به گزارش خبرنگار ایرنا، شهر رشت مرکز استان گیلان ۲۷ و ۲۸ آبان‌ماه، میزبان نخستین اجلاس استانداران استان‌های ساحلی کشورهای حاشیه دریای خزر است و نشستی که هدف آن تقویت همکاری‌های منطقه‌ای، افزایش تعاملات اقتصادی و هماهنگی در زمینه توسعه پایدار و حفاظت محیط‌زیست در بزرگترین پهنه آبی بسته جهان است؛ اگر چه سهم تجارت دریای خزر از کل تجارت خارجی ایران در مقایسه با خلیج فارس کمتر است اما به دلیل همسایگی با کشورهای در حال توسعه و ظرفیت‌های منطقه‌ای، از پتانسیل و رشد بالایی در حوزه‌های مختلف از جمله اقلام عمده صادراتی و وارداتی در حوزه کشاورزی برخوردار است.
صادرات و واردات ایران با کشورهای حاشیه دریای خزر (روسیه، قزاقستان، ترکمنستان، جمهوری آذربایجان) از اهمیت راهبردی برخوردارست؛ این منطقه به دلیل همجواری، منابع انرژی و بازارهای در حال رشد، فرصت‌های اقتصادی و ترانزیتی مهمی برای ایران ایجاد کرده‌است.
دریای خزر به عنوان یک پل آبی، ایران را از طریق بنادر خود به خصوص بندرانزلی، بندر امیرآباد و بندر نوشهر به کشورهای شمالی متصل می‌کند؛ کالاها با کامیون به بنادر ایران می‌رسند، سپس با کشتی به بنادر روسیه (مثل آستاراخان)، قزاقستان (اکتائو) و جمهوری آذربایجان (باکو) منتقل شده و دوباره به وسیله زمینی یا ریلی به مقصد نهایی می‌روند.
ایران با برخورداری از موقعیت جغرافیایی بی‌نظیر در چهار راه ترانزیتی جهان، به عنوان یک شاهراه حیاتی و محور اصلی در کریدور بین‌المللی حمل و نقل شمال - جنوب است؛ این کریدور با هدف اتصال هند، خلیج فارس و ایران به روسیه و اروپا از طریق دریای خزر، جایگزین کوتاهتر و مقرون به صرفه‌تری برای مسیرهای سنتی از طریق کانال سوئز ارائه می‌دهد و شریان اقتصادی عظیمی است که شمال اروپا را از طریق خشکی و دریایی به هندوستان و کشورهای حوزه اقیانوس هند متصل می‌کند.
موقعیت استراتژیک ایران، این کشور را به شاهراه حیاتی و غیرقابل انکار کریدور بین‌المللی حمل و نقل شمال-جنوب تبدیل کرده‌است و با پیوند دادن شمال به جنوب، کوتاهترین و مقرون به صرفه‌ترین مسیر ترانزیت را در کریدور بین‌المللی حمل و نقل شمال-جنوب ایجاد کرده‌است.
توسعه روابط کشاورزی با کشورهای حاشیه دریای خزر (روسیه، قزاقستان، ترکمنستان، جمهوری آذربایجان) برای ایران از ابعاد اقتصادی، سیاسی و امنیت غذایی دارای اهمیت استراتژیک است، توسعه روابط کشاورزی با کشورهای حاشیه دریای خزر یک ضرورت استراتژیک برای ایران است، این روابط می‌تواند ضمن رشد اقتصاد غیرنفتی امنیت غذایی کشور را تضمین و موقعیت ترانزیتی ایران را تقویت کند؛ ایران برای موفقیت نیازمند یک دیپلماسی فعال کشاورزی، رفع موانع تجاری، بهبود زیرساخت‌های لجستیکی و هماهنگی بین نهادهای مختلف است.
