به گزارش بی بی سی، پژوهشگران در هشت هفته نخست پس از آغاز درمان تاثیر این داروها را بر بیماران بررسی کردند؛ برخی از داروها باعث افزایش وزن تا دو کیلوگرم و تغییر در ضربان قلب تا ۲۱ تپش در دقیقه شدند. حدود هشت میلیون نفر در بریتانیا داروهای ضد افسردگی مصرف می‌کنند. پژوهشگران این تحقیق هشدار داده‌اند که اختلاف زیاد در عوارض جانبی داروها می‌تواند بر سلامت افراد و همچنین توانایی آنان در ادامه مصرف دارو تاثیر بگذارد.
آنها تاکید کردند هیچ‌کس نباید صرفا با خواندن این نتایج داروی خود را قطع کند اما خواستار آن شدند که داروهای ضدافسردگی با دقت بیشتری بر اساس نیازهای فردی هر بیمار تجویز شوند. پروفسور الیور هاوز، یکی از پژوهشگران، گفت: «تفاوت‌های زیادی میان داروهای ضد افسردگی وجود دارد و این مسئله نه‌تنها برای تک‌تک بیماران مهم است، بلکه از آن‌جا که تعداد زیادی از مردم این داروها را مصرف می‌کنند، حتی تغییرات جزئی می‌تواند تاثیر بزرگی بر کل جمعیت داشته باشد.»
اینکه داروهای ضد افسردگی بر سلامت جسمی اثر می‌گذارند همیشه معلوم بوده است اما پژوهش کینگز کالج لندن و دانشگاه آکسفورد، نخستین مطالعه‌ای است که رتبه‌بندی جامعی از این داروها ارائه می‌دهد تا مقایسه تاثیرات آنها آسان‌تر شود. تیم پژوهشی ۱۵۱ مطالعه درباره ۳۰ داروی پرکاربرد در درمان افسردگی را که شامل بیش از ۵۸۵۰۰ بیمار بود، بررسی کردند. همه افراد دچار عوارض جانبی نمی‌شوند، اما به‌طور میانگین، نتایجی که در نشریهٔ علمی لنست منتشر شده نشان می‌دهد:
مصرف هشت‌هفته‌ای داروی آگوملاتین با کاهش ۲/۴ کیلوگرم وزن همراه بود، در حالی که داروی ماپروتیلین باعث افزایش نزدیک به دو کیلوگرم وزن شد. میان فلوووکسامین، که ضربان قلب را کند کرد و نورتریپتیلین، که ضربان را بالا برد، تفاوتی برابر با ۲۱ تپش در دقیقه مشاهده شد.
بین داروهای نورتریپتیلین و دوکسی‌پین نیز اختلافی معادل ۱۱ میلی‌متر جیوه در فشار خون ثبت شد. دکتر «آتش‌آن آروماهم» از کالج کینگز لندن گفت «واضح است که هیچ دو داروی ضد افسردگی شبیه هم ساخته نشده‌اند» و این تفاوت‌ها در ترکیب با یکدیگر، از نظر بالینی اهمیت پیدا می‌کنند و حتی خطر حمله قلبی یا سکته مغزی را افزایش می‌دهند. به گفتهٔ پژوهشگران، این نتایج نشان می‌دهد که حتی افرادی با یک تشخیص مشابه ممکن است بسته به شرایط جسمی و ترجیحات شخصی‌شان، به داروهای متفاوتی بهتر پاسخ دهند.
دکتر «توبی پیلینگر» به برنامهٔ «تودی» در رادیو ۴ بی‌بی‌سی گفت: «بیشتر مطالعاتی که بررسی کردیم نسبتا کوتاه‌مدت بودند. ما یک بازه زمانی هشت‌هفته‌ای را بررسی کردیم و حتی در همین مدت کوتاه شاهد تغییرات قابل‌توجهی در شاخص‌های سلامت جسمی بودیم که از نظر بالینی اهمیت دارند.» او افزود: «من اصلا نمی‌خواهم که این گزارش باعث ترس مردم شود. برعکس، امیدوارم به افراد امکان دهد تا ابتکار عمل را در دست بگیرند و در تصمیم‌گیری درمانی با پزشک خود مشارکت فعال‌تری داشته باشند.»
