به گزارش همشهری آنلاین، معاون امور اجتماعی وفرهنگی شهرداری تهران گفت: با اجرای مصوبات قرارگاه اجتماعی وهمدلی و همراهی ایجاد شده میان دستگاه‌های مختلف افتخارمی‌کنیم که ادعا کنیم مناطق قرمز و پاتوق‌های آسیب پایتخت را در تهران از میان برده‌ایم و اکنون به سختی می‌توان افراد آسیب دیده ومعتادان متجاهر را در این مراکز مشاهده کرد.
به گزارش روابط عمومی معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، محمد امین توکلی‌زاده در دویست و نود و یکمین جلسه شورای اسلامی شهر تهران با تشریح خدمات قرارگاه اجتماعی شهرداری تهران افزود: رهبرمعظم انقلاب اسلامی مهمترین موضوع کشور را آسیب‌های اجتماعی دانستند و در اوایل دولت آقای روحانی۶ جلسه چند ساعته را شخصا مدیریت کردند که توام با تاثر و تذکرات جدی ایشان بود.
وی با اشاره به موضوعات مطرح شده در این نشست‌ها و دربرگیری آسیب‌هایی که مورد بحث و بررسی قرار گرفت، افزود: موضوع معتادان متجاهر، مهاجرت و حاشیه نشینی، طلاق، مفاسد اخلاقی و نیز مناظق قرمز و بحرانی در این جلسات مطرح شد. این جلسات مقدمه شکل‌گیری قرارگاه اجتماعی شد تا قدم‌هایی برای رفع آسیب‌های اجتماعی برداشته شود اما بعد از آن این رویه متوقف شد.
توکلی‌زاده با اشاره به اینکه با آغاز دوره جدید مدیریت شهری تحولات مثبتی در راستای مدیریت و کاهش آسیب‌های اجتماعی در پایتخت به وقوع پیوست ادامه داد: در دوره‌ای که قرارگاه اجتماعی با حضور رهبر انقلاب شکل گرفت، تعداد معتادان متجاهر در شهر بالغ بر۱۰ هزار نفر بود. به دلیل رها شدن موضوع ازسوی متولیان امر، در آغاز دوره کنونی مدیریت شهری این تعداد به ۲۵ هزار نفر افزایش یافت.
وضعیت آسیب‌های اجتماعی پایتخت مشکل نبود، بحران بود
معاون امور اجتماعی وفرهنگی شهرداری تهران با بیان اینکه با رصد وضعیت آسیب‌های اجتماعی در پایتخت، به داده‌هایی رسیدیم که حکایت از نامناسب بودن وضعیت پایتخت در این حوزه را داشت، اظهار کرد: با پایش وضعیت آسیب‌های اجتماعی دریافتیم که موضوع آسیب درپایتخت نه یک مشکل بلکه، تبدیل به یک بحران جدی شده است. تصاویر تلخی ناشی از تجمعات سنگین معتادان متجاهر در محله‌هایی مانند شوش، هرندی، اوراق‌چی‌ها، خلازیر، روددره فرحزاد و خاک سفید را داشتیم که از پاتوق گذشته و به محل تجمع افراد آسیب دیده تبدیل شده بود. وضعیت به گونه ای بود که بزهکاران و متجاهران واهمه‌ای از نیروی انتظامی نداشتند.
وی با اشاره به اینکه درپاره‌ای از موارد برخی گروه‌ها و سازمان‌ها برای کاهش آسیب به این محله‌ها ومناطق ورود کردند اما موانعی مانع ادامه فعالیت این مجموعه‌ها می‌شد، رفع موانع را اولویت ابتدایی برای کاهش آسیب دانست وگفت: درگذشته ۲ نگاه به موضوع آسیب‌های اجتماعی درپایتخت وجود داشت. نگاه اول این بود که آسیب اجتماعی بخشی ازتوسعه و عوارض آن است که باید آن را پذیرفت وآن را بخشی از زندگی می‌دانستند. رویکرد دوم، مسئولیت‌پذیری در این حوزه بود. اینکه خود را درمقابل آسیب دیدگان اجتماعی مسئول بدانیم و برای رفع مشکلات آنان برنامه‌ریزی کنیم. در دوره کنونی مدیریت شهری این نگاه را انتخاب کردیم و براساس آن اقداماتی را در دستور کار خود قرار دادیم.
توکلی‌زاده با تشریح اینکه مدیریت شهری با این نگاه به حوزه آسیب‌های اجتماعی پایتخت ورود کرده است، ادامه داد: سرآمد این رویکرد شهرانسان محور است. ما شهر را برای انسان‌ها می‌سازیم و خدماتش را برای انسان‌ها تدارک می‌بینیم. این تفاوت نگاه و رویکرد مدیریت شهری، شورای شهر و فعالان حوزه شهری در دوره کنونی نسبت به گذشته است.