دریای خزر نه تنها به دلیل تامین مستقیم پروتئین (ماهیان خاویاری، کیلکا و ماهیان استخوانی)، بلکه به سبب تقویت زنجیره تولید پروتئین، ایجاد اشتغال و فراهم کردن بستر اکولوژیک برای کشاورزی حاصلخیز، یک ستون اصلی در امنیت غذایی ایران و منطقه به شمار می‌رود.
صادرات کشاورزی ایران به کشورهای حاشیه خزر
بر اساس آخرین اطلاعات هم‌اینک صادرات کشاورزی ایران به کشورهای حاشیه خزر بسیار متنوع است؛ میوه‌های تازه اعم از سیب، کیوی و مرکبات، سبزیجات، خرما و محصولات دریایی از ایران به کشور روسیه، میوه، سبزیجات و شیرینی به کشور جمهوری آذربایجان، میوه و سبزی به قزاقستان و ترکمنستان صادر می‌شود.
واردات ایران از کشورهای حاشیه خزر نیز بیشتر بر روی کالاهای اساسی، مواد اولیه و غلات متمرکز است که نقش مهمی در امنیت غذایی کشور دارد؛ امنیت غذایی به وضعیتی گفته می شود که در آن همه افراد، در تمام اوقات، دسترسی فیزیکی، اجتماعی و اقتصادی به غذای کافی، سالم و مغذی داشته باشند که نیازها و ترجیحات غذایی آنها را برای یک زندگی فعال و سالم برآورده کند.
امنیت غذایی تنها یک مسئله کشاورزی یا اقتصادی نیست؛ بلکه یک مسئله چندبعدی، پیچیده و استراتژیک است که با سلامت، اقتصاد، محیط زیست، ثبات اجتماعی و امنیت ملی گره خورده است؛ سرمایه گذاری برای دستیابی به امنیت غذایی، در واقع سرمایه گذاری برای توسعه پایدار انسانی و تضمین آینده‌ای صلح آمیز و مرفه برای همه است و هرگونه اختلال در این حوزه، می‌تواند بنیان‌های یک جامعه را با خطر مواجه کند.
جو و ذرت عمده‌ترین قلم وارداتی ایران از روسیه برای تامین خوراک دام و گندم نیز مهمترین کالای وارداتی از قزاقزستان بوده که برای تامین امنیت غذایی ایران حیاتی است؛ محصولات دامی و کشاورزی شامل گوشت، تخم مرغ و دانه‌های روغنی از کشور جمهوری آذربایجان وارد کشورمان می‌شود.
صادرات و واردات محصولات کشاورزی گیلان به کشورهای حاشیه خزر
گیلان با برخورداری شرایط خاص جغرافیایی و آب و هوایی، از قطب‌های مهم کشاورزی ایران به شمار می رود؛ گیلان قطب اصلی تولید برنج در ایران است؛ ارقام باکیفیت و مرغوب برنج (مانند هاشمی، طارم، صدری) در شالیزارهای این استان کشت می‌شود.
چای نیز یکی دیگر از محصولات کشاورزی گیلان است؛ شهرستان‌های لاهیجان، فومن و املش مهمترین مناطق کشت چای هستند؛ این صنعت نقش مهمی در اشتغالزایی و اقتصاد منطقه دارد؛ در استان میوه‌هایی همچون کیوی، فندق، زیتون و ازگیل و محصولاتی مانند خیار، گوجه‌فرنگی، بادمجان و سبزیجات برگی کشت می‌شود؛ این محصولات علاوه بر تامین نیاز داخلی، به سایر استان‌ها نیز صادر می‌شوند.
نوغانداری از صنایع تاریخی و سنتی گیلان است؛ برگ توت و پرورش کرم ابریشم در برخی مناطق استان مانند رشت و صومعه‌سرا رونق دارد؛ شهرستان رودبار نیز به عنوان قطب تولید زیتون در ایران شناخته می‌شود.
