همشهری آنلاین- خدیجه نوروزی: غذاهایی که کیلومترها از زمین دورتر سرو می‌شوند، باید هم سبک باشند و هم مقاوم؛ هر لقمه باید مهندسی‌شده باشد تا در بی‌وزنی دردسر درست نکند. در عین حال، طراحان غذایی ناسا تلاش می‌کنند مزه و خاطره را هم در بسته‌های کوچک حفظ کنند، تا فضانوردان دل‌تنگ زمین نشوند. همین تضاد میان تکنولوژی سخت و نیازهای انسانی، سفرهای ساخته که کمتر کسی روی زمین تجربه‌اش کرده است.
بیشتر بخوانید:
جرات پختن این غذاها را دارید؟ | غذاهای هیبریدی و تلفیقی ؛ طعم دیوانه وار پیتزا با هندوانه
منوی روزانه فضانوردان شبیه یک رستوران کوچک معلق در مدار زمین است؛ مجموعه‌ای از غذاهای از پیش آماده که باید هم انرژی‌زا باشند و هم کم‌ریسک. هر وعده طوری طراحی شده که در بی‌وزنی عمل کند، بدون اینکه چیزی پخش شود یا دستگاه‌های حساس را به خطر بیندازد.
فضانوردان معمولاً در سفرهای فضایی خود از غذاهای حرارت‌دیده(Thermo-Stabilized Meals) شامل خوراک مرغ، گوشت گاو، خورش سبزیجات، ماکارونی با سس استفاده می کنند در واقع چیزی شبیه غذای کنسروی ولی با کیفیت خیلی بهتر.
آنها همچنین از غذاهای فریز شده(Freeze-Dried Foods) مثل اسکرامبل تخم‌مرغ، عدسی، خوراک لوبیا، و حتی میوه‌های خشک شده استفاده می کنند. فقط بسته را با آب داغ پر می‌کنند و چند دقیقه صبر می کنند تا آماده شود.
البته فضانوردان از غذاهای تازه (Fresh Foods) که کمیاب و محبوب هستند مانند سیب، پرتقال، گوجه‌گیلاسی، نان پیتا، تورتیلا بی بهره نیستند اما بدی این غذاها این است که این میوه ها و سبزیجات تازه زود تمام می شود.
اسم چند غذای واقعی فضانوردان
در ادامه اسم چند غذای واقعی که توسط فضانوردان سرو می شود را بیان می کنیم:
۱. استیک گاو به سبک روسی (Beef Steak in Russian Style)
یک وعدهٔ گوشتی پرانرژی با سس غلیظ که برای حفظ طعم در بسته‌های حرارت‌دیده بسته‌بندی می‌شود.
۲. مرغ تریاکی (Chicken Teriyaki)
تکه‌های مرغ در سس شیرین–نمکی تریاکی که در فضا به‌خاطر طعم قوی‌اش طرفدار دارد.
۳. کوکتل میگو (Shrimp Cocktail)
میگوی پخته با سس تند مشهورترین غذای فضایی است، نه به‌خاطر خودش، بلکه چون تندی آن در فضا بیشتر حس می‌شود و فضانوردان عاشقش هستند.
۴. پاستای پریماورا (Pasta Primavera)
پاستای سبک با سبزیجات خشک‌شده که پس از افزودن آب، بافت و طعم قابل‌قبولی پیدا می‌کند.
۵. کیت بوریتوی فضایی (Space Burrito Kit)
مجموعه‌ای از مواد آماده مثل لوبیا، سس و تورتیلا که فضانورد خودش در بی‌وزنی مونتاژش می‌کند.
۶. کیک پودینگ شکلاتی (Chocolate Pudding Cake)
دسر نرم و شیرین فریزدرای که بعد از رطوبت‌گیری دوباره شکل کیک خامه‌ای پیدا می‌کند.
۷. کیش اسفناج (Spinach Quiche)
ترکیبی از اسفناج و تخم‌مرغ در یک پای نمکی که بافت سبکی دارد و مناسب وعدهٔ شام است.
۸. اوتمیل با میوه (Oatmeal with Fruits)
بلغور جو همراه میوه‌های خشک که یک صبحانهٔ مقوی و کم‌ریسک برای شروع روز فضایی است.
بیشتر بخوانید:
چندش آورترین غذاهای جهان ؛ اینجا جنین را هم می خورند + تصاویر | بفرمایید نوشیدنی مار و سوپ خون
۳ وعده اصلی و میان وعده ها
به طور مختصر به ۳ وعده اصلی و میان وعده ای که فضانوردان می خورند اشاره کردیم:
صبحانه
• اُتمیل با میوه‌های خشک
• تخم‌مرغ اسکرامبل فریزدرای
• نان پیتا یا تورتیلا
• کره بادام‌زمینی یا عسل
• قهوه مخصوص فضا (در پک نی‌دار)
ناهار
• مرغ تریاکی (Chicken Teriyaki)
• ماکارونی با سبزیجات (Pasta Primavera)
• سوپ گوجه یا سوپ سبزیجات
• سالاد میوه خشک‌شده
• آب یا نوشیدنی الکترولیت‌دار در بسته ژله‌ای
شام
• استیک گاو سبک روسی (Beef Steak in Russian Style)
• ماهی سالمون حرارت‌دیده
• برنج یا پوره سیب‌زمینی
• اسفناج یا لوبیا سبز خشک شده
• دسر: پودینگ شکلات یا کیک اسفنجی فریزدرای
میان‌وعده‌ها
• میوه خشک (سیب، موز، توت‌فرنگی)
• گردو، بادام، بادام‌زمینی
• شکلات انرژی‌زا
• کوکتل میگو (محبوب‌ترین میان‌وعده فضایی!)