تشکیل قرارگاه اجتماعی به همت رئیس جمهور شهید
معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران در ادامه با اشاره به اینکه با آغاز فعالیت دولت سیزدهم، قرارگاه اجتماعی در کشور برای ساماندهی ومدیریت آسیب‌های اجتماعی با حضور دستگاه‌های مختلف در بالاترین سطح آغاز به کار کرد، بیان داشت: یکی از اولین جلساتی که رییس جمهور شهید آن را برگزار و مدیریت کرد جلسه قرارگاه اجتماعی و موضوع آسیب‌های اجتماعی بود. در استانداری نیز در شهر تهران تقسیم کار انجام و مقرر شد شهرداری ۵ هزارتخت برای افراد ماده ۱۶ راه‌اندازی کند. تکالیفی نیز بر عهده دستگاه‌های دیگر گذاشته شد و در نهایت به این نتیجه رسیدیم که به تنهایی نمی‌توانیم این معضل را در تهران برطرف کنیم.
وی به سابقه تشکیل قرارگاه‌های مختلف درکشور و تهران برای برطرف کردن چالش‌ها و مشکلات در ابعاد مختلف اشاره کرد و افزود: درموضوع کرونا نیز با مشکل نبود هم افزایی میان دستگاه‌ها و بخش‌های مختلف رو به رو بودیم. در روزهای سخت کرونا که شهر تعطیل شده بود با تشکیل قرارگاه سلامت به عنوان اولین قرارگاه شکل گرفته در پایتخت با ایجاد همدلی و هم افزایی میان بخش‌های مختلف از بحران عبور کردیم. در شهرداری همه مراکز، فرهنگسراها و ورزشگاه‌ها به مرکز واکسیناسیون تبدیل شد و توانستیم نمونه موفقی از همکاری بین بخشی در راستای ارایه خدمت مطلوب به مردم را تمرین کنیم.
توکلی‌زاده توضیح داد: در ایامی که کشورها از یکدیگر لوازم مقابله با کرونا را به سرقت می‌بردند، با نگاه انسانی به بیش از ۶۰ هزار تبعه خارجی در تهران واکسن تزریق شد. با این نگاه قرارگاه اجتماعی را با عضویت ۱۴ دستگاه شکل دادیم. در این قرارگاه ۳۸ جلسه را به ریاست شهردار تهران و مسئولان دستگاه‌ها برگزار و در آن ۳۸۰ مصوبه برای اجرا به تصویب اعضا رسید.
وی اضافه کرد: موانعی در راستای ارایه خدمات به آسیب دیدگان وجود داشت که مهمترین آن نبود زیرساخت لازم برای خدمات رسانی مطلوب به این افراد بود. تا پیش از دوره کنونی مدیریت شهری موضوع ماده ۱۶ در شهرداری تهران دنبال نمی‌شد و فعالیت شهرداری تنها محدود به گرمخانه‌ها و مراکزی مانند آن بود. در قالب مصوبات قرارگاه اجتماعی مقرر شد تخت هایی برای ارایه خدمت به افراد مشمول ماده ۱۶ از سوی شهرداری ایجاد و راه اندازی شود.
ارایه خدمات تخصصی به آسیب دیدگان اجتماعی
معاون امور اجتماعی وفرهنگی شهرداری تهران در ادامه با بیان اینکه شهرداری تهران فراتر ازمصوبات قرارگاه اجتماعی به تعهدات خود عمل کرد، افزود: براساس مصوبات قرارگاه اجتماعی، شهرداری تهران مکلف به تامین و راه اندازی ۵ هزار تخت ویژه افراد آسیب دیده مشمول ماده ۱۶ بود اما با توجه به نیازهای موجود در این حوزه شهرداری با راه‌اندازی ۷۸۰۰ تخت در ۱۱ مرکز یاورشهر برای نخستین بار به حوزه افراد آسیب دیده مشمول ماده ۱۶ ورود کرد و خدمات خود را به شکل تخصصی ارایه نمود.
توکلی‌زاده با بیان اینکه تجربه اجرای طرح‌های گذشته ساماندهی افراد آسیب دیده اجتماعی ومعتادان متجاهر، مسیرحرکت مدیریت شهری در این قرارگاه را ترسیم کرده است، اظهارداشت: بارها شاهد آن بودیم که با وجود اجرای طرح‌های ساماندهی افراد معتاد متجاهر، افرادی درخیابان باقی می‌ماندند که منع پذیرش در مراکز ساماندهی بودند. عمده این افراد دارای صغر سن، کبر سن، زخم باز یا دارای بیماری‌های مسری، معلولیت، بیماری‌های روحی و روانی یا ایدز و هپاتیت بودند و امکان نگهداری آنان درمراکز عادی وجود نداشت.
