لیلا دودمان دوشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: در روزهای اخیر، تهدیدات مقامات رژیم صهیونیستی مبنی بر انجام اقدام نظامی علیه تاسیسات یا خاک جمهوری اسلامی ایران، با ادعای «حمله پیش‌دستانه» بار دیگر نگرانی‌های جدی در سطح بین‌المللی درباره نقض تمامیت ارضی ایران و بی‌ثبات‌سازی منطقه خاورمیانه ایجاد کرده که این موضوع هم می‌تواند از منظر حقوقی و هم جامعه شناختی مورد توجه قرار بگیرد.
منشور سازمان ملل متحد چه می‌گوید؟
این مدرس دانشگاه ادامه داد: از منظر حقوقی مطابق ماده ۲ بند چهار منشور سازمان ملل متحد، تمامی اعضا باید در روابط بین‌المللی خود از تهدید به زور یا توسل به آن علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی هر کشور دیگر خودداری کنند.
او اضافه کرد: این اصل یکی از پایه‌های اساسی نظام حقوق بین‌الملل معاصر است که بر اساس آن، هرگونه اقدام نظامی علیه کشور مستقل بدون مجوز شورای امنیت یا بدون تحقق شرایط خاص دفاع مشروع، غیرقانونی تلقی می‌شود.
دودمان افزود: ادعای «حمله پیش‌دستانه» برای توجیه اقدام نظامی، از منظر بسیاری از حقوقدانان بین‌المللی، فاقد مشروعیت حقوقی است مگر آنکه تهدیدی قطعی، فوری و اجتناب‌ناپذیر از سوی کشور هدف وجود داشته باشد؛ در غیر این صورت، چنین اقدامی یک تجاوز آشکار محسوب می‌شود.
این فعال سیاسی و اجتماعی یادآور شد: در حال حاضر، در شرایط جنگی فعلی با توسل به اصل صریح قانونی سازمان ملل هیچ‌یک از این شرایط در مورد روابط ایران و رژیم صهیونیستی صادق نیست؛ نه قطعنامه‌ای از سوی شورای امنیت علیه ایران صادر شده و نه تهدید فوری و مستندی اثبات شده است؛ بنابراین حملات رژیم صهیونیستی به خاک ایران نقض صریح حقوق بین‌الملل و تجاوز به تمامیت ارضی یک کشور مستقل عضو سازمان ملل متحد خواهد بود و محکوم می‌شود و سازمان‌های بین‌المللی نیز باید با شدت آن را محکوم کنند.
مبنای حقوقی دفاع مشروع و پاسخ ایران به رژیم صهیونیستی
او درباره مبنای حقوقی دفاع مشروع و پاسخ ایران به رژیم صهیونیستی هم گفت: با توجه به حمله رژیم صهیونیستی و تهدید غیر قانونی تمامیت ارضی ایران جمهوری اسلامی ایران طبق ماده ۵۱ منشور سازمان ملل متحد، از «حق ذاتی دفاع مشروع» برخوردار است و در حال حاضر ایران هر گونه برخورد نظامی هم که انجام می‌دهد از حق قانونی خود بر مبنای تناسب و ضرورت در جهت دفاع مشروع استفاده می‌کند ضمن اینکه ایران قوانین و پروتکل‌های رسمی مبنی بر اعلام به شورای امنیت نیز رعایت کرده است.
دودمان از منظر جامعه‌شناختی نیز به این موضوع پرداخت و افزود: از منظر جامعه‌شناختی نیز، چنین تجاوزی نه‌تنها مشروعیت سیاسی و انسجام اجتماعی داخل کشور را افزایش می‌دهد بلکه به‌طور طبیعی نوعی بسیج ملی در برابر تهدید خارجی شکل خواهد گرفت.
این جامعه شناس عنوان کرد: در مجموع، نقض حاکمیت ملی ایران، نه‌تنها از منظر حقوقی محکوم است، بلکه از منظر جامعه‌شناختی نیز تبعاتی دارد با این حال بر قدرت نرم و هویت ملی کشور می‌افزاید.
خطرات انسانی و زیست‌محیطی حمله به تاسیسات هسته‌ای کشورها
او در خصوص خطرات انسانی و زیست‌محیطی حمله به تاسیسات هسته‌ای کشورها نیز گفت: حمله به تاسیسات هسته‌ای، صرف‌نظر از جایگاه سیاسی یا نظامی آن کشور، یکی از خطرناک‌ترین و غیرانسانی‌ترین نوع حملات محسوب می‌شود چرا که این تاسیسات دارای حجم قابل توجهی مواد پرتوزا هستند که با هرگونه نشت یا انفجار، می‌توانند جان میلیون‌ها انسان را به خطر بیندازند.