غذاهای عجیب مخصوص فضا
در میان غذاهای معمولی، چند مورد عجیب هم دیده می‌شود.
آب در بسته‌های ژله‌ای وجود دارد چون آب در بی‌وزنی شناور می‌شود.
در فضا خوردن هر نانی که ریز ریز شود ممنوع است چرا که خرده نان در هوا شناور می‌شود و می‌تواند وارد دستگاه‌ها یا حتی چشم و بینی فضانوردان شود. شود،برای همین معمولا از نان های گرد و فشرده مثل تورتیلا استفاده می شود که نرم است و اصلا خرد نمی شود.
سس تندِ مخصوص جاذبه صفر هم در میان غذاها دیده می شود چون در فضا حس بویایی ضعیف می‌شود و غذا کم‌طعم است.
بستنی فضایی (Freeze-dried ice cream) هم یکی از موارد جالب است. خشک، پودری و بدون یخ، البته بیشتر برای نمایش است، چون فضانوردان زیاد دوستش ندارند.
غذای لوله‌ای شکل مثل خمیر هم یکی از همان موارد عجیب است؛ نسخه مدرن همان چیزی که یوری گاگارین خورد! جالب است بدانید در سال ۱۹۶۱ که یوری گاگارین به عنوان اولین انسان به فضا رفت ، هنوز کسی دقیق نمی‌دانست بدن انسان در بی‌وزنی می‌تواند قورت بدهد یا نه! برای همین روس‌ها غذا را به امن‌ترین شکل ممکن آماده کردند یعنی در لوله‌های فلزی شبیه خمیر دندان.
گاگارین در مدتی که در فضا بود ۳ نوع غذای اصلی خورد:
۱. پوره گوشت (Meat Puree): چیزی شبیه کنسرو گوشت له‌شده که قوامش دقیقاً مثل خمیر بود، تا حتی اگر سر و تهش کنی هم از لوله بیرون نریزد.
۲. سوپ شکلاتی (Chocolate Sauce/Soup): یک جور کرم شیرین و غلیظ که برای بالا بردن انرژی استفاده می‌شد و گاگارین گفته بود تنها چیز خوشمزهٔ منویش همین بوده است.
۳. پوره سبزیجات: مدلی که بیشتر حالت «از سر وظیفه خوردن» داشت تا لذت؛ اما برای آزمایش مهم بود.
بیشتر فضانوردان اولیه گفته‌اند غذاهای لوله‌ای بی‌مزه، یکنواخت و کمی غم‌انگیز بودند ولی آن زمان کسی دنبال خوشمزگی نبود؛ سؤال اصلی این بود: «آیا انسان در فضا می‌تواند غذا بخورد یا نه؟» گاگارین با شوخی گفته بود: خوراک خوب نبود، ولی من هم اولین مشتری بودم، نه منتقد غذا!
غذاهای فضایی موجود در بازار
خیلی از مردم فکر می‌کنند غذاهای فضایی فقط در ناسا پیدا می‌شود، ولی واقعیت این است که برخی از این غذاها در بازار هم موجود است. به عنوان مثال بستنی فضایی (Freeze-Dried Ice Cream) در سایت‌های خارجی مثل آمازون زیاد فروخته می‌شود. یا غذاهای فریزدرای کمپینگ مثل Mountain House شبیه غذای فضانوردان است اما نه دقیقاً همان. میوه‌های فریزدرای هم کاملاً مشابه نوع فضایی آنهاست.
اما کوکتل میگو یا غذاهای حرارت دیده یا کیت بوریتوی فضایی واقعی و غذاهای لوله‌ای شبیه خمیردندان (نسخه گاگارین) از غذاهایی هستند که معمولاً به‌صورت عمومی فروخته نمی‌شوند و مخصوص مأموریت‌ها هستند، چون قوانین ایمنی بسیار سختی دارند.
آیا غذای فضانوردان خوشمزه است؟
تقریباً همه فضانوردان می‌گویند: قابل خوردن است، بعضی وقت‌ها خوشمزه، ولی مثل غذای خانه نمی‌شود! آنها بیشتر از هر چیز دل‌شان برای نان تازه، قهوه واقعی، و بوی غذای گرم تنگ می‌شود، چیزی که در فضا وجود ندارد.