همشهری آنلاین- سروش جنابی: سرتخت از روزگار قدیم تافته‌ای جدا بافته از ری بود. بخشی از این محله کهن سکونتگاه قشر مرفه و طبقه اعیان و بخشی دیگر محل زندگی فقها و عرفایی بوده که نزد مردم احترام فراوانی داشتند.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
محمدباقر کمره‌ای، عالم شیعی و نویسنده و مترجم آثار متعددی همچون رساله در مکاسب محرمه، فروع دین و نصوص احکام یا فقه فارسی، ترجمه و شرح اصول کافی و ...، از نخستین فقهایی است که در دوره قاجار در ری و محله سرتخت سکونت گزید و برای حضور در مکتب شیخ عبدالکریم حائری به قم می‌رفت. شیخ محمدباقر کمره‌ای در سال ۱۳۷۴ در محله سرتخت درگذشت و در حرم حضرت عبدالعظیم(ع) به خاک سپرده شد.
شیخ محمد باقر کمره‌ای، عالم شیعی و نویسنده و مترجم
قدیمی های شهرری، نزدیک بودن این منطقه به قم و سهولت در رفت و آمد به این شهر مذهبی را دلیل اصلی سکونت برخی علما و فقها در محله سرتخت می دانند. رضا شعبانعلی، از اهالی محله سرتخت، در این باره می گوید: «آیت الله حسین اثنی‌عشری یکی از شاگردان شیخ عبدالکریم حائری بود که در محله سرتخت زندگی می‌کرد و هیئت اثنی‌عشری را در ری تاسیس کرد. آیت‌الله حسین اثنی‌عشری سالها در قم زندگی می کرد، اما پس از پایان تحصیلات حوزوی به ری برگشت و در همان محله سرتخت ساکن شد. او آثاری مثل «تفسیر اثنی عشری» و «اصول دین» را از خود به جا گذاشت و لابه‌لای تحصیل علم علیه رژیم پهلوی هم مبارزه می کرد. آیت‌الله اثنی‌عشری در سال ۱۳۴۳ شمسی در ری درگذشت و مثل همه فقهایی که در ری می زیستند در حرم حضرت عبدالعظیم (ع) دفن شد.»
آیت‌الله اثنی‌عشری، عالم و روحانی مبارز دوره پهلوی اول
از عالمان دوره معاصر که سالها در محله سرتخت زیستند می توان از شیخ حسن منفرد از شاگردان آیت‌الله بهجت نام برد. خانه آیت‌الله شیخ رمضان زمانی، موسس مدرسه علمیه الزهرا(س) و مدرسه علمیه امام حسن مجتبی(ع) و یکی دیگر از عالمان دوره معاصر هم در سرتخت ساکن بود.
شعبانعلی معتقد است که شهید مرتضی آوینی را هم باید بچه سرتخت و یکی دیگر از مشاهیر این محله دانست: «محدوده محله سرتخت با گذشت زمان تغییر کرده و اگر جغرافیای قدیمی این محله را در نظر بگیریم باید از شهید مرتضی آوینی هم به عنوان یکی دیگر از اهالی سرتخت نام ببریم. شهید آوینی در پایگاه‌های مذهبی ری و کانون‌های عقیدتی سرتخت رشد کرد و در نهایت به یکی از چهره‌های شاخص دوران دفاع مقدس تبدیل شد.»
تصویری کمتر دیده شده از جوانی شهید مرتضی آوینی