آیا می‌دانستید خواص باقلا (Fava Beans) می‌تواند در دفع سنگ کلیه، پیشگیری از پوکی استخوان و حتی کاهش وزن موثر باشد؟ شاید عجیب به نظر برسد، اما این ماده غذایی شگفت‌انگیز، نه تنها برای سلامت قلب، کبد و کلیه مفید است؛ بلکه در تقویت سیستم ایمنی و مبارزه با بیماری‌ها هم نقش پررنگی دارد. باقلا، با طعم خاص خود سرشار از پروتئین، فیبر و ویتامین‌هایی است که به حفظ و بهبود سلامت عمومی بدن کمک می‌کنند.

انواع باقالی چیست؟

به گزارش درمانکده، باقلا نوعی حبوبات فصلی است که با توجه به نوع فرآوری می‌تواند به شکل‌های مختلف در سبد غذایی شما قرار بگیرد. انواع باقالی عبارت‌اند از:

باقلا سبز

این دانه تازه است و در فصل بهار برداشت می‌شود. باقالی سبز پوست نرمی دارد و طعم آن شیرین و ملایم است. شما می‌توانید آن را به صورت خام یا پخته مصرف کنید.

باقلا زرد

این نوع باقالی در واقع همان باقلای سبز است که خشک شده و پوستش جدا شده است و شما می‌توانید از آن در غذاهایی مانند آش، باقالی پلو و سایر غذاهای گرم استفاده کنید.

باقلا خشک با پوست

این نوع باقالی نیز شکل دیگری از باقلای سبز است که با پوست خشک شده و می‌توانید آن را برای پخت غذاهای مختلف استفاده کنید. البته برخی آن را برای چند ساعتی در آب خیس می‌دهند و به صورت خام به عنوان چاشنی در کنار غذا استفاده می‌کنند. این شیوه مصرف بیشتر در شمال ایران و استان گیلان رایج است. باقلا با پوست فیبر بیشتری نسبت به باقلای پوست‌کنده دارد، اما ممکن است مصرف آن ناراحتی‌های گوارشی را به همراه داشته باشد. از مهم‌ترین خواص باقلا با پوست می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پاک‌سازی روده‌ها: فیبر موجود در پوست باقالی خشک باعث عملکرد بهتر روده می‌شود.
• کنترل قند خون: فیبر بالا سرعت جذب قند در بدن را کاهش می‌دهد.
• پیشگیری از یبوست: پوست باقلا مانند یک ملین طبیعی عمل می‌کند.

مقایسه خواص باقلا سبز با باقلا زرد

در جدول زیر می‌توانید خواص باقلا زرد را با نوع سبز آن مقایسه کنید:

ویژگی	باقلا سبز خام	باقلا زرد خام
فیبر	بالا (به‌ویژه با پوست)	متوسط
پروتئین	حدود ۲۶ گرم در هر ۱۰۰ گرم	حدود ۲۲ گرم در هر ۱۰۰ گرم
ویتامین C	غنی	ندارد
پتاسیم	بالا	بسیار بالا
کالری	کم (۷۰ کیلو کالری در هر ۱۰۰ گرم)	متوسط (۱۱۰ کیلو کالری در هر ۱۰۰ گرم)
استفاده رایج	تازه، در غذاهای فصلی و سالاد	خشک، در آش و غذاهای سنتی

خواص باقلا پخته در طب سنتی

در طب سنتی باقلای تازه و سبز طبع سرد و تر دارد و باقلای خشک طبع سرد و خشک دارد. مصلح آن نیز گلپر، سرکه، نمک و ادویه‌های گرمی مثل دارچین است. مهم‌ترین فواید باقالی در طب سنتی عبارت‌اند از:

• پاک‌سازی کلیه و مثانه: مصرف باقلا با آب زیاد به دفع سموم کمک می‌کند.
• کمک به درمان سنگ کلیه و مثانه: این دانه ادارآور است و به همین دلیل در دفع سنگ کلیه و مثانه می‌تواند موثر باشد.
• تقویت دستگاه گوارش: فیبر موجود در باقلا باعث بهبود عملکرد روده و رفع یبوست می‌شود.
• تقویت سیستم ایمنی: متخصصان طب سنتی باقلا را به دلیل ترکیبات مفیدش برای پاکسازی خون توصیه می‌کنند.
• کاهش کلسترول و قند خون: این خوراکی برای افراد دیابتی یا دارای کلسترول بالا مفید است و به تنظیم قند و چربی خون در آن‌ها کمک می‌کند.