کشت محصولاتی مانند گل و گیاهان زینتی، سبزیجات و صیفی‌جات، دامداری و پرورش طیور، شیلات و آبزیان، پرورش ماهی در قفس در دریای خزر و آب های داخلی، پرورش طیور (مرغ تخم‌گذار و گوشتی) و تولید گیاهان دارویی از دیگر ظرفیت‌های تولیدات کشاورزی گیلان است.
محصولات باکیفیت کشاورزی گیلان تقاضای بازار کشورهای همسایه
کیوی از جمله صادرات کشاورزی گیلان است؛ ایران (با محوریت گیلان) یکی از تولیدکنندگان بزرگ کیوی در جهان بوده و کیفیت آن زبانزد است؛ این محصول از ایران به کشورهای روسیه، جمهوری آذربایجان و قزاقستان صادر می‌شود.
علاوه بر این برنج، چای و گیاهان زینتی محصولات کشاورزی گیلان بوده که به کشورهای حاشیه دریای خزر صادر می‌شود و ارزن، آفتابگردان، پنبه دانه، توتون، جو، گندم (سیاه)، ذرت دامی، عدس، سویا و انواع نخود از مرزهای استان وارد و در کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خزر، پل دوستی و توسعه منطقه‌ای
شهر رشت میزبان نخستین اجلاس استانداران استان‌های ساحلی کشورهای حاشیه دریای خزر است؛ استاندار گیلان با اشاره به تعیین شعار «خزر، پل دوستی و توسعه منطقه‌ای» برای نخستین اجلاس بین‌المللی استانداران استان‌های ساحلی دریای خزر گفت: این شعار بیانگر روح همکاری، تعامل و هم‌افزایی میان کشورهای ساحلی خزر در مسیر توسعه پایدار منطقه است.
هادی حق‌شناس اظهار کرد: شعار این اجلاس در واقع نمادی از همکاری و همگرایی میان کشورهای حوزه خزر است که می‌تواند زمینه‌ساز فصل تازه‌ای از ارتباطات اقتصادی، فرهنگی، علمی و زیست‌محیطی میان ملت‌های منطقه شود.
وی بیان کرد: اجلاس بین المللی استانداران خزر با حضور هیات‌های تجاری و مقامات کشورهای ساحلی خزر، فرصتی ارزشمند برای گسترش همکاری‌های اقتصادی، تجاری و زیربنایی میان استان‌های ساحلی و کشورهای عضو این حوزه خواهد بود.
حق شناس اظهار کرد: گیلان به عنوان دروازه شمالی کشور، نقش مهمی در تقویت تعاملات دریای خزر دارد و باید میزبانی این رویداد بین‌المللی در شان استان و کشور برگزار شود.
گیلان ۲۷ و ۲۸ آبان ماه میزبان اجلاس استانداران حاشیه دریای خزر است؛ چشم‌انداز همکاری‌های منطقه‌ای اجلاس رشت فرصتی برای شکل‌گیری گفت و گویی تازه میان مدیران اجرایی مناطق ساحلی کشورهای حاشیه خزر است، محورهای اصلی این نشست شامل توسعه پایدار، حفاظت از محیط‌زیست دریایی، همکاری‌های بندری، گردشگری و ترانزیت خواهد بود.
به گفته تحلیلگران، تمرکز بر همکاری‌های محلی و منطقه‌ای می‌تواند به ایجاد شبکه‌ای از استان‌ها و مناطق همکار در اطراف خزر منجر شود، شبکه‌ای که از سطح روابط دولتی فراتر رفته و بنیان توسعه‌ای پایدار برای آینده این پهنه آبی فراهم کند اجلاس استانداران استان‌های ساحلی کشورهای حاشیه دریای خزر در شرایطی برگزار می‌شود که کشورهای حاشیه خزر بیش از هر زمان دیگری به همکاری‌های محلی، اقتصادی و زیست‌محیطی به ویژه تهدید پسروی آب دریای خزر نیاز دارند و استان‌های ساحلی، خط مقدم این همکاری‌های تازه محسوب می‌شوند.