد در حوزه تولید انواع محصولات کشاورزی و دامی است. این منطقه به دلیل داشتن آب‌های سطحی و رودخانه‌های دائمی و فصلی قابلیت بالایی در پرورش آبزیان دارد. از طرفی دیگر، وجود تنوع بالای گونه‌های گیاهی، امکان پرورش زنبورعسل را در این استان به نسبت خیلی از استان‌های دیگر افزایش داده است. حالا کشت مکانیزه در دستور کار فعالان این عرصه در استان لرستان قرار گرفته و ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار کشت مکانیزه پاییزه آماری بی‌سابقه است. به همین بهانه به سراغ سیدعماد شاهرخی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان رفتیم تا گفت‌وگویی با ایشان داشته باشیم.
با توجه به وضعیت آب و مشکلات موجود، کار زراعت در لرستان به چه صورت است؟
درست است که تغییرات اقلیم در کل کشور برای کشاورزی مشکلات زیادی را به وجود آورده است، اما با تمهیدات صورت‌گرفته، فصل کاشت خیلی خوبی را پشت‌سر گذاشته‌ایم. در بحث گندم آبی که سهمیه لرستان ۴۱ هزار هکتار بود، ۴۴ هزار هکتار کشت کردیم، این عدد ۷/۷ درصد بیشتر از سال قبل بوده است.
در کشت دیگر محصولات استراتژیک هم شرایط استان خوب بود؟
بله، برنامه‌ریزی‌ها خوب پیش رفته و همین مسئله برداشت انواع محصولات را با رقم بالاتر از حد تعیین شده ثبت شده است. سهمیه استان در کشت جو، ۷ هزار و ۴۰۰ هکتار بود که ۷ هزار و ۸۰۰ هکتار کشت کردیم. همچنین در کشت کلزا نسبت به سال قبل ۳۷ درصد افزایش سطح زیرکشت داشتیم. کار اساسی که در حوزه حبوبات و به‌ویژه نخود در استان در حال انجام است بحث کشت مکانیزه نخود است.
در این مورد توضیح بیشتری بدهید.
از لحاظ علمی باید در تناوب با غلات بتوانیم حبوبات یا سایر دانه‌های روغنی را کشت کنیم. در این راستا شهرستان دلفان به‌عنوان پایلوت کشوری در نخود انتخاب شد.
در این راستا یک‌سری اعتبارات را به ما می‌دهند تا کشت تمام مکانیزه را داشته باشیم. چون شرایط زمین و توانمندی‌ها بالاست، در استان نخود پایه‌بلند را کشت کردیم. ارتفاع این نخود به صورتی است که می‌تواند با کمباین برداشت شود. یکی از مهم‌ترین محصولات کشاورزی در لرستان حبوبات است که علاوه بر اهمیت آن در تناوب زراعی و تثبیت ازت از نظر دارابودن ارزش غذایی بالا، به‌خصوص پروتئین، اهمیت ویژه داشته و با توجه به نقش حبوبات در جیره غذایی و سلامتی انسان، سال ۲۰۱۶ به نام سال حبوبات در دنیا نامگذاری شد. همچنین این گیاه با برآوردن نیاز‌های پروتئینی انسان و در نتیجه کاهش فشار بر چراگاه‌های طبیعی برای تولید پروتئین حیوانی، نقش غیرقابل انکاری در حفظ بوم نظام‌های طبیعی دارد.
آمار نشان می‌دهد که از مجموع ۸۲۰ هزار سطح زیر کشت حبوبات در کشور بیش از ۱۵ درصد به لرستان اختصاص دارد و این استان سالانه با متوسط تولید ۱۳۰ هزار تن به‌عنوان اولین تولیدکننده حبوبات کشور است و در این میان محصول نخود را باید به‌عنوان یکی از ظرفیت‌های بی‌بدیل تولیدی در لرستان دانست. از دیگر فرصت‌های نهفته در لرستان که می‌تواند به تولید و صادرات حبوبات در این استان کمک شایانی نماید وجود نیروی انسانی تحصیلکرده بومی در گرایش‌های مختلف علمی است که می‌توان از آنان برای بخش‌های مختلف توسعه و صادرات حبوبات، از تأمین نهاده‌های تولید گرفته تا بسته‌بندی و بازاریابی و توزیع استفاده کرد. از این‌رو می‌توان با برنامه‌ریزی جامع و توجه به مزیت نسبی استان لرستان در تولید حبوبات آبی و دیم زمینه لازم برای صدور حبوبات به سراسر کشور و خارج از کشور را فراهم کرد.