خیساندن باقلا قبل از پخت باعث کاهش نفخ و هضم بهتر می‌شود، همچنین بهتر است این ماده غذایی را با مصلحات آن مصرف کنید. توجه داشته باشید زیاده‌روی در مصرف آن می‌تواند باعث نفخ و مشکلات گوارشی شود، به ویژه برای افرادی که طبع سردی دارند. از طریق پلتفرم آنلاین درمانکده می‌توانید از بهترین پزشکان متخصص تغذیه نوبت مشاوره اینترنتی بگیرید و سوالات خود را در این زمینه بپرسید.

نکته مهم: چنانچه به بیماری فاویسم (Favism) یا حساسیت به باقلا مبتلا هستید نباید این ماده غذایی را مصرف کنید.

خواص باقلا برای قند خون

باقالی به دلایل زیر می‌تواند برای کنترل قند خون مفید باشد:

• فیبر بالا: باقلا، به‌ویژه باقلا سبز و خشک، سرشار از فیبر محلول است که سرعت جذب قند در خون را کاهش می‌دهد.
• کربوهیدرات‌های پیچیده: قند موجود در باقلا به شکل کربوهیدرات‌های پیچیده است که انرژی را به‌ آرامی آزاد و از نوسانات قند خون جلوگیری می‌کند.
• شاخص گلایسمی پایین: این ماده غذایی دارای شاخص گلایسمی (GI) پایینی است، به این معنی که مصرف آن باعث افزایش ناگهانی قند خون نمی‌شود.
• پروتئین گیاهی: وجود پروتئین گیاهی در باقلا باعث افزایش سیری و کنترل اشتها می‌شود. این موضوع به مدیریت بهتر قند خون کمک می‌کند.
• غنی از منیزیم و پتاسیم: این مواد معدنی در تنظیم عملکرد انسولین و متابولیسم قندها موثر هستند.

باقلا سبز تازه بهترین انتخاب برای افراد دیابتی است زیرا فیبر، ویتامین C و مواد مغذی بیشتری نسبت به نوع خشک آن دارد. اگر به باقالی تازه دسترسی ندارید نوع خشک هم گزینه خوبی است، اما باید حتما آن را خیس دهید و بپزید.

خواص باقلا برای کم خونی

باقلا یک منبع گیاهی غنی از مواد مغذی است که می‌تواند به درمان و پیشگیری از کم‌خونی کمک کند. این خاصیت‌ها عمدتا به دلیل ترکیبات موجود در باقلا مانند آهن، فولات، ویتامین C و پروتئین است. این ماده غذایی به دلایل زیر می‌تواند برای کم‌خونی مفید باشد:

• آهن غیرهم: آهن موجود در باقلا به تولید گلبول‌های قرمز کمک می‌کند و برای بهبود کم‌خونی فقر آهن موثر است.
• غنی از فولات (ویتامین B9): فولات نقش مهمی در تولید گلبول‌های قرمز دارد و کمبود آن می‌تواند منجر به کم‌خونی ماکروسیتیک شود.
• ویتامین C در باقلا سبز: ویتامین C جذب آهن غیرهم را در بدن افزایش می‌دهد؛ بنابراین مصرف باقلا سبز تازه همراه با غذاهای غنی از آهن مفیدتر است.
• منبع پروتئین: پروتئین موجود در باقلا به ساخت هموگلوبین کمک می‌کند. هموگلوبین مسئول انتقال اکسیژن در بدن است.
• آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد معدنی: وجود مس و منگنز در باقلا به بهبود عملکرد سیستم ایمنی و تولید انرژی کمک می‌کند.

اگر مبتلا به کم‌خونی هستید، مصرف باقالی تازه و سبز انتخاب بهتری برای شما است. باقلا زرد و خشک نیز منبع خوبی از آهن و فولات است و می‌توانید آن را در غذاهایی مثل آش استفاده کنید.

خواص باقلا برای کبد چرب

باقلا به دلیل داشتن فیبر، پروتئین گیاهی و ترکیبات آنتی‌اکسیدانی می‌تواند عملکرد کبد را بهبود دهد و به کنترل کبد چرب کمک کند. این ویژگی در نوع سبز و تازه آن برجسته‌تر است. از مهم‌ترین فواید باقالی برای کبد چرب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بهبود و تقویت عملکرد کبد: فیبر موجود در باقلا به کاهش چربی در اطراف کبد و بهبود عملکرد آن کمک می‌کند.
• خاصیت آنتی‌اکسیدانی: این ماده غذایی دارای آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند فلاونوئیدها است که از کبد در برابر آسیب‌های اکسیداتیو محافظت می‌کنند.
• کاهش چربی و کلسترول: فیبر محلول موجود در باقلا می‌تواند کلسترول بد (LDL) را کاهش داده و تجمع چربی در کبد را کنترل کند.

اگر قصد دارید با هدف کنترل کبد چرب، باقالی را به سبد غذایی خود اضافه کنید، بهتر است آن را بخارپز کنید.

