اگرچه ما منتظران به عصر غیبت امام عصر(عج) خو گرفته و بیش و پیش از آنکه نگاهمان به گذشته باشد، چشم‌انتظار آینده روشن جهان در پرتو مهدویت و ظهور منجی موعود(عج) هستیم، اما باید بدانیم قرار گرفتن جامعه منتظر در ریل انتظار صحیح و زمینه‌ساز، مرهون تلاش‌ها و مجاهدت‌های بسیار به‌ویژه از جانب امام حسن عسکری(ع) است. ایشان با آن سجایای بی‌نظیر اخلاقی، سعه صدر و دلسوزی، چنان زمینه‌سازی کردند که شیعه با غیبت امام، راه را گم نکند. درباره شمه‌ای از این اقدامات با آیت‌الله حسن عالمی، نماینده مردم خراسان رضوی در مجلس خبرگان رهبری گفت‌وگو کرده‌ایم.
سجایا و کرامات اخلاقی امام حسن عسکری(ع) چطور دسیسه و توطئه‌های دستگاه خلافت برای اثرگذاری ایشان بر جامعه را خنثی کرد؟
بیشتر محدثان و مورخان، میلاد امام حسن عسکری(ع) را در ماه ربیع‌الثانی می‌دانند. امام حسن عسکری(ع) در مدینه متولد شدند و به اجبار دستگاه خلافت با پدر بزرگوارشان حضرت هادی(ع) به سامرا رفتند. امام حسن عسکری(ع) پس از شهادت امام هادی(ع) به مدت ۶ سال مسئولیت امامت و منصب وصایت پیامبر(ص) را بر عهده داشتند و زعامت امور مسلمین بر عهده ایشان بود. در همه گزارش‌ها از حُسن اخلاق و رفتار پسندیده ایشان باوجود همه آن فشارها و خفقان حاکمه روایت شده است.
درباره چرایی اطلاق لقب «عسکری» به‌ایشان هم گفته می‌شود چون محل سکونت حضرت(ع) در سامرا بود که شکل پادگان داشت و مأموران حکومت در آنجا مستقر بودند. آن‌ها امام را به این دلیل به آن مکان برده بودند که ارتباطات مردمی حضرت(ع) را زیر نظر داشته باشند. خلیفه وقت بنی‌عباس که فردی خبیث بود، تمایل داشت ارتباطات مردمی امام حسن عسکری(ع) به حداقل برسد، ولی به دلیل حسن رفتار و برخوردهای خوب امام(ع)، مردم پنهانی و غیرپنهانی نزد ایشان آمده و از رهنمودهایشان بهره می‌گرفتند؛ همین رفتار سبب شد زمینه غیبت و پذیرش امام غایب در مردم ایجاد شود و با شهادت امام عسکری(ع) پس از ۶ سال امامت، جامعه به انحراف نرود.
با وجود آنکه تعداد احادیث به‌جا مانده از امام حسن عسکری(ع) کم است اما حضرت ورود خاصی به مباحث اخلاقی داشته‌اند. لطفاً درخصوص اخلاق در سیره حضرت و آموزه‌های آن برای زندگی امروز توضیح دهید.
امام عسکری(ع) به دلیل شرایط خاص سیاسی اجتماعی دوران امامتشان و نیز به منظور آماده‌سازی جامعه برای عصر غیبت از شیوه نامه‌نگاری استفاده بسیار داشتند و با شیعیان از طریق نامه ارتباطات لازم را برقرار می‌کردند. این نامه‌ها نیز خود اخلاق امام عسکری(ع) را به زیبایی تمام تجلی می‌دهد. امام حسن عسکری(ع) در توقیع (نامه) خود به اسحاق بن اسماعیل می‌نویسند: «خداوند ما و تو را از پرده‌پوشی خود برخوردار کند». معنای این جمله این است از شر و دید دشمن پنهان کند تا دشمن نتواند سوءنیت خود را عملی کند. امام(ع) در ادامه نامه می‌فرمایند: خداوند عالم به تو عنایت کرده، تو را در همه امور خویش سرپرستی و یاری کند. سپس در ادامه نامه آمده من هرچه در این نامه نوشته بودی، خواندم و فهمیدم. خداوند عالم تو را رحمت کند و بیامرزد. حضرت در ادامه می‌فرمایند: ما از اهل خاندانی هستیم که برای دوستان، یاران و شیعیان خود دلسوز هستیم. اگر برای شیعیان ما سختی و دشواری‌ای پیش بیاید، ما نسبت به آن‌ها رقت قلب داریم و مسرور و خوشحال می‌شویم به اینکه احسان پروردگار عالم به شیعیان ما وارد شود و فضل پروردگار عالم به آن‌ها برسد. امام(ع) در ادامه می‌فرمایند: ما برای هر نعمتی که خداوند عالم به شیعیان ما بدهد، خوشحال می‌شویم. سپس دعا می‌کنند خداوند عالم حق را بر ما تمام کند، نه فقط برای تو، بلکه هر کسی که مثل تو از شیعیان ماست، خداوند عالم این نعمت را به او عنایت کند تا این دعا شامل آن‌ها هم بشود. آن‌هایی که نگاه، اعتقادات و باورهایشان همانند باورهای شماست، خداوند عالم آن‌ها را در حق مستقر قرار دهد و از باطل خارج کند.
با توجه به آنکه امام حسن عسکری(ع) آخرین امام هستند که جامعه حضورشان را درک کرده و پس از ایشان عصر غیبت آغاز شده است، ایشان چگونه روحیه‌امید و آرمان‌گرایی برای ورود به عصر غیبت را در جامعه ایجاد کردند؟
در همین حدیثی که بیان شد، دعاها و روشنگری‌های حضرت معنا و مفهومش ایجاد امید در دل شیعیان است. در ادامه همان حدیث آمده، بدانید و باور داشته باشید هر کسی که در این دنیا نتواند حق را تشخیص دهد و در راه باطل حرکت کند، همانند کوری است که از این دنیا کور خارج شده و در آن دنیا نیز کور وارد می‌شود. این حدیث با موضوع امیدآفرینی مفصل است که در آن، حضرت نصایح فراوانی ایراد می‌کنند.
حضرت در مدت ۶ سالی که پس از پدر بزرگوارشان امامت شیعیان را بر عهده داشتند به هدایت مردم و هر آنچه برای شیعیان اهل بیت عصمت و طهارت(ع) در شرایط آن روز لازم بود، پرداختند و با تدابیر مختلف، جامعه را به‌گونه‌ای آماده کردند که برای ورود به عصر غیبت دچار شبهه و مشکل نشود.