کدام داروی ضدافسردگی برای من مناسب‌تر است؟
در یک سناریوی فرضی، سه نفر به نام‌های سارا (۳۲ ساله)، جان (۴۴ ساله) و جین (۵۶ ساله) همگی با تشخیص یکسان افسردگی برایشان داروی ضد افسردگی توصیه شده است اما هر یک می‌خواهند از عوارض جانبی متفاوتی دوری کنند. برای سارا، مهم‌ترین مسئله افزایش وزن است، جان فشار خون بالا دارد و جین سطح کلسترول بالایی دارد.
دکتر «توبی پیلینگر»، که این نمونه‌ها را برای بی‌بی‌سی بررسی کرده، می‌گوید در چنین شرایطی، به هرکدام از آنها داروی متفاوتی توصیه می‌شود.
کارت بیمار
نام: سارا
سن: ۳۲ سال
تشخیص: افسردگی
نگرانی‌ها: افزایش وزن
داروهایی که باید پرهیز شود: آمی‌تریپتیلین، میرتازاپین
داروهای قابل بررسی: آگوملاتین، سرترالین، ونلافاکسین
توضیح تصویر،سارا، ۳۲ ساله، باید از داروهای ضدافسردگی‌ای استفاده کند که باعث افزایش وزن نمی‌شوند
دکتر توبی پیلینگر می‌گوید: سارا باید از داروهای ضد افسردگی استفاده کند که باعث افزایش وزن نمی‌شوند، مانند آگوملاتین، سرترالین یا ونلافاکسین و نه داروهایی مانند آمی‌تریپتیلین یا میرتازاپین که احتمال افزایش وزن در آنها بیشتر است.
کارت بیمار
نام: جان
نکته مهم: باید از داروهایی مانند ونلافاکسین، آمی‌تریپتیلین و نورتریپتیلین که باعث افزایش فشار خون می‌شوند، پرهیز شود.
داروهای مناسب‌تر: سیتالوپرام، اسیتالوپرام، پاروکستین
توضیح تصویر،جان، ۴۴ ساله، باید از داروهایی که موجب افزایش فشار خون می‌شوند، پرهیز کند
دکتر توبی پیلینگر می‌گوید: جان باید از داروهایی مانند ونلافاکسین، آمی‌تریپتیلین و نورتریپتیلین که موجب افزایش فشار خون می‌شوند، پرهیز کند.
برای او داروهایی مانند سیتالوپرام، اسیتالوپرام و پاروکستین مناسب‌تر هستند.
کارت بیمار
نام: جین
تشخیص: افسردگی
نگرانی: افزایش کلسترول
داروهایی که باید پرهیز شود: ونلافاکسین، دولوکستین، پاروکستین
داروهای مناسب‌تر: سیتالوپرام و اسیتالوپرام، زیرا تأثیر خنثی‌تری بر سطح کلسترول دارند و ممکن است برای او مناسب‌تر باشند.
دکتر توبی پیلینگر می‌گوید: برای جین، برخی از داروهای ضد افسردگی با افزایش سطح کلسترول مرتبط هستند، از جمله ونلافاکسین، دولوکستین و پاروکستین؛ بنابراین بهتر است از این داروها پرهیز کند. داروهایی مانند سیتالوپرام یا اسیتالوپرام تاثیر خنثی‌تری بر کلسترول دارند و می‌توانند برای او مناسب‌تر باشند.
تاکید بر استفاده از «داروهای عمومی و ارزان»
پژوهشگران می‌گویند ساده‌انگارانه است اگر بگوییم برخی داروهای ضد افسردگی خوب و برخی بد هستند. برای مثال، گرچه آمی‌تریپتیلین موجب افزایش وزن، ضربان قلب و فشار خون می‌شود، اما در عین حال به کاهش درد و بهبود خواب نیز کمک می‌کند.