خواص باقلا برای لاغری

باقلا یکی از مواد غذایی کم‌کالری، مغذی و سیرکننده است که می‌تواند به کاهش وزن و مدیریت اشتها کمک کند. باقلا به دلایل زیر می‌تواند برای لاغری و کاهش وزن خوب باشد:

• کم‌کالری بودن: باقالی، به‌ویژه نوع سبز آن، کالری پایینی دارد و در عین حال احساس سیری طولانی‌مدت ایجاد می‌کند.
• فیبر بالا: فیبر موجود در باقلا باعث کاهش سرعت هضم، افزایش سیری و جلوگیری از پرخوری می‌شود.
• پروتئین گیاهی: پروتئین موجود در این ماده غذایی به حفظ توده عضلانی در دوره کاهش وزن کمک می‌کند و متابولیسم بدن را افزایش می‌دهد.
• آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد معدنی: آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد معدنی مانند منیزیم و پتاسیم به بهبود عملکرد بدن در فرایند کاهش وزن کمک می‌کنند.

بهتر است باقالی را همراه با منابع پروتئینی کم‌چرب مانند مرغ، ماهی و سبزیجات مصرف کنید تا وعده غذایی کامل و کم‌کالری داشته باشید. همچنین از مصرف باقالاهای فرآوری‌شده و کنسروی که نمک یا مواد نگهدارنده دارند، خودداری کنید.

خواص باقلا برای کلیه

باقالی به دلیل ترکیباتی که دارد می‌تواند به بهبود عملکرد کلیه‌ها و جلوگیری از برخی مشکلات کلیوی کمک کند. این فواید به فیبر، پروتئین گیاهی و آنتی‌اکسیدان‌های موجود در آن مربوط می‌شود. البته برای مصرف باقالی باید توجه کنید که بیماری‌های کلیوی یا حساسیت‌های خاص نداشته باشید. مصرف آن به شکل‌های زیر می‌تواند به حفظ سلامت کلیه‌ها کمک کند:

• فیبر بالا: فیبر موجود در باقلا به کاهش فشار خون و کنترل سطح قند خون کمک می‌کند که هر دو از عوامل محافظتی برای کلیه‌ها هستند.
• مدر (ادرارآور) طبیعی: باقلا خاصیت مدر دارد و می‌تواند به دفع سموم و مواد زائد از بدن کمک کند.
• کاهش فشار خون: پتاسیم موجود در باقلا به تنظیم فشار خون کمک می‌کند. این مورد یکی از عوامل مهم در حفظ سلامت کلیه‌ها است.
• جلوگیری از سنگ کلیه: فیبر و خاصیت ادرارآوری باقلا می‌تواند به پیشگیری از تشکیل سنگ‌های کلیوی کمک کند.

اگر مبتلا به نارسایی کلیوی یا مشکلاتی مانند بالا بودن سطح پتاسیم (هایپرکالمی) هستید باید از مصرف باقلا خودداری کنید. 

خواص باقلا برای مردان

مهم‌ترین فواید باقالی برای مردان را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

• افزایش قدرت عضلانی و انرژی: پروتئین بالای باقلا برای عضله‌سازی و حفظ توده عضلانی مفید است؛ به‌ویژه برای مردانی که فعالیت‌های ورزشی انجام می‌دهند یا درگیر کارهای بدنی هستند.
• تقویت سلامت جنسی و باروری: روی و منیزیم موجود در باقلا برای تولید هورمون‌های جنسی مردانه مانند تستوسترون ضروری هستند. همچنین آنتی‌اکسیدان‌ها و ترکیبات مفید در باقلا گردش خون را بهبود می‌دهند و عملکرد جنسی در مردان را تقویت می‌کنند.
• حفظ سلامت پروستات: لیکوپن (Lycopene) و آنتی‌اکسیدان‌های باقلا در پیشگیری از مشکلات پروستات مانند بزرگی خوش‌خیم پروستات یا سرطان پروستات نقش دارند.
• پیشگیری از بیماری‌های قلبی: فیبر و آنتی‌اکسیدان‌های موجود در باقلا در کاهش کلسترول بد (LDL) و تنظیم فشار خون موثر هستند. این دو عامل مهم‌ترین فاکتورهای بروز بیماری‌های قلبی به‌شمار می‌روند.

باقلا را می‌توانید در وعده ناهار یا شام مصرف کنید. همچنین باقلا پخته همراه گلپر و لیمو ترش می‌تواند یک میان‌وعده مناسب و سالم باشد.