به گفته دودمان، آلودگی رادیواکتیو ناشی از چنین حملاتی می‌تواند تا دهها سال در محیط باقی بماند، در منابع آب نفوذ کند، خاک را آلوده و حیات جانوری، گیاهی و انسانی را مختل کند.
این جامعه‌شناس اضافه کرد: از نظر انسانی، چنین حمله‌ای نه تنها موجب کشته‌شدن آنی بسیاری از افراد می‌شود بلکه میلیون‌ها نفر دیگر را با انواع بیماری‌های صعب‌العلاج مانند سرطان، ناهنجاری‌های ژنتیکی و آسیب‌های روانی مواجه خواهد کرد.
به اعتقاد دودمان، این موضوع می‌تواند حتی شامل تاسیسات غیر نظامی هسته‌ای هم باشد یعنی همان خطرات را شامل می‌شود اگر چه متاسفانه در بعضی از تهدیدات، مرز میان تاسیسات نظامی و غیرنظامی عمدا نادیده گرفته می‌شود در حالی‌که بر اساس اسناد بین‌المللی، به‌ویژه «کنوانسیون حفاظت فیزیکی از مواد هسته‌ای» و اصول آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA)، هرگونه حمله به تاسیسات هسته‌ای که در چارچوب قانونی و تحت نظارت بین‌المللی فعالیت می‌کنند، ممنوع است.
او معتقد است این تاسیسات اگر هم صرفا تحقیقاتی یا غیرنظامی باشند، باز هم شامل ذخایری از مواد پرتوزا هستند که در صورت انفجار یا نشت، پیامدهای زیست‌محیطی عظیمی خواهند داشت.
حمله به زیرساخت‌های غیرنظامی و رنج غیرضروری برای غیرنظامیان
دبیر حزب کارگزاران سازندگی فارس بیان کرد: حمله به این مراکز نوعی جنایت بین‌المللی تلقی می‌شود که فاجعه چرنوبیل در اوکراین در سال ۱۹۸۶ و فوکوشیما در ژاپن در سال ۲۰۱۱ از نمونه‌های برجسته‌اند؛ هر دو حادثه ناشی از نقص فنی بودند نه حمله نظامی اما با این وجود باعث آلودگی گسترده، تخلیه مناطق وسیع، مرگ و آوارگی صدها هزار نفر شدند؛ چرنوبیل هنوز هم بعد از چهار دهه غیرقابل سکونت است.
دودمان افزود: حالا تصور کنید اگر این فجایع به صورت تعمدی و ناشی از حمله نظامی رخ دهند، چه ابعاد فاجعه‌باری خواهند داشت؛ مخصوصا اگر تاسیسات در نزدیکی مناطق پرجمعیت باشند، مانند تهران، اصفهان، یا بوشهر باشد.
وی عنوان کرد: از منظر حقوق بین‌الملل، حمله به زیرساخت‌های غیرنظامی که باعث رنج غیرضروری برای غیرنظامیان شود، نقض آشکار «حقوق بشردوستانه بین‌المللی» و مصداق جنایت جنگی است و بر اساس پروتکل‌های الحاقی ۱۹۷۷ به کنوانسیون ژنو، چنین اقدامی ممنوع است.
این فعال سیاسی و اجتماعی با بیان اینکه حمله به تاسیسات هسته‌ای ممکن است تهدیدی فراتر از مرزهای ملی ایجاد کند، گفت: کشوری که تاسیساتش هدف قرار گرفته، می‌تواند به درستی ادعا کند که نه تنها قربانی تجاوز است، بلکه آلودگی احتمالی ممکن است کشورهای همسایه یا منطقه را هم درگیر کند؛ این مساله حتی می‌تواند مشمول صلاحیت دیوان بین‌المللی دادگستری شود.
دودمان ادامه داد: نه تنها چنین حملاتی بلکه حتی تهدید به این حملات هم باید از طرف سازمان‌های بین‌المللی محکوم شود و در مقابل آن مقاومت قانونی صورت بگیرد؛ این تجربه هم باز وجود دارد در سال ۱۹۸۱ حمله هوایی رژیم صهیونیستی به راکتور اوسیراک عراق، اگرچه قبل از فعال شدن آن انجام شد، اما بلافاصله توسط شورای امنیت سازمان ملل محکوم شد؛ در آن قطعنامه، این حمله به عنوان اقدامی مغایر با اصول منشور ملل متحد شناخته شد.
وی ادامه داد: جامعه بین‌المللی به خوبی آگاه است که حمله به تاسیسات هسته‌ای، در واقع نه حمله به یک هدف نظامی، بلکه جنایت بر علیه بشریت است.