وی توضیح داد: برای ساماندهی این دسته از معتادان، مراکز تخصصی ایجاد شد و در آن به شکل حرفه‌ای به این بخش از افراد خدمات ارایه می‌شود. این مراکز اکنون ثروت شهر هستند چراکه با افتخار می‌توان ادعا کرد اکنون در همه حوزه‌های آسیب؛ مراکز جامعی را راه‌اندازی کرده‌ایم که قادریم با استفاده از نیروهای متخصص در آن مراکز خدمات خوبی را به آسیب دیدگان اجتماعی ارایه کنیم.
اصلاح فرایند درمان آسیب دیدگان اجتماعی
معاون شهردار تهران، ایجاد زیرساخت را نخستین گام در روند کاهش آسیب‌های اجتماعی خصوصا در حوزه اعتیاد دانست و با بیان اینکه برای کاهش این آسیب نیازمند تحول در فرایند درمان افراد هستیم، از توجه به این مهم در دوره کنونی مدیریت شهری خبر داد و گفت: اصلاح فرایندهای درمانی مرحله بعدی درحوزه کاهش آسیب است که در این دوره مدیریت شهری به آن توجه شد. در گذشته خروجی مقدار اثرگذاری درمان در مراکز ترک اعتیاد تنها ۴ درصد بود اما با تحول در فرایندهای درمانی و اصلاح چرخه درمان در قالب ۹ گام امروز شاهد اثربخشی بین ۲۰ تا ۴۰ درصدی در فرایند درمان افراد آسیب دیده اجتماعی هستیم.
مردم، شهرداری و دستگاه‌ها ۳ ضلع موثر کاهش آسیب
توکلی‌زاده، با بیان اینکه برای موفقیت در مدیریت و کاهش آسیب‌های اجتماعی در پایتخت، الگوی جدیدی ازسوی شهرداری دنبال شد تا موفقیت اجرای برنامه‌های کاهش آسیب افزایش یابد، توضیح داد: درقرارگاه اجتماعی۳ ضلع شهرداری، دستگاه‌های اجرایی و شهروندان در فرایند کاهش آسیب مداخله داده شدند. در مجموعه مدیریت شهری، معاونت امور اجتماعی و فرهنگی امکانات شهرداری را به شکل یکپارچه و هماهنگ در قالب یک طرح مشترک وارد فرایند مداخله‌ای خود در این حوزه کرد و توانست با ایجاد انسجام و هماهنگی کامل؛ بخش بزرگی ازماموریت خود را در این عرصه با موفقیت دنبال کند.
وی اضافه کرد: علاوه بر فعال شدن ارکان مدیریت شهری، ۱۴ دستگاه دولتی و نهاد مختلف نیز به حوزه کاهش آسیب در پایتخت ورود کردند و با شهرداری هم افزایی نزدیکی داشتند. درحلقه سوم نیز تشکل‌های مردم نهاد و نیروهای جهادی به عرصه کاهش آسیب، ورود فعالانه داشتند. با همکاری میان این بخش‌ها زنجیره‌ای موفق درمدیریت آسیب در پایتخت ایجاد شد که محصول فعالیت آن امروز به خوبی قابل رصد و مشاهده است.
معاون شهردار تهران با قدردانی از فعالیت مجموعه‌های دولتی و نهادهای انقلابی برای رفع آسیب های اجتماعی در پایتخت گفت: از ۳۸۰ مصوبه قرارگاه اجتماعی بالغ بر ۸۰ درصد آن عملیاتی و اجرایی شده است. اتفاقی که سبب شد بسیاری از شهرداری های کشور با الگوگرفتن رویکرد قرارگاه اجتماعی تهران، این موضوع را در شهرهای خود نیز دنبال کنند.
اعتماد رئیس جمهور به شهردار تهران در مدیریت قرارگاه اجتماعی
معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران با بیان اینکه موفقیت در مدیریت آسیب‌های اجتماعی منجر به حمایت دولت سیزدهم و چهاردهم از اقدامات انجام شده شهرداری در این حوزه شد، افزود: رئیس جمهور شهید بر اساس اصل ۱۲۷ قانون اساسی اختیارات دلت را برای مدیریت آسیب‌های اجتماعی پایتخت به شهردار تهران تفویض کرد. دکتر پزشکیان نیز با استمرار این موضوع از اقدامات انجام شده در حوزه آسیب‌های اجتماعی تهران حمایت کردند. با استفاده از این اختیار قانونی، مصوبات قرارگاه اجتماعی مصوبه دولت محسوب می‌شود و همه دستگاه‌ها ملزم به اجرای آن هستند.