خواص باقلا برای زنان

فواید خاص باقلا برای زنان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• بهبود و تقویت سلامت استخوان‌ها: باقلا دارای کلسیم، منیزیم و ویتامین K است. این ترکیبات برای حفظ تراکم استخوان‌ها به‌ویژه پس از یائسگی مفید هستند.
• تنظیم هورمون‌ها: پروتئین و مواد معدنی موجود در باقلا به تنظیم عملکرد هورمونی زنان کمک می‌کند. این ویژگی علائم سندرم پیش‌قاعدگی (PMS) و یائسگی را کاهش می‌دهد.
• سلامت پوست و مو: آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین C در باقلا در کاهش علائم پیری پوست، افزایش کلاژن‌سازی و تقویت پوست و مو موثر هستند.
• پیشگیری از کم‌خونی: این ماده غذایی دارای آهن و فولیک اسید است و به همین دلیل می‌تواند در پیشگیری و درمان کم‌خونی ناشی از فقر آهن موثر باشد.

خواص باقلا در بارداری و شیردهی

باقلا به دلیل ترکیباتی که دارد، می‌تواند به عنوان یک منبع ارزشمند از مواد مغذی باشد. اما برای مصرف آن در دوران بارداری باید بسیار محتاط باشید. در این مورد همه چیز به بیماری فاویسم (حساسیت به باقالی) باز می‌گردد. شاید مادر چنین حساسیتی نداشته باشد اما هیچ تضمینی وجود ندارد که جنین نیز حساسیتی نداشته باشد. بنابراین برای مصرف باقلا در دوران بارداری فقط با پزشک مشورت داشته باشید. از مهم‌ترین مضرات باقالی در بارداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خونریزی در بارداری
• آلرژی و حساسیت
• بروز مشکلات گوارشی مانند نفخ

در مورد مادران شیر‌ده نیز همین خطر وجود دارد. بنابراین اگر می‌خواهید از خواص باقلا در شیردهی بهره‌مند شوید حتما باید قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.

خواص باقلا برای کودکان

باقالی به دلیل مواد معدنی مانند کلسیم، منیزیم و فسفری که دارد می‌تواند به رشد و استحکام استخوان‌های کودک کمک کند. همچنین ویتامین C، آنتی‌اکسیدان‌ها و پروتئین‌های باقلا باعث تقویت سیستم ایمنی کودکان می‌شود و آن‌ها را در برابر بیماری‌ها مقاوم‌تر می‌کند. از سوی دیگر، کربوهیدرات‌های پیچیده در باقلا انرژی پایدار برای فعالیت‌های روزانه کودکان فراهم می‌کنند. بنابراین این ماده غذایی می‌تواند در رفع مشکلات زیر به کودکان کمک کند:

• کم‌خونی ناشی از فقر آهن
• بهبود دستگاه گوارش و جلوگیری از ناراحتی‌های گوارشی مانند یبوست
• تامین پروتئین مورد نیاز کودکان

با این حال در اولین مصرف باید مراقب واکنش‌های آلرژیک یا گوارشی در کودکان باشید. واکنش‌های آلرژیک به باقلا می‌توانند از خفیف تا شدید متغیر باشند و به‌طور معمول به دلیل پروتئین‌های خاص موجود در باقلا بروز می‌کنند. پزشکان توصیه می‌کنند در ابتدا مقدار بسیار محدودی باقالی به کودکان بدهید و سپس به طور مرتب وضعیت بدنی آن‌ها را بررسی کنید تا مطمئن شوید خطری وجود ندارد.

اگر پس از مصرف باقلا با علائم غیرعادی مانند خارش، تورم یا مشکل در تنفس مواجه شدید باید مصرف آن را متوقف و به مراکز درمانی مراجعه کنید.

خواص باقلا پخته بهتر است یا باقالی خام؟

به دلایل زیر می‌توان گفت باقلا پخته به باقالی خام برتری دارد:

• هضم راحت‌تر
• کاهش مشکلات گوارشی
• افزایش جذب پروتئین
• کاهش ترکیبات ضد‌مغذی: منظور از ترکیبات ضد‌مغذی ترکیباتی هستند که جذب مواد معدنی مانند آهن، روی و کلسیم را کاهش می‌دهند.

خواص باقلا در چند خط

خواص باقلا شامل تقویت سیستم ایمنی، کاهش قند خون، پیشگیری از کم‌خونی و بهبود عملکرد گوارش است. این ماده غذایی با پروتئین بالا، فیبر فراوان و مواد معدنی ارزشمند به‌طور خاص برای مردان، زنان و کودکان مفید است. پختن باقلا و مصرف آن با مصلح‌هایی مانند گلپر هضم آن را آسان‌تر می‌کند و فوایدش را افزایش می‌دهد. با این حال اگر فاویسم دارید، نمی‌توانید این ماده غذایی را مصرف کنید.

سوالات رایج

منبع: healthline | webmd‌ | hitchcockfarms