مسئولیت سازمان ملل و شورای امنیت در قبال جنگ میان ایران و رژیم صهیونیستی
این مدرس دانشگاه در پاسخ به این پرسش که مسئولیت سازمان ملل و شورای امنیت در قبال جنگ میان ایران و رژیم صهیونیستی چیست؟، گفت: وظیفه ابتدایی سازمان ملل متحد، مطابق ماده یک منشور این سازمان، حفظ صلح و امنیت بین‌المللی است؛ بر همین اساس، هرگونه درگیری یا تهدید به استفاده از زور میان کشورها، به‌ویژه اگر با احتمال گسترش منطقه‌ای یا پیامدهای انسانی و زیست‌محیطی همراه باشد، باید در سریع‌ترین زمان ممکن در دستور کار شورای امنیت قرار گیرد.
دودمان بیان کرد: در جنگ میان ایران و رژیم صهیونیستی، سازمان ملل موظف است از طریق تمهیدات قانونی که در اختیار دارد و با به‌کارگیری ابزارهای دیپلماتیک مانند میانجی‌گری، ارسال هیات حقیقت‌یاب یا حتی تصویب قطعنامه الزام‌آور از گسترش جنگ جلوگیری کند.
وی ادامه داد: ماده ۳۹ منشور سازمان ملل و همینطور فصل هفت این منشور اختیاراتی از جمله شناسایی متجاوز و قوانین تنبیهی برای آن را به تصویب رسانده است.
وی اضافه کرد: متاسفانه شورای امنیت به دلیل حق وتوی پنج عضو دائم یعنی آمریکا، روسیه، چین، فرانسه و بریتانیا، در مواردی دچار عدم کارایی یا بی‌طرفی می‌شود؛ به‌ویژه در مسائل مربوط به فلسطین و اقدامات رژیم صهیونیستی، تاریخ نشان داده که آمریکا بارها از وتو برای جلوگیری از محکومیت این رژیم استفاده کرده؛ با این‌حال، این به معنای نفی کامل مسئولیت سازمان ملل نیست.
این عضو سابق شورای شهر شیراز گفت: حتی در صورت انسداد شورای امنیت، سایر بخش‌های سازمان ملل، مانند مجمع عمومی می‌توانند از سازوکارهایی مانند قطع‌نامه‌های الزام‌آور عرفی یا ارجاع پرونده به دیوان بین‌المللی دادگستری استفاده کنند.
صلح پایدار در گرو نظم بین‌الملل بر مبنای قوانین
دودمان یادآور شد: انتظار اصلی این است که در شرایط فعلی سازمان ملل از حالت انفعالی خارج شده و نقش پیشگیرانه و فعال خود را ایفا کند؛ جامعه جهانی باید بداند که سکوت در برابر تجاوز، به معنای تایید آن است.
به گفته وی، اگر نظم بین‌الملل بر مبنای قوانین بماند، صلح پایدار امکان‌پذیر است اما اگر قواعد نادیده گرفته شوند، جهان به سمت هرج‌ومرج و بی‌ثباتی خواهد رفت.
به گزارش ایرنا، بامداد روز جمعه ۲۳ خردادماه، در پی حمله تروریستی رژیم صهیونی به تهران و تعدادی از شهرهای کشور، شماری از فرماندهان نظامی، دانشمندان و مردم غیرنظامی به شهادت رسیدند.
به دنبال این جنایت رژیم صهیونیستی، رهبر انقلاب (جمعه شب) در یک پیام تلویزیونی تاکید کردند: نیروهای مسلح، رژیم رذل صهیونی را بیچاره خواهند کرد.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به صدای واحد همه‌ی مسئولان، جناح‌های گوناگون سیاسی و آحاد گوناگون کشور مبنی بر لزوم اقدام قدرتمندانه در مقابل هویت خبیث و رذل و تروریست رژیم صهیونیستی گفتند: ان‌شاءالله با قدرت عمل و زندگی برای آنها تلخ خواهد شد و با آنها مماشات نخواهد شد.
جمهوری اسلامی ایران در عملیات وعده صادق ۳ با شلیک دهها فروند موشک و گسیل انواع پهپاد به سمت سرزمینهای اشغالی، به حمله وحشیانه رژیم صهیونیستی پاسخ داد.
پس از اجرای این عملیات‌ها، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: گزارش‌های میدانی، تصاویرماهواره‌ای و شنود اطلاعاتی حاکی از اصابت موثر دهها موشک بالستیک به اهداف راهبردی است. دشمن با وجود ادعای رهگیری، موفق به مقابله با امواج حملات موشکی جمهوری اسلامی ایران نشد.