به‌طور کلی، رایج‌ترین گروه داروهای ضد افسردگی یعنی مهارکننده‌های بازجذب سروتونین مانند پاروکستین، سیتالوپرام، اسیتالوپرام و سرترالین معمولا عوارض جسمی کمتری دارند. در این پژوهش مشخص شد که داروی فلوکستین، که با نام تجاری «پروزاک» نیز شناخته می‌شود، با کاهش وزن و افزایش فشار خون مرتبط بوده است. پروفسور آندریا چیپریانی از دانشگاه آکسفورد گفت تعیین اینکه چه تعداد از میلیون‌ها بیمار مصرف‌کننده داروهای ضدافسردگی باید داروی دیگری دریافت کنند، «غیرممکن» است. او با این حال افزود که در سال‌های اخیر گرایشی به‌سمت تجویز داروهای عمومی و ارزان‌قیمت به‌وجود آمده و در حال حاضر ۸۵ درصد از نسخه‌های ضد افسردگی در بریتانیا فقط شامل سه دارو است: سیتالوپرام، سرترالین و فلوکستین. او توضیح داد که اگر یافته‌های این گزارش به‌درستی اجرا شود، «این ۸۵ درصد به‌شدت کاهش خواهد یافت» و در نتیجه «تعداد بیشتری از بیماران به درمان‌های مناسب‌تر دسترسی پیدا خواهند کرد».
پژوهشگران همچنین در حال طراحی یک ابزار آنلاین رایگان هستند تا به پزشکان و بیماران کمک کند داروی مناسب‌تر را انتخاب کنند. با این حال، اجرای چنین رویکردی مستلزم تغییری اساسی در فرهنگ درمانی سیستم بهداشت عمومی بریتانیا (ان‌اچ‌اس) است. این مطالعه فقط تغییرات مشاهده شده در هشت هفته نخست درمان را بررسی کرده است. دکتر توبی پیلینگر گفت داده‌های تکمیلی نشان می‌دهد که احتمالا این تغییرات کوتاه‌مدت در بلندمدت نیز ادامه می‌یابند، اما این فرض نیاز به آزمایش‌های دقیق‌تری دارد. دکتر پراساد نیشتالا از دانشگاه بث، که در این پژوهش نقشی نداشته، نتایج را «نوآورانه و ارزشمند» توصیف کرد. او افزود: «در شرایط واقعی، جایی که بیماران معمولا ماه‌ها یا سال‌ها داروهای ضد افسردگی مصرف می‌کنند، خطرات تجمعی احتمالا بیشتر است، به‌ویژه در افرادی که از افسردگی مزمن رنج می‌برند.»
∎
آنها تاکید کردند هیچ‌کس نباید صرفا با خواندن این نتایج داروی خود را قطع کند اما خواستار آن شدند که داروهای ضدافسردگی با دقت بیشتری بر اساس نیازهای فردی هر بیمار تجویز شوند. پروفسور الیور هاوز، یکی از پژوهشگران، گفت: «تفاوت‌های زیادی میان داروهای ضد افسردگی وجود دارد و این مسئله نه‌تنها برای تک‌تک بیماران مهم است، بلکه از آن‌جا که تعداد زیادی از مردم این داروها را مصرف می‌کنند، حتی تغییرات جزئی می‌تواند تاثیر بزرگی بر کل جمعیت داشته باشد.»
اینکه داروهای ضد افسردگی بر سلامت جسمی اثر می‌گذارند همیشه معلوم بوده است اما پژوهش کینگز کالج لندن و دانشگاه آکسفورد، نخستین مطالعه‌ای است که رتبه‌بندی جامعی از این داروها ارائه می‌دهد تا مقایسه تاثیرات آنها آسان‌تر شود. تیم پژوهشی ۱۵۱ مطالعه درباره ۳۰ داروی پرکاربرد در درمان افسردگی را که شامل بیش از ۵۸۵۰۰ بیمار بود، بررسی کردند. همه افراد دچار عوارض جانبی نمی‌شوند، اما به‌طور میانگین، نتایجی که در نشریهٔ علمی لنست منتشر شده نشان می‌دهد:
مصرف هشت‌هفته‌ای داروی آگوملاتین با کاهش ۲/۴ کیلوگرم وزن همراه بود، در حالی که داروی ماپروتیلین باعث افزایش نزدیک به دو کیلوگرم وزن شد. میان فلوووکسامین، که ضربان قلب را کند کرد و نورتریپتیلین، که ضربان را بالا برد، تفاوتی برابر با ۲۱ تپش در دقیقه مشاهده شد.