یعنی تمام کار‌های کاشت، داشت و برداشت به‌صورت مکانیزه برای محصول نخود تعریف شده است؟
همینطور است و برای این کار نیازمند شرکت‌های دیگر بودیم. الان برای مراحل کاشت با شرکت‌های سازنده توافق کردیم و کشت به‌صورت مکانیزه انجام می‌شود. مرحله داشت را هم به همین صورت انجام داده‌ایم، بحث برداشت را هم با چند استان به توافق رسیده‌ایم تا کاشت، داشت و برداشت مکانیزه را برای محصول نخود داشته باشیم.
این موضوع در توسعه کشت نخود و همچنین تناوب کشت چه تأثیری می‌تواند داشته باشد؟
این امر در کاهش آفات و بیماری‌ها، افزایش بهره‌وری، کاهش مصرف سموم، افزایش تولید و... مؤثر است. تلاش ما این است که کشت بهاره را به سمت کشت پاییزه بیاوریم تا از آب باران بیشتر استفاده کنیم.
آیا میزان سطح زیر کشت را افزایش خواهید داد؟
وقتی سیستم مکانیزه می‌شود، به این معنی است که سرعت و نحوه کار بالا می‌رود و می‌توان بخش بیشتری را زیر پوشش قرار داد. در سال قبل هزار هکتار داشتیم و امسال ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار کشت مکانیزه پاییزه در استان داریم که این امر در تاریخ کشاورزی لرستان بی‌سابقه است.
از توانمندی‌ها و نیاز‌های لرستان در حوزه کشاورزی به چه مواردی می‌توان اشاره کرد؟
کاشت و توسعه گیاهان دارویی به دلیل شرایط ویژه استان بسیار سودمند است و این پتانسیل و توانایی می‌تواندبه منبع درآمد عظیمی برای لرستان و کشور باشد، اما کشت ۷۵ درصد از اراضی کشاورزی در استان به‌صورت دیم است که در حقیقت یک نقطه‌ضعف برای استان لرستان به شمار می‌رود. بحران آب و کاهش منابع آبی به‌ویژه تهی شدن آب‌های زیرزمینی در دشت‌های استان بیانگر وضعیت نامطلوبی نه در سال‌های آتی، بلکه در همین سال‌های جاری است. به‌طوری که خالی شدن کامل و ۱۰۰ درصدی تعداد زیادی از روستا‌های استان و مهاجرت به شهر‌های بزرگ پیامد همین بحران است. تولید سنتی حبوبات نیز از دیگر مشکلاتی است که موجب‌شده لرستان با تمام ظرفیت تولیدی خود در عرصه تولید حبوبات ظاهر نشود. تولید به‌صورت بهینه و مؤثر باید در مراحل مختلف تأمین نهاده‌های تولید، کاشت، داشت و برداشت حبوبات هم در قالب دانش فنی تولید و فعالیت‌های «به زراعی» رخ دهد و هم در قالب استفاده از ماشین‌آلات تخصصی.
کمبود کارخانه‌های بسته‌بندی، سورتینگ و تبدیلی برای حبوبات از جمله دیگر چالش‌هایی به شمار می‌رود که لرستان در راه توسعه و صادرات حبوبات بر سر راه خود می‌بیند. متأسفانه در کشور موازی‌کاری و سردرگمی مولدان و مسئولان میانی به دلیل تفاوت تصدی‌گری تولید و بازاریابی از سوی دولت باعث برزو مشکلاتی در این زمینه شده است، به‌طوری‌که متولی مناسبی جهت بازارشناسی، بازار گردی و بازار رسانی این محصولات در استان وجود ندارد و تاکنون به‌طور جدی رقبای خارجی و داخلی این محصول به‌طور علمی رصد نشده‌اند.