به گزارش ایکنا، آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی؛ استاد درس خارج حوزه و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، روز یکشنبه 17 دی در دیدار مدیران و کارگزاران گزینش دستگاه‌های اجرایی استان قم، به نکاتی اشاره کرد که در ادامه متن کامل سخنان وی را می‌خوانید؛

 

 

در بحث از گزینش اولین نکته، ضرورت انجام آن در نظام اسلامی است. اساسا هر نظام و حکومتی در هر جامعه‌ای نمی‌تواند بدون گزینش، مجموعه کشور را اداره کند. اگر کسی فرآیند امور اداری همه کشورها و دولت‌ها را بررسی کند می‌یابد که هسته گزینش یک نهاد ضروری در آن جامعه است. لذا کسی نمی‌تواند در این تردید کند و بگوید در کشور چه نیازی به گزینش است؟ 

 

اینطور نیست که بگوئیم در نظام اسلامی گزینش یک پدیده نوظهور است، گرچه در نظام اسلامی به خاطر اهمیت این نظام که در مسیر خواست خدای تبارک و تعالی و تحقق اهداف انبیاء و اولیاء و ائمه معصومین وپاسخ به مجاهدت‌های مجاهدان بزرگ و شهدا قرار دارد، طبیعی است که ضرورت نهاد گزینش روشن‌تر است و بر همین اساس باید شاخص‌های متمایزی نسبت به سایر کشورها و دولت‌ها داشته باشد.

 

پیامبر بزرگ اسلام حضرت محمد(ص) می‌فرماید: «من استعمل عاملاً من المسلمین و هو یعلم أن فیهم من هو اولی بذلک منه واعلم بکتاب الله و سنة نبیه فقدخان الله و رسوله و جمیع المسلمین»، اگر کسی به عنوان یک عامل و کارگزار از میان مسلمان‌ها انتخاب بشود و خودش یا کسی که او را انتخاب می‌کند(بر هر دو تطبیق می‌کند) می‌داند برای آن مسئولیت فردی بهتر از او وجود دارد، خیانت به خدا و رسول و همه جامعه مسلمین کرده است. «من هو اولی منه» یعنی کسی که احاطه و خبرویت بهتر، تجربه و تسلط بیشتر دارد و اعلم به قرآن و سنت است. «فقد خان الله و رسوله و جمیع المسلمین» در بکارگیری افراد ضعیف و ناکارآمد و غیر متخصص اینطور نیست که بگوئیم یک اشتباهی شد و یک مقدار به بیت‌المال خسارت وارد شد و مثلا انجام پروژه عقب افتاد، بر طبق این تعبیر رسول اکرم این شخص و آن شخصی که این فرد را به کار گمارده خیانت به خدا و رسول خدا و همه مسلمان‌ها کرده است.

 

شما ببینید وقتی بعد از مرحوم صاحب جواهر می‌خواهند شیخ انصاری را به عنوان مرجع معرفی کنند، شیخ نامه‌ای به یکی از علمای هم‌دوره خودش که به مازندران رفته بود می‌نویسد و متذکر می‌شود زمانی که در نجف هم بحث هم بودیم تو در مباحثات قوی‌تر از من بودی لذا شایسته‌تر از من برای مرجعیت هستی، او هم جواب می‌دهد درست می‌گویی آن زمانی که من در نجف بودم استحضار و تسلط به مطالب داشتم ولی الآن سال‌هاست که به مازندران آمده و از مباحث فقهی دور شده‌ام و اکنون تو سزاوارتر به این منصب هستی، این روش بزرگان ما بوده است.

 

این حدیث پیامبر(ص) به ما این دستور را می‌دهد که هر کسی می‌خواهد شخصی را برای منصبی انتخاب کند در درجه اول ببیند بهتر و قوی‌تر از او وجود دارد یا نه؟ متاسفانه نظام اسلامی ما از اول انقلاب تا حالا از این ناحیه ضربه خورده است، ضربه‌ای که از ناحیه عدم تخصص و عدم خبرویت به امور و ناکارآمدی کارگزاران به نظام وارد شده است، بیش از ضربه‌ افراد بی‌تقوا و انسان‌هایی بوده که در مسائل سیاسی آن طوری که باید و شاید نبودند. البته خود گزینش باید در این رابطه کارهای میدانی و آسیب‌شناسی کند. ممکن است کسی، برعکس بگوید ضربه‌ افراد بی‌تقوا از افراد غیر متخصص بالاتر است. در مسائل معمولی و عادی شاید اینچنین باشد تقوا و پاکی و امانت داری یک سرایدار به مراتب از خبرویت او مهم‌تر است ولی در مسائل مربوط به کلان کشور باید به تخصص و کارآمدی افراد بها داده شود.

 

امروز ما مواجه با بحران مهاجرت متخصصین در کشور هستیم. هیچگاه به ذهن جوان متدینِ حزب الهیِ معتقد به انقلاب نمی‌آید که از کشور خود مهاجرت کند، آنچه سبب مهاجرت افراد شده این است که می‌گوید من این تخصص را دارم و این تخصص در این کشور درست مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. من از افراد متخصص حاذق زیاد شنیده‌ام که آنچه مایه‌ دلسردی‌شان شده این است که می‌گویند یک مسئولی برای ما گذاشته‌اند که یک صدم ما هم سواد ندارد، حق هم دارند و نمی‌شود این ضعف را نادیده گرفت. 