بین داروهای نورتریپتیلین و دوکسی‌پین نیز اختلافی معادل ۱۱ میلی‌متر جیوه در فشار خون ثبت شد. دکتر «آتش‌آن آروماهم» از کالج کینگز لندن گفت «واضح است که هیچ دو داروی ضد افسردگی شبیه هم ساخته نشده‌اند» و این تفاوت‌ها در ترکیب با یکدیگر، از نظر بالینی اهمیت پیدا می‌کنند و حتی خطر حمله قلبی یا سکته مغزی را افزایش می‌دهند. به گفتهٔ پژوهشگران، این نتایج نشان می‌دهد که حتی افرادی با یک تشخیص مشابه ممکن است بسته به شرایط جسمی و ترجیحات شخصی‌شان، به داروهای متفاوتی بهتر پاسخ دهند.
دکتر «توبی پیلینگر» به برنامهٔ «تودی» در رادیو ۴ بی‌بی‌سی گفت: «بیشتر مطالعاتی که بررسی کردیم نسبتا کوتاه‌مدت بودند. ما یک بازه زمانی هشت‌هفته‌ای را بررسی کردیم و حتی در همین مدت کوتاه شاهد تغییرات قابل‌توجهی در شاخص‌های سلامت جسمی بودیم که از نظر بالینی اهمیت دارند.» او افزود: «من اصلا نمی‌خواهم که این گزارش باعث ترس مردم شود. برعکس، امیدوارم به افراد امکان دهد تا ابتکار عمل را در دست بگیرند و در تصمیم‌گیری درمانی با پزشک خود مشارکت فعال‌تری داشته باشند.»
کدام داروی ضدافسردگی برای من مناسب‌تر است؟
در یک سناریوی فرضی، سه نفر به نام‌های سارا (۳۲ ساله)، جان (۴۴ ساله) و جین (۵۶ ساله) همگی با تشخیص یکسان افسردگی برایشان داروی ضد افسردگی توصیه شده است اما هر یک می‌خواهند از عوارض جانبی متفاوتی دوری کنند. برای سارا، مهم‌ترین مسئله افزایش وزن است، جان فشار خون بالا دارد و جین سطح کلسترول بالایی دارد.
دکتر «توبی پیلینگر»، که این نمونه‌ها را برای بی‌بی‌سی بررسی کرده، می‌گوید در چنین شرایطی، به هرکدام از آنها داروی متفاوتی توصیه می‌شود.
کارت بیمار
نام: سارا
سن: ۳۲ سال
تشخیص: افسردگی
نگرانی‌ها: افزایش وزن
داروهایی که باید پرهیز شود: آمی‌تریپتیلین، میرتازاپین
داروهای قابل بررسی: آگوملاتین، سرترالین، ونلافاکسین
توضیح تصویر،سارا، ۳۲ ساله، باید از داروهای ضدافسردگی‌ای استفاده کند که باعث افزایش وزن نمی‌شوند
دکتر توبی پیلینگر می‌گوید: سارا باید از داروهای ضد افسردگی استفاده کند که باعث افزایش وزن نمی‌شوند، مانند آگوملاتین، سرترالین یا ونلافاکسین و نه داروهایی مانند آمی‌تریپتیلین یا میرتازاپین که احتمال افزایش وزن در آنها بیشتر است.
کارت بیمار
نام: جان
نکته مهم: باید از داروهایی مانند ونلافاکسین، آمی‌تریپتیلین و نورتریپتیلین که باعث افزایش فشار خون می‌شوند، پرهیز شود.
داروهای مناسب‌تر: سیتالوپرام، اسیتالوپرام، پاروکستین
توضیح تصویر،جان، ۴۴ ساله، باید از داروهایی که موجب افزایش فشار خون می‌شوند، پرهیز کند
دکتر توبی پیلینگر می‌گوید: جان باید از داروهایی مانند ونلافاکسین، آمی‌تریپتیلین و نورتریپتیلین که موجب افزایش فشار خون می‌شوند، پرهیز کند.
