شستن پاها، برخلاف تصورات رایج، یکی از مهم‌ترین بخش‌های مراقبت روزانه از بدن است. متخصصان بهداشت در بریتانیا و ایالات متحده توصیه می‌کنند که پاها را روزانه با آب و صابون بشویید.
دلیل این توصیه روشن است: کف پا بیش از هر نقطهٔ دیگری از بدن غدد تعریق دارد، و این محیط مرطوب و گرم بستر ایده‌آلی برای رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها فراهم می‌کند. این میکروارگانیسم‌ها از ترکیب عرق، نمک، و اسیدهای آمینه تغذیه کرده و در نتیجه بوی ناخوشایند تولید می‌کنند.
پژوهشی نشان داده است که تعداد باکتری‌ها روی پای کسانی که هر روز پای‌شان می‌شویند تا 8800 در هر سانتی‌متر مربع است، اما در کسانی که هر دو روز یک‌بار می‌شویند بیش از یک میلیون است.
باکتری‌های «استافیلوکوک» مهم‌ترین عامل تولید اسید ایزووالریک هستند، که ترکیبی است که بوی تند و شبیه پنیر ایجاد می‌کند. افزون بر بو، بهداشت پایین پا می‌تواند به مشکلاتی چون ترک پوست، التهاب، و عفونت‌های قارچی مانند «پای ورزشکاران» منجر شود.
این عارضه در محیط‌های مرطوب بین انگشتان شکل می‌گیرد، و با علائمی چون خارش، پوسته‌ریزی، و ترک‌خوردگی همراه است. همچنین، اگر زخم کوچکی روی پا وجود داشته باشد، باکتری‌های طبیعی پوست می‌توانند وارد خون شوند و عفونت‌هایی خطرناک مانند «سلولیت» ایجاد کنند.
شست‌وشوی منظم پاها اهمیت ویژه‌ای برای بیماران دیابتی دارد، زیرا آنان به‌دلیل ضعف ایمنی و کندی ترمیم زخم در معرض جراحات و عفونت‌های مزمن قرار دارند. شستن روزانه، علاوه بر زدودن میکروب‌ها، فرصت بررسی زخم‌ها و ترک‌های احتمالی را نیز فراهم می‌کند.
اما در عین حال افراط در شست‌وشو هم می‌تواند مضر باشد. استفاده از صابون‌های آنتی‌باکتریال یا شست‌وشوی بیش از حد تعادل میکروبی طبیعی پوست را بر هم می‌زند، و باعث خشکی، خارش، و التهاب می‌شود.
متخصصان توصیه می‌کنند افراد سالم و بدون بیماری خاص هر دو تا سه روز یک‌بار پاهای خود را با آب و صابون بشویند، مگر آنکه فعالیت بدنی زیاد مانند ورزش یا پیاده‌روی طولانی داشته باشند.
شستن واقعی تنها به آب ریختن در حمام خلاصه نمی‌شود. باید با صابون تمیز کرد و سپس پاها به‌ویژه میان انگشتان را کاملاً خشک نمود. رطوبت باقی‌مانده در فضاهای بستهٔ انگشتان بهترین مکان برای رشد قارچ‌هاست.
در نهایت، تعادل کلید کار است. شستن منظم ولی نه افراطی، خشک کردن دقیق، و خودداری از صابون‌های تهاجمی می‌تواند از بوی بد، عفونت‌های قارچی، و زخم‌های مزمن پیشگیری کند. بدین ترتیب، حفظ پاکیزگی پا نه‌تنها نشانهٔ بهداشت شخصی، بلکه گامی اساسی برای سلامت عمومی بدن است.
منبع: العربیه
∎