همشهری آنلاین- رابعه تیموری: دقت‌کردن در این ریزه‌کاری‌ها کار آنها را کمی سخت می‌کند، اما حاصل کارشان به‌زحمتش می‌ارزد و وقتی برچسب‌های رنگی روی میوه‌ها می‌نشیند، بر و رو پیدا می‌کنند و رنگ و رخی به هم می‌زنند.
البته وقتی لیبل‌زدن روی میوه‌ها در صنعت بسته‌بندی رسم شد، قرار بود این برچسب‌ها فقط نقش بزک‌ودوزک‌کردن میوه را نداشته باشند و اطلاعاتی هم به خریدار بدهند، اما در میدان میوه و تره‌بار مرکزی برای مقبول‌تر شدن محصولات باکیفیت وطنی روی آنها لیبل زده می‌شود.
یک مسئولیت ویژه
هنوز از پهن‌شدن روشنایی روز در بازار میوه و تره‌بار مرکزی چندان نگذشته، اما از بالا رفتن کرکره غرفه‌های بازار ساعت‌ها گذشته است. غرفه‌داران میوه‌هایی را که برچسب‌های رنگارنگ روی آنها چسبانده شده، جلوی غرفه و مقابل چشم مشتری چیده‌اند و سبدهای میوه بدون برچسب را ته غرفه‌ها گذاشته‌اند. آفتاب کم‌رمق صبحگاهی حریف سوز سرمای زمستانه نشده و هرم آتش‌های کم‌جانی که در درگاه چند غرفه بر پا شده، کاسبان بازار را دور هم جمع کرده است. کامیون‌ها و وانت‌های پر از بار میوه یکی‌یکی از راه می‌رسند و کارگرانی که خالی‌کردن بار را برعهده دارند، دست‌به‌کار می‌شوند. در میان کارگران بازار حمیدرضا و پسرخاله‌اش خطیب به تیز و بزبودن شهرت دارند و غرفه‌دارانی که بار میوه را بدون برچسب توی غرفه نمی‌چینند، سراغ آنها را از باربران می‌گیرند. حمیدرضا و خطیب می‌دانند آقا سیداکبر برای کارگرجماعت دست و دلباز است و تا پیغامش را می‌شنوند، سروکله آنها پیدا می‌شود.
عکاس: علیرضا طهماسبی
لیبل‌زنی حرفه‌ای
هنوز کارگران مشغول خالی‌کردن بار پرتقال پشت خاور هستند، اما آقاسیداکبر به باغداری که برایش بار می‌فرستد سپرده که پرتقال آبگیری را جلو و میوه‌های مجلسی را ته بچیند تا سواکردن آنها آسان‌تر باشد. وقتی کارگران به بار مجلسی خاور می‌رسند، آقاسیداکبر رول‌های برچسب آبی و قرمز را کنار دست حمیدرضا و خطیب می‌گذارد تا مشغول شوند. مرتب‌کردن میوه‌ها تخصص حمیدرضاست و با چند غلت و چرخش پرتقال‌های درشت و خوش برورو، گونه‌های گوشت‌دارشان را نشان می‌کند. انگشتان ناسور و کارکرده حمیدرضا کاربلد است و او می‌تواندتر و فرزتر از دستگاه برچسب‌ها را یکی‌یکی از رول جدا کند و روی گونه پرتقال‌ها بچسباند، اما خطیب فقط با دستگاه برچسب‌زن دستی کار می‌کند. دستگاه برچسب‌زن خطیب شبیه ٢ کاتر دسته‌دار به هم چسبیده بلند است که با هر تکان کلید آن رول برچسب‌ها روی قرقره‌های وسطشان به آرامی می‌چرخد و برچسب‌ها یکی‌یکی روی پرتقال‌ها نقش می‌بندند.
خرید عمده و فروش ویژه
روی همه لیبل‌های سبز و قرمز و آبی و سیاه سیبی برگ‌دار طراحی شده که کلمه lux super داخل آن نقش بسته است. انتخاب رنگ لیبل برای هر میوه هم به سلیقه صاحب بار بستگی دارد، اما معمولا از رنگی استفاده می‌شود که با رنگ میوه تضاد داشته باشد. سیداکبر مشتری بار کم‌کیفیت نیست و میوه‌ها را هم برچسب نزده دست خرده‌فروشان نمی‌دهد. لیبل‌ها را هم عمده و از تولیدکننده می‌خرد تا برایش قیمت هر رول ٣٠هزار تومان بیشتر آب نخورد.
آقاسیداکبر با ٢هزار و ٣٠٠برچسبی که در هر رول وجود دارد می‌تواند حدود ٢٠٠کیلو میوه درشت را با لیبل به بازار بفرستد و قیمتی روی آن بگذارد که هر کیلو لااقل ٢هزار تومان با پرتقال‌های بدون لیبل تفاوت داشته باشد. آقاسید در تقسیم این سود با کارگرجماعت خست به خرج نمی‌دهد و درحالی‌که بسیاری از حجره‌داران بازار تره‌بار به‌کارگر لیبل‌زن بیشتر از روزی ٢٠٠هزار تومان دستمزد نمی‌دهند، او به خطیب و پسرخاله‌اش برای هر روز کار ٢۵٠هزار تومان دستمزد می‌دهد. البته حساب کار دستش هست و می‌داند پسرخاله‌های خراسانی تنها کارگران بازار هستند که بار ٢خاور را در ٣ساعت مرتب می‌کنند، لیبل می‌زنند و توی غرفه می‌چینند.
تک و توک کاسبان بازار برای لیبل‌زنی بار مرغوب خود، دستگاه لیبل‌زنی اتوماتیک تهیه کرده‌اند تا حاجتی به گرفتن کارگر نباشد، ولی آقاسید معتقد است لیبل‌زن خبره فقط می‌تواند چال گونه میوه را درست و دقیق پیدا کند و روی آنها لیبل بچسباند.
لیبل‌های سخنگو
تقریبا همه میوه‌های وارداتی دارای لیبل هستند، اما این لیبل‌ها که در کشور صادرکننده روی محصول‌زده می‌شوند، زینتی نیستند و دارای کدهای عددی چهاررقمی و پنج‌رقمی هستند که کیفیت تولید آنها را بازگو می‌کند. کدهای چهاررقمی روی لیبل میوه‌ها که اغلب با عددهای ٣ یا ٤ شروع می‌شوند، نشان می‌دهند که میوه با استفاده از کود شیمیایی پرورش یافته است، اما اگر اولین رقم این کد چهاررقمی ٤باشد، در پرورش میوه لیبل‌خورده از کود حیوانی استفاده شده است.
کدهای پنج‌رقمی که روی لیبل‌های میوه ثبت می‌شوند به ٢معنی هستند. اگر کد میوه‌ای پنج‌رقمی باشد و با عدد ٨شروع شود، از نظر ژنتیک یک میوه اصلاح شده است و مصرف آن برای انسان زیان دارد، اما اگر کدهای پنج‌رقمی با عدد ٩شروع شوند، نشانگر این است که میوه به روش کاملا سنتی کاشته شده و در کشت آن نیز از هیچ کود و آفت‌کشی استفاده نشده است. در تمام دنیا این کد به همین معناست و سلامت میوه را گواهی می‌دهد. البته این لیبل‌های پیام‌رسان فقط روی میوه‌های وارداتی نصب نمی‌شوند و بعضی از میوه‌های وطنی هم در مراکز عرضه عمده میوه با زدن این لیبل‌ها شناسنامه‌دار می‌شوند.
بیشتر بخوانید:عکس | آیا میدانید عدد روی میوه ها چه معنی دارد؟