گروه استان‌های دفاع‌پرس- «زینب نعمتی» استاد جامعه المصطفی العالمیه نمایندگی خراسان؛ خدیجه سلام‌الله‌علی‌ها دختر خویله بن اسد بن عبد العزی بن قصی بن کلاب که این قصی بن کلاب جد چهارم پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله است. مادرشان فاطمه دختر زائد بن أصم نیز قریشی و از قبیله بنی عامر، که البته از طریق -لوی- جد هشتم ایشان به پیامبر اکرم (ص) نسب می‌رساند در ۱۵ سال قبل از عام الفیل، در شهر مکه به دنیا آمده و در همین شهر زندگی کرده و در دهم ماه رمضان سال دهم بعثت، سه سال قبل از هجرت، دار فانی را وداع گفته و در قبرستان معلا، در منطقه حجون، در شهر مکه دفن شده است.
تولد تا وفات
اگر بخواهیم کتاب زندگی ایشان را در فاصله بین این تولد تا وفات تورقی بکنیم، در می‌یابیم که منابع تاریخی گزارش چندانی درباره شخصیت حضرت خدیجه سلام‌الله‌علی‌ها در دوران پیش از اسلام ارائه نکرده‌اند. تقریباً همه او را زنی ثروتمند و دارای اعتبار فراوان در روزگار خود که سرمایه‌اش را برای تجارت به کار می‌گرفت، معرفی کرده‌اند؛ و ظاهراً جذابیت زندگی‌اش در این دوره در همین نکته است که در جامعه آن روز، در جوانی به کسب و کار و تجارت پرداخته و از همان موقع به خاطر هوش سرشار و دور اندیشی زبانزد خاص و عام بوده است.
القاب ایشان همچون طاهره، زکیه، مرضیه، صدیقه، سیده نساء قریش، خیرالنساء، کبری، و نیز با کنیه‌ام المومنین معرفی شده است. چنانچه در روایتی از پیامبر اکرم (ص) سرور زنان جهان خدیجه، فاطمه، مریم و آسیه نام برده شده‌اند.
گزارشات تاریخی حاکی از جایگاه بالای اجتماعی و حسن شهرت او در شرف و نسب و در درایت و شجاعت ایشان می‌باشد.
اغلب گفتار مورخین در مورد سن ایشان در زمان ازدواج با پیغمبر در دو قسم خلاصه می‌شود برخی او را ۴۰ ساله و برخی او را ۲۵ ساله دانسته‌اند.
البته اقوال دیگری بین این ۲۵ تا ۴۶ نیز گفته شده که غالباً همان قول اول است.
همچنین بیهقی سن حضرت را در هنگام ازدواج ۲۵ سال و در هنگام وفات ۵۰ سال ذکر نموده است.
خدیجه (س) پس از ازدواج با پیغمبر (ص) دارای فرزندانی به نام‌های قاسم و عبدالله و فاطمه سلام‌الله‌علی‌ها گردیدند؛ که دو پسر ایشان در زمان حیات پیامبر و در سن خردسالی فوت کردند.
جایگاه حضرت خدیجه (س)
گزارش‌های متعددی که درباره جایگاه خاص خدیجه سلام الله علیها نزد پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در منابع اسلامی وجود دارد حاکی از این است که حضرت خدیجه بهترین و صادق‌ترین وزیر، مشاور و مایه آرامش پیامبر به حدی که خود حضرت ایشان را چنین توصیف می‌کنند خداوند هیچگاه برایم همسری بهتر از خدیجه جایگزین نفرمود، او مرا تصدیق نمود، هنگامی که هیچکس مرا تصدیق نکرد، یاری‌ام فرمود زمانی که هیچ کس مرا یاری نکرد، از اموالش در اختیارم قرار داد زمانی که همه اموالشان را از من دریغ کردند.