 

در یک سری امور خبرویت و تخصص مقدم بر تعهد است. گرچه هم امام و هم رهبری و هم متون دینی بر هر دو مورد تأکید می‌کنند، در نظام اسلامی ما اولویت باید با افراد متخصص متعهد باشد. نه متخصص بی تعهد به درد می‌خورد و نه متعهد بدون تخصص، هر دو باید باشد، اما در مسائل حیاتی کشور تخصص بیش از تعهد کارایی دارد.

 

امروز هم شما می‌بینید آنچه حرف اول را می‌زند علم است، بعضی از قضایای ناگوار اخیر نتیجه استفاده بیشتر دشمن از امکانات علمی و هوش مصنوعی بود که او را به یک نتایج ظاهری هم رساند، هرچند پیروزی نهایی ان شاءالله با جبهه مقاومت است. 

 

در کنار تأیید سایر شاخص‌ها، انقلابی بودن از شاخص‌های مهم است، به کسی که انقلاب را قبول ندارد نمی‌توان مسئولیتی سپرد. همه ما امانت‌دار انقلاب هستیم، اگر به افرادی که انقلاب را قبول ندارند مسئولیتی بدهیم، در دراز مدت ضربه می‌خوریم چون سبب می‌شود این فرد از یکسو جمعیتی همفکر خودش را در آن مجموعه وارد کند و از سوی دیگر فکر خودش را در میان جمع انقلابی آن مجموعه اشراب کند. 

 

از جمله شاخص‌ها متعهد بودن، پاک دست بودن، پاک دامن بودن، با تقوا بودن و سعه صدر داشتن است. همانگونه که رهبری معظم در فرمایشات‌شان فرمودند تنگ نظری و تندخویی نباید باشد، هر واژه‌ این جمله بحث‌ها می‌خواهد که تنگ‌نظری یعنی چه؟ تندخویی یعنی چه؟ بعضی‌ تنگ‌نظر نبودن را به مسامحه و چشم‌پوشی معنا می‌کنند. نخیر. باید عین آنچه در قانون آمده با دقت پیاده شود اما بدون تنگ‌نظری و تندخویی. ملاک در انتصابات تخصص و تعهد افراد باشد نه همفکر و هم‌جناح سیاسی بودن.

 

یک نکته‌ مهم که از مجموعه آیات و روایات استفاده می‌شود این است که در نظام اسلامی به هر کسی که مسئولیتی می‌دهند باید یک دوره‌ اختبار و آزمایش نیز برای او قرار دهند. امیرالمؤمنین به مالک اشتر می‌فرماید: «انظر فی امور عمّالک فاستعملهم اختباراً»، می‌گوید اول او را استخدام رسمی نکن. دو سه ماه آزمایشی حضور پیدا کند و کارهای او زیر نظر و مراقبت قرار گیرد اگر در کار خود موفق بود و ضوابط را رعایت کرد آن گاه او را رسمی‌ کنید. 

 

بعد می‌فرماید: «و لا تولّهم محاباتا و لا اثرة» بر اساس میل شخصی خود کسی را انتخاب نکن، «إن الله یأمرکم أن تودوا الامانات إلی أهلها»، مسئولیت‌ها یک امانت است که باید به اهلش سپرده شود. خیانت است که بگوئیم حالا مسئولیت را به این فرد می‌دهیم به مرور زمان کار را یاد می‌گیرد، یک کسی که حتی در یک روستا هم مسئولیت نداشت یک دفعه سر از فرمانداری یا استانداری در می‌آورد، این چه می‌داند شریان‌های اقتصادی شهر یا استان چیست؟ مجاری امنیتی استان چیست؟ مجاری سیاسی استان چیست؟ این سپردن امانت به غیر اهل است. باید مشورت کرد و از کسانی که با این شخص آشنا هستند تحقیق نمود. 

 

اگر یک مسئولی نه با دلیل بلکه از روی سهل‌انگاری و استبداد به رأی بگوید فقط فلان شخص باید معاون من باشد و به کسی هم کار ندارم، حضرت می‌فرماید: «فإنهم جماع من شعب الجور و الخیانة»، این خودش مجمعی از جور و خیانت است، خیانت و ظلم  فقط دست در جیب مردم کردن و آبروی آنها را بردن نیست. انتصاب ناشایست هم شعبه‌ای از شعوب جور و خیانت است.

 

خلاصه اینکه اولا وجود هسته گزینش در نهادها و ادارات بسیار ضروری است مخصوصا در نظام اسلامی، ثانیا در امور کلان کشور در عین اینکه باید تعهد و تخصص هر دو باشد  اما در برخی از امور تخصص مقدم است همان طور که در برخی از امور نیز تعهد مقدم است. نکته سوم اینکه اگر مسئولیتی را به یک کسی بدهند که در میان مردم فرد بهتر از او وجود دارد این کار خیانت است. البته تدین و آگاهی از مسائل دینی، خود یک مزیت است، یک استاندار متخصص و متدین به مراتب از یک استاندار فقط متخصص یا استاندار فقط متدین بیشتر است.

 

شنیده شده که در مواردی بعد از مدتی معلوم می‌شود مسئولی که به کار گماشته شده اصلا مدرک لازم آن مسئولیت را نداشته، این فرد چطور در قیامت جواب خدا را خواهد داد، او ضامن تمام حقوق و دستمزدهایی است که گرفته، خیال می‌کند با ارائه یک مدرک جعلی گزینش را فریب داده و آنها هم مسئولیتی را چهار یا هشت سال به او داده‌اند، اما او ضامن تمام حقوقی است که گرفته و بدون هیچ تردیدی خیانت کرده است.