به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا میرزایی؛ استاد دانشگاه شهید محلاتی، شامگاه 28 بهمن‌ماه در نشست علمی «پویشی در مشروعیت اقدام و انقلاب در دوره غیبت با بازخوانی روایت‌های منع قیام قبل از قائم» که از سوی مجمع عالی حکمت اسلامی برگزار شد با بیان اینکه اخیرا به دلیل کاهش مشارکت مردم و اتفاقاتی که در کشور افتاده است دندان‌هایی علیه نظام تیز شده است که عمدتا هم با ادبیات مذهبی مطرح است، گفت: این مباحث از جریان روشنفکری هم نیست زیرا جریان روشنفکری از ابتدا میانه‌ای با انقلاب نداشت بلکه این مسائل از سوی افراد ظاهرا مذهبی و حتی برخی روحانیون و حوزوی‌ها بیان می‌شود و به بهانه کاهش مشارکت مردم طعنه می‌زنند و مستمسک آنان هم یکسری روایات مرتبط با قیام آن حضرت است.
وی افزود: در اقدام به تشکیل حکومت و یا اقدام به اصلاح جامعه ادله فراوانی وجود دارد؛ بنابر منطق تشیع، ما 15 سال حکومت شرعی ولایی منصوص داشته‌ایم یعنی ده سال پیامبر(ص) و نزدیک به 5 سال حضرت علی(ع) و بعدا دیگر تجربه حکومت دینی نداشتیم جز در دوران آل‌بویه و صفویه هم حکومت تشیع ایجاد شد و گروه سربداران هم در محدوده‌ای حکومت تشکیل دادند.
میرزایی تصریح کرد: در منطق شیعه مقام خلافت، امامت یا زعامت در جامعه مجوز شرعی لازم دارد و در غیر این صورت مشروع نیست و طاغوتی است بنابراین شیعه در طول تاریخ همواره یک گروه معترض به حاکمیت بوده است و اینکه تحت فشار هم بودند به این دلیل بوده است؛ شیعه در هویت تاریخ و تمدنی خود سیاست را از دیانت جدا نمی‌کرد.
میرزایی با بیان اینکه بنابر اعتقاد شیعه در دوران غیبت، ریاست دینی و زعامت دینی با نواب عام امام زمان(عج) است، تصریح کرد: جریان‌های شیعه در طول تاریخ بر این مبنا مستحکم بوده ولی موقعیت تاریخی برای تشکیل حکومت نداشته است لذا بحث شانیت عالم در دوره غیبت کبری کمتر مورد توجه علما بوده است تا محقق کرکی در 500 سال قبل مفصل به آن پرداخت و گفت که نیابت عمومی فقها و ولایت مطلقه فقیه باید وجود داشته باشد و آن را مستفاد از ادله اربعه می‌داند.
استاد دانشگاه شهید محلاتی با بیان اینکه اصل ولایت برای عقلا و برای حفظ نظام معایش و مصالح امت است، اظهار کرد: مرحوم شیخ انصاری در کتاب البیع فرموده است اگر بخواهیم از روایاتی چون مقبوله و ابوخدیجه و اما الحوادث الواقعه، حاکمیت فقیه را بیرون بیاوریم مانند دست زدن به بوته پر خار است ولی در کتاب القضاء صحبت دیگری دارد. مرحوم خویی و بقیه هم تقریبا بر ولایت فقیه در امور حسبیه توافق دارند و مرحوم نائینی هم ولایت عامه را جزء امور حسبیه می‌داند.
دیدگاه امام در مورد ولایت فقیه
میرزایی افزود: امام منطقی قوی در کتاب البیع فرموده است و گفته است اگر فقها ولایتی نداشته‌اند با چه مجوزی در طول تاریخ در وجوهات شرعی تصرف کرده‌اند؟ این بحث مهمی است که سهم امام اگر به مقام ولایت مرتبط نیست پس چرا باید اخذ شود؟ حتی کسانی که می‌گرفتند و دفن می‌کردند باز این پرسش وجود دارد که چه روایتی مجوز برای احذ وجوهات از طرف ایشان بوده است؟
وی افزود: شیخ انصاری می‌گوید سه شان از معصوم به فقیه می‌رسد؛ قضا، حکمرانی و افتا؛ برای قضا و افتا ادله قوی داریم ولی برای حکمرانی یافتن ادله صعب و دشوار است ولی سؤال این است که تصرف در اموال عمومی چه ولایتی است؟ فقیه با چه مجوزی وجوهات را می‌گیرد و آن هم در حوزه خرج می‌کند نه برای افرادی که نیازمند ولی و قیم هستند؟ پس شانیت ولایت باید وجود داشته باشد.
استاد دانشگاه شهید محلاتی اضافه کرد: علمایی که یا برای حمایت یا مؤید بودن در حوزه حکمرانی اقدام کردند مانند شهید ثانی که لمعه را برای سربداران نوشت به آنان نگفت شما علمی که برداشتید طاغوت است؛ عبدالحسین لاری در فارس حکومت تشکیل داد و حکمرانی و قضاوت داشت. همه بزرگان و علما و نواندیشان دینی نسبت به مشروعیت دفاع اختلافی ندارند لذا فرض کنید الان ما بر طاغوت پیروز شدیم آیا باید حکومت را رها کنیم؟ سربداران وقتی بر مغولان پیروز شدند حاکم شدند نه اینکه فقط مغول را سرنگون کرده باشند بنابراین این تلقی که برافراشتن هر پرچمی قبل از قیام مهدی(عج) پرچم طاغوت است، درست نیست.