کمک‌های مالی خدیجه (س) که در راه کمک به آزادی بدهکاران، یتیمان و بینوایان و در راه پیشبرد و توسعه اسلام صرف شد، موجب غنای پیامبر (ص) بود که می‌فرمود هیچ مالی به من سود نبخشید، آنگونه که ثروت خدیجه (س) سود بخشید.
مقارن با محاصره بنی هاشم در شعب ابیطالب، اموال حضرت خدیجه (س) در حمایت از بنی هاشم مصرف شد. تا آنجا که در روایات آمده است ابوطالب و خدیجه (س)، همه اموال خود را برای حفظ اسلام و محاصره شدگان انفاق نمودند. برخی مورخان نقل نموده‌اند در جریان محاصره شعب ابی طالب، حکیم بن حزام، برادرزاده خدیجه (س) با شترها، گندم و خرما را با زحمت و خطر زیاد حمل نموده و به بنی هاشم می‌رساند.
علاوه بر کمک‌های مالی حضرت خدیجه سایر صحنه‌های مختلفی که حمایت حضرت خدیجه تهدید و خطرات بسیاری را از پیامبر دفع نموده در تاریخ ثبت است. از جمله بر اساس نقلی در بحارالانوار از کتاب «المنتقی من سیره المصطفی» آورده است که روزی پیامبر در مکه در ایام حج بر فراز کوه صفا سه بار با صدای بلند پیامبری خویش را اعلام کرد، ابوجهل با سنگ پیشانی او را شکست. هنگامی که خدیجه توسط علی (ع) از مطلب باخبر شد با مقداری غذا به همراه علی (ع) سراغ پیامبر (ص) رفتند، با صدا زدن و گشتن در کوه‌ها به دنبال او بودند. خدیجه پیاپی می‌فرمود: آیا کسی هست تا مرا از حال آنکه به جرم دعوت به حق از خانه و کاشانه اش رانده شده آگاه سازد؟ آیا کسی هست تا برایم خبری از پیامبر برگزیده و سلامتی اش بیاورد؟
در ادامه این مطلب آورده‌اند که جبرئیل بر پیامبر (ص) نازل شد و به او گفت که خدیجه را که -فرشتگان از گریه‌اش، در حال گریستن هستند- دریاب و صدایش کن.
خدیجه (س) با کمک علی (ع)، پیامبر (ص) را با بدنی خونین به منزل بازگرداندند تا از تعقیب و سنگ پرانی مشرکان در امان باشند.
بیعت حضرت خدیجه (س) با امیرالمومنین
عالم شیعی قرن نهم قمری، علی بن یونس نباطی بیاضی، در الصراط المستقیم، می‌گوید: پس از بیعت علی (ع) و خدیجه (س) با پیامبر (ص)، رسول خدا (ص) به خدیجه(س) امر کرد که با علی (ع) نیز بیعت کند زیرا علی (ع) مولای خدیجه و مولا و امام مومنان پس از پیامبر (ص) است.
در ادعیه شیعه ایشان به‌عنوان مادر ائمه معصومین، نامبردار است. همچنین امام حسین (ع) در رجزی که برای معرفی خود در صحنه عاشورا قرائت فرمود خود را فرزند ایشان و فرزند رسول الله (ص) و فرزند علی(ع) و فاطمه (س) معرفی نمود.
رحلت ام المومنین
سال دهم بعثت کمی پس از رحلت ابوطالب عموی پیامبر(ص)، خدیجه(س) نیز از دنیا رفت و پیامبر گرامی(ص) این سال را عام الحزن نامیدند.
به گزارش روایات اسلامی پیامبر(ص) ابتدا با ردای خودش و سپس با ردای بهشتی خدیجه (س) را کفن و او را در قبرستان معلاة در شهر مکه به خاک سپرد.
امیدوارم که خداوند به حرمت این بانوی فداکار اسلام به همه بانوان ما توفیق مشی و زندگی این چنین، در خدمت به اسلام عنایت بفرماید، تا بتوانند اسباب خشنودی پیامبر اکرم (ص) را فراهم نمایند.
انتهای پیام/
∎