برای او داروهایی مانند سیتالوپرام، اسیتالوپرام و پاروکستین مناسب‌تر هستند.
کارت بیمار
نام: جین
تشخیص: افسردگی
نگرانی: افزایش کلسترول
داروهایی که باید پرهیز شود: ونلافاکسین، دولوکستین، پاروکستین
داروهای مناسب‌تر: سیتالوپرام و اسیتالوپرام، زیرا تأثیر خنثی‌تری بر سطح کلسترول دارند و ممکن است برای او مناسب‌تر باشند.
دکتر توبی پیلینگر می‌گوید: برای جین، برخی از داروهای ضد افسردگی با افزایش سطح کلسترول مرتبط هستند، از جمله ونلافاکسین، دولوکستین و پاروکستین؛ بنابراین بهتر است از این داروها پرهیز کند. داروهایی مانند سیتالوپرام یا اسیتالوپرام تاثیر خنثی‌تری بر کلسترول دارند و می‌توانند برای او مناسب‌تر باشند.
تاکید بر استفاده از «داروهای عمومی و ارزان»
پژوهشگران می‌گویند ساده‌انگارانه است اگر بگوییم برخی داروهای ضد افسردگی خوب و برخی بد هستند. برای مثال، گرچه آمی‌تریپتیلین موجب افزایش وزن، ضربان قلب و فشار خون می‌شود، اما در عین حال به کاهش درد و بهبود خواب نیز کمک می‌کند.
به‌طور کلی، رایج‌ترین گروه داروهای ضد افسردگی یعنی مهارکننده‌های بازجذب سروتونین مانند پاروکستین، سیتالوپرام، اسیتالوپرام و سرترالین معمولا عوارض جسمی کمتری دارند. در این پژوهش مشخص شد که داروی فلوکستین، که با نام تجاری «پروزاک» نیز شناخته می‌شود، با کاهش وزن و افزایش فشار خون مرتبط بوده است. پروفسور آندریا چیپریانی از دانشگاه آکسفورد گفت تعیین اینکه چه تعداد از میلیون‌ها بیمار مصرف‌کننده داروهای ضدافسردگی باید داروی دیگری دریافت کنند، «غیرممکن» است. او با این حال افزود که در سال‌های اخیر گرایشی به‌سمت تجویز داروهای عمومی و ارزان‌قیمت به‌وجود آمده و در حال حاضر ۸۵ درصد از نسخه‌های ضد افسردگی در بریتانیا فقط شامل سه دارو است: سیتالوپرام، سرترالین و فلوکستین. او توضیح داد که اگر یافته‌های این گزارش به‌درستی اجرا شود، «این ۸۵ درصد به‌شدت کاهش خواهد یافت» و در نتیجه «تعداد بیشتری از بیماران به درمان‌های مناسب‌تر دسترسی پیدا خواهند کرد».
پژوهشگران همچنین در حال طراحی یک ابزار آنلاین رایگان هستند تا به پزشکان و بیماران کمک کند داروی مناسب‌تر را انتخاب کنند. با این حال، اجرای چنین رویکردی مستلزم تغییری اساسی در فرهنگ درمانی سیستم بهداشت عمومی بریتانیا (ان‌اچ‌اس) است. این مطالعه فقط تغییرات مشاهده شده در هشت هفته نخست درمان را بررسی کرده است. دکتر توبی پیلینگر گفت داده‌های تکمیلی نشان می‌دهد که احتمالا این تغییرات کوتاه‌مدت در بلندمدت نیز ادامه می‌یابند، اما این فرض نیاز به آزمایش‌های دقیق‌تری دارد. دکتر پراساد نیشتالا از دانشگاه بث، که در این پژوهش نقشی نداشته، نتایج را «نوآورانه و ارزشمند» توصیف کرد. او افزود: «در شرایط واقعی، جایی که بیماران معمولا ماه‌ها یا سال‌ها داروهای ضد افسردگی مصرف می‌کنند، خطرات تجمعی احتمالا بیشتر است، به‌ویژه در افرادی که از افسردگی مزمن رنج می‌برند.»