وی افزود: قیام‌هایی وجود دارند که به صورت قطعی در روایات تایید شده است از جمله قیام خراسانی، قیام یمانی، ضمن اینکه آیا زمینه‌سازی برای ظهور بدون حکومت هم ممکن است؟ یکی از بهترین کتبی که ولایت فقیه را از طریق عقلی بحث کرده است تقریرات مرحوم بروجردی است که ایشان با شش مقدمه و تحلیل زیبا به روش عقلی آن را ثابت می‌کند و روایات مقبوله و ... را مؤید این مسئله عقلی می‌گیرد.
مفاد روایات رایات
میرزایی با بیان اینکه روایات سه نوع است، گفت: اول توصیف اینکه هر کسی علم را قبل از ظهور بردارد طاغوت است؛ عین عبارت در روضه کافی آمده است و این روایات بعدا در غیبت نعمانی هم تکرار شده است و یک روایت داریم که نهی در آن نیست ولی مشیر به آن است که چنین حکومتی به ثمر نمی‌رسد و فقط مشکلات شیعیان را زیاد می‌کند و یک روایت هم داریم که باز به بی‌نتیجه بودن اشاره دارد و این روایت را به امام سجاد(ع) منتسب می‌کنند.
وی افزود: این روایت هم در جلد سوم کتاب فضائل آمده است؛ 13 روایت در باب پنجم مرحوم نعمانی در الغیبه آورده است؛ هشت روایت ناظر به این است که کسی امام نباشد و ادعای امامت کند؛ نهمین روایت به همان طاغوتی‌بودن پرچم قبل از قیام اشاره دارد؛ دهمین روایت هم بحث از کفر و شرک برای کسی دارد که مدعی امامت است در حالی که نیست؛ روایت یازدهم و دوازدهم دوباره به؛ کل رایه قبل قیام القائم فهو طاغوت، می‌رسد و سیزدهمین روایت هم از امام صادق(ع) است که فرمودند اگر کسی مدعی امامت شود کافر است.
میرزایی با بیان اینکه ادله کافی برای اثبات ولایت فقیه وجود دارد، تصریح کرد: اینکه چرا علما در یک مقطعی به صورت جدی به این بحث پرداختند به خاطر این بود که شیعه حکومتی نداشت ولی بعد از صفویه مباحث تغییر یافت یا بعد از محمد اولجایتو مرحوم محقق حلی نظرات روشنی بیان کرد؛ برداشت بنده این است که این روایات ناظر به کسانی است که پرچم بردارند و ادعای مهدویت کنند نه عالمی که بر اساس تکلیف شرعی اجتهادی اقدامی انجام دهد لذا شامل مدعیان امام زمان و مهدویت است.
وی افزود: حضرت صادق(ع) به متوکل فرمودند به زید گفتم این کار نتیجه ندارد لذا ناظر به قیام علوی‌های دوران ایشان است و ربطی به دوران بعد ندارد ضمن اینکه مگر همه قیام‌های اصلاحی دوران انبیاء و اولیاء ثمربخش و منتج به نتیجه و تشکیل حکومت شده است؟ حتی قیام سیدالشهدا(ع) چهره بنی‌امیه را مخدوش کرد ولی حکومت آنان تا سال 143 قمری نابود نشد و بعد هم عباسیان آمدند و جنایات بدتری انجام دادند. خیلی از انبیاء هم توسط دشمنان به قتل رسیدند و اقدام آنان به نتیجه نرسید.
استاد دانشگاه شهید محلاتی تاکید کرد: بنابراین به نتیجه نرسیدن حکومت قبل از قیام به معنای طاغوتی‌بودن و عدم مشروعیت نیست. برخی مطرح می‌کنند که فقط در دوره امام معصوم(ع) مشروعیت وجود دارد ولی سؤال این است که مگر همه کارگزاران حکومت حضرت علی(ع) معصوم بودند؟ والیان متعددی در اقصی نقاطط حاکم بودند و حضرت همه جزئیات کار آنان را رصد نمی‌کردند؛ دال مرکزی نامه‌های‌شان این است که گزارش به من رسیده است که شما مرتکب تخلف شدید. حتی در نامه به ابی سلمه هم وجود دارد. بنابراین اینکه بگوییم روایات دال بر واگذاری حکومت فقط به امام معصوم است نه غیرمعصوم اولین تهافت آن در حکومت خود معصوم هویدا می‌شود؛ از جمله افرادی با صراحت به حضرت علی(ع) می‌گفتند ما از تو تبعیت نمی‌کنیم زیرا کار شما خطاست.
وی تاکید کرد: بنابراین مجموعه روایات رایات در مورد مدعیان مهدویت و مدعیان امامت است نه برای فقها که نیابت عام دارند. بنابراین انقلاب اسلامی ایران ادبیات نوینی در جهان اسلام و شیعه ایجاد کرد و هم ماندگار بوده و هم هویت‌بخشی کرده است؛ امروز شیعه عاملیت و کنشگری دارد؛ نهاد مرجعیت در عراق هم قدرتش وابسته به نظام ولایی در ایران است حتی اگر معیار را کارکردی و نتیجه‌گرایانه بدانیم انقلاب ثابت کرد می‌توان حکومت شیعی اثرگذار در دوره غیبت داشته باشیم.
انتهای پیام