الهه جعفرزاده: کنسرو کردن روشی برای نگهداری طولانی‌مدت مواد غذایی با بسته‌بندی در ظروف دربسته است. کنسروسازی یا کنسرو کردن برای اولین بار در اواخر قرن هجدهم به عنوان راهی برای فراهم کردن یک منبع غذایی پایدار برای سربازان و ملوانان در جنگ توسعه یافت.

فرآیند کنسرو کردن بسته به محصول کمی متفاوت است، اما سه مرحله اصلی دارد:

• پردازش: غذا پوست کنده، ورقه شده، خرد شده یا پخته می‌شود، یا استخوان و هسته از آن جدا می‌شود.
• آب‌بندی: غذای فرآوری‌شده در قوطی‌ها بسته‌بندی می‌شود.
• گرمایش: برای از بین بردن باکتری‌های مضر و جلوگیری از فساد، قوطی‌ها حرارت داده می‌شوند. این کار سبب می‌شود تا غذا برای یک تا پنج سال یا بیشتر (بسته به نوع محصول) سالم و قابل نگهداری باشد.

مصرف کنسرو مضر است؟/ خطر بوتولیسم در کنسروها چیست؟

سم تولیدشده توسط باکتری کلستریدیوم بوتولینوم (C. botulinum) یک خطر بسیار جدی در محصولات کنسروشده است. بوتولیسم یک بیماری نادر اما جدی است که توسط این سم ایجاد می‌شود و نوعی مسمومیت غذایی محسوب می‌شود.

باکتری بوتولیسم در شرایط بی‌هوازی و فقدان اکسیژن بهترین رشد را دارد. از آنجا که فرآیند کنسرو کردن، هوا را از غذا خارج می‌کند، باکتری بوتولینوم ممکن است غذاهایی که به طور نادرست کنسرو شده‌ یا کمتر فرآوری شده‌اند را مکان مناسبی برای رشد و تولید سم بیابد.

بوتولیسم کشنده است؟

بله، بوتولیسم به اعصاب بدن حمله می‌کند و می‌تواند باعث مشکل در تنفس، فلج عضلانی و حتی مرگ شود. غذاهایی که به شکل نادرست کنسرو یا تخمیر شوند، می‌توانند شرایط مناسبی را برای باکتری‌ها جهت تولید سم فراهم کنند. شما نمی‌توانید این سم را ببینید، بو کنید یا بچشید، اما خوردن و دریافت حتی اندکی از مواد غذایی حاوی آن می‌تواند کشنده باشد.

اگرچه مسمومیت بوتولیسم نادر است، اما اگر درمان نشود، به طور جدی می‌تواند منجر به مرگ شود. از همین رو، اگر شما یا یکی از اعضای خانواده علائم بوتولیسم را داشتید، فوراً با اورژانس تماس بگیرید یا به نزدیکترین مرکز درمانی کنید.

نشانه‌های این مسمومیت شامل افتادگی پلک و سایر علائمی است که بر عضلات صورت، چشم‌ها و گلو تأثیر می‌گذارد.

سموم کلستریدیوم بوتولینوم با حمله به اعصاب، باعث ضعف و فلج آن دسته از عضلاتی می‌شود که در تحرک، تکلم و بلع نقش دارند. اگر سموم به اعصابی که تنفس شما را کنترل می‌کنند حمله کنند، می‌تواند کشنده باشد.

برای پیشگیری از بروز بوتولیسم روش‌های زیر را به کار بگیرید:

1. اگر بسته‌بندی کنسرو دچار نقص و اشکال ظاهری است، مانند نشتی، فرورفتگی و برآمدگی غیرعادی، ترجیحاً از مصرف آن اجتناب کنید و دور بیندازید.
2. با جوشاندن قوطی کنسرو به مدت ۲۰ دقیقه، می‌توان از خطر مسمومیت کشنده بوتولیسم پیشگیری کرد.
3. هرگز غذاهای کنسروی بازشده را بیش از دو ساعت (اگر هوای اتاق گرم باشد، بیش از یک ساعت) در دمای محیط رها نکنید.
4. پیش از مصرف مواد غذایی کنسروی، رنگ، بو و ظاهر غذا را چک کنید؛ اگر حتی با وجود جوشاندن قوطی کنسرو، محتویات آن دچار آلودگی و تغییر رنگ، کف یا کپک بود آن را دور بریزید. در این وضعیت هرگز غذا را نچشید تا ببینید سالم است یا خیر.

کنسروها حاوی مقادیری BPA هستند

BPA (بیسفنول-A) یک ماده شیمیایی است که اغلب در بسته‌بندی مواد غذایی از جمله غذاهای کنسروی استفاده می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد که BPA موجود در مواد غذایی کنسروشده می‌تواند از پوشش قوطی به محتوای موجود در آن منتقل شود.

یک مطالعه، ۷۸ غذای کنسروشده را تجزیه و تحلیل کرد و BPA را در بیش از ۹۰ درصد آنها یافت. علاوه بر این، تحقیقات نشان داده است که خوردن غذاهای کنسروشده یکی از دلایل اصلی قرار گرفتن در معرض BPA است.

در یک مطالعه، شرکت کنندگانی که روزانه یک وعده سوپ کنسروشده به مدت ۵ روز مصرف کردند، بیش از ۱۰۰۰ درصد افزایش سطح BPA در ادرار خود را تجربه کردند.

برخی مطالعات انسانی BPA را با مشکلات سلامتی مانند بیماری قلبی، دیابت نوع ۲ و اختلال عملکرد جنسی مردان مرتبط می‌دانند.

اگر می‌خواهید قرار گرفتن در معرض BPA را به حداقل برسانید، مصرف غذاهای کنسروشده را به حداقل برسانید.

منابع: healthline ، ask.usda.gov ، foodsafety ، clevelandclinic ، who

۴۷۲۳۲