حذف پاتوق‌های آسیب و احیای زندگی در آن‌ها
توکلی‌زاده با بیان اینکه در قرارگاه اجتماعی و براساس اصل ۱۲۷ قانون اساسی ۱۳ جلسه برگزار و مصوبات خوبی درحوزه آسیب‌های اجتماعی به تصویب رسیده است، محصول هم افزایی ارکان مدیریتی و حاکمیتی با یکدیگر را از بین رفتن پاتوق‌های آسیب و احیای زندگی در این مراکز دانست و اظهار داشت: رود دره فرحزاد بیش از ۱۲۰۰ معتاد ساکن و رسوبی را در دل خود جای داده بود. این منطقه برای سال‌ها به عنوان نقطه بحران و قرمز پایتخت محسوب می‌شد که درآن زیست بوم آسیب‌های اجتماعی به شکل وسیعی ریشه دوانده بود.
وی اضافه کرد: با اقدامات انجام شده منسجم میان ارکان مختلف مدیریت شهری، نهادهای دولتی و قضایی، رود دره فرحزاد با وسعت ۵۴ هکتارمورد مداخله موثر قرار گرفت و در آن آلونک‌های غیرمجاز،کانون آسیب، خانه‌های پلاک قرمز،کلونی‌های تجمع افراد آسیب دیده اجتماعی و نیز برخی چالش‌های دیگر در آن از بین رفت و زندگی در رود دره فرحزاد دوباره آغاز شده است.
معاون شهردار تهران خاطرنشان کرد: پیش از این در این منطقه اقدامات مداخله‌ای انجام شده است، اما به دلیل استمرار نداشتن آن شاهد بازگشت آسیب به رود دره فرحزاد بودیم و ضرورت دارد در فرایند انجام شده اقدامات به شکل مستمر به انجام برسد.
توکلی‌زاده تاکید کرد: افتخار ما این است که مناطق قرمز و پاتوق‌های این‌چنینی مانند خلازیر و مانند آن را از بین بردیم اما مدعی نیستیم آسیب‌های اجتماعی صفر شده است. لذا تاکید می‌کنیم تعداد آسیب دیدگان اجتماعی درمناطق قرمز کاهش یافته است به گونه‌ای که به زحمت می‌توان ۱۰ فرد آسیب دیده اجتماعی را در این مراکز که قبلا صدها نفر در آن حضور داشتند را پیدا کرد.
حمایت از کودکان کار با بسته‌های حمایتی
معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران دربخش دیگری از گزارش خود به اعضای شورای اسلامی شهر تهران، به موضوع کودکان کار و خیابان اشاره کرد و با بیان اینکه رویکرد ارایه خدمات به این گروه دارای حساسیت بیشتر و تفاوت ماهوی وشکلی نسبت به گذشته است، ادامه داد: در گذشته برای ساماندهی کودکان کار و خیابان بیش از۳۲ طرح اجرا شده است که بسیاری از آنان با وجود برخی موفقیت‌هایی که داشتند به سرانجام نرسیدند. با بررسی نقاط ضعف و قوت در اجرای طرح‌های ساماندهی رویکرد جدیدی را در این عرصه دنبال کردیم.
وی ادامه داد: در رویکرد جدید به کودک و خانواده او و نیز و باندهای سوداگر و سواستفاده گر از کودکان فکر کردیم و برای هر یک از آنان تدابیری در نظر گرفته شد. در مسیر اجرای این طرح قوه قضاییه و سازمان بهزیستی نیز کنار مدیریت شهری قرار گرفتند و فرایندهای جدیدی را برای ساماندهی کودکان کار و خیابان دنبال کردیم.
توکلی‌زاده با تشریح این اقدامات، افزود: با تغییر رویکرد در ساماندهی کودکان کار و خیابان، به جای اعزام کودک به مراکز نگهداری که خود محل آسیب بودند، موضوع بازگرداندن کودکان به خانواده را دنبال کردیم. با ارایه حمایت‌های مختلف ازخانواده‌های کودکان و آموزش به والدین تلاش کردیم فضای مناسبی را برای جلوگیری از حضور کودک در خیابان ایجاد کنیم. همایش‌ها و مراسم‌های شاد و مناسبتی برای خانواده‌ها تدارک و آموزش‌هایی در مراکز پویاشهر به والدین و دانش‌آموزان ارایه شد و سعی کردیم فرایند آموزش و تحصیل کودکان را نیز در این مراکز تسهیل کنیم. وی از برخورد با باندهای سوداگر و استفاده کنندگان ازکودکان کار وخیابان خبر داد و گفت: با حکم قضایی و با اقدامات انجام شده از سوی فراجا، حساب‌های بانکی سوداگران شناسایی و رصد شده و فعالیت این باندها نسبت به گذشته کاهش یافته است و اکنون می‌توان ادعا کرد به نقطه بهتری نسبت به گذشته رسیده‌ایم.