وی افزود: فدک منطقهای تاریخی در شمال شرق مدینه و 21 روستا جزء فدک بوده است؛ جمعیت آن روز حدود 35 هزار نفر میشده و امروزه هم فدک و ساکنان آن شهرت دارند و نخلستانهای آن زمان هنوز هم موجود است و فدک از همان دوره موقعیت ویژه و ممتاز داشته است یعنی بین راه تجاری مکه به شام بوده و واجد اهمیت اقتصادی زیادی بوده است.
نوروزی بیان کرد: این سرزمین نزدیک به قلعه خیبر بود و از نظر نظامی هم مهم تلقی میشد. وجود چاههای آب، محصولات فراوان و خرماهای گوناگون از جمله ویژگیهای این زمین بوده است و نباید تصور شود که یک قطعه زمین کوچک با محصولات اندکی بوده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم با بیان اینکه در سال هفتم هجرت فتنه یهودیان خیبر رخ داد و پیامبر(ص) اقدام به فتح خیبر کردند، اظهار کرد: ساکنان فدک همپیمان یهودیان خیبر بودند و وقتی خیبر فتح شد این ساکنان وحشت کردند لذا از پیامبر(ص) درخواست صلح کردند و پیشنهاد دادند که در ازای بخشیدن زمین فک، پیامبر(ص) با آنان نجنگد و چنین هم شد و فدک بدون جنگ و خونریزی فتح شد.
وی افزود: فدک طبق آیه هفتم سوره حشر؛ مَا أَفَاءَ اللَّهُ عَلَىٰ رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرَىٰ فَلِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ كَيْ لَا يَكُونَ دُولَةً بَيْنَ الْأَغْنِيَاءِ مِنْكُمْ ۚ وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۖ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ؛ متعلق به پیامبر(ص) بود زیرا طبق آیه غنائمی که بدون جنگ در اختیار پیامبر(ص) قرار میگیرد متعلق به خدا، پیامبر(ص) و ذویالقربای ایشان است لذا مسلمین از فدک هیچ سهمی ندارند.
فدک؛ هبه و ارث
نوروزی با بیان اینکه وقتی خلیفه اول اقدامات آنچنانی در قبال غصب فدک انجام داد به بحثی تحقیقی در بین علمای اسلامی تبدیل شد تا حرف خلیفه اول ابطال شود، گفت: در مورد بحث فدک دو مسئله مطرح است که خود حضرت زهرا(س) هم به آن تاکید فرمودند؛ اول این که فدک هبه و بخشش پیامبر(ص) به دخترشان بود ولی وقتی این احتجاج از سوی خلیفه اول رد شد حضرت(س) بحث ارث را پیش کشیدند.
استاد دانشگاه علوم و معارف قرآن با بیان اینکه در موضوع فدک کتب زیادی از همان قرون اولیه نوشته شده، گفت: میتوان به کتاب جوهری با عنوان سقیفه و فدک در قرن چهارم هجری قمری اشاره کرد، در دوره معاصر هم آثار زیادی در این باره تولید شده است از جمله حجتالاسلام محمدامین پورامینی کتاب «در جستوجوی فدک» را نوشتند همچنین غلامحسین مجلسی کوهپایه کتاب «فدک از غصب تا تخریب» را نوشته است. کتاب دیگر«فدک؛ ذوالفقار فاطمه(س)» از آقای محمد واحدی است. کتاب«فدک؛ نماد مظلومیت اهل بیت(ع)» از محمدتقی رهبر و «غصب فدک» از حسین قربانی هم دو کتاب دیگر دراین باره هستند.
وی با طرح این پرسش که آیا خلفای وقت اجازه غصب فدک را داشتند؟ اضافه کرد: مفسران و علمای شیعه معتقدند که پیامبر(ص) فدک را به فاطمه(س) بخشیدند و به آیه اول سوره مبارکه انفال و آیات ششم و هفتم سوره مبارکه حشر استناد میکنند؛ یعنی چون فدک ملک شخصی پیامبر(ص) بود در سال هفتم هجرت طبق آیه «وَآتِ ذَا الْقُرْبَىٰ حَقَّهُ وَالْمِسْكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَلَا تُبَذِّرْ تَبْذِيرًا» به فاطمه(س) بخشیده شد؛ روایات بخشیدهشدن فدک به حضرت زهرا(س) متعدد است و در اهل سنت از طریق ابوسعید خدری و ابن عباس نقل شده است. یعنی وقتی آیه وآت ذی القربی، نازل شد پیامبر(ص) فدک را به حضرت فاطمه(س) بخشیدند.
نوروزی بیان کرد: بعد از رحلت پیامبر(ص) ابوبکر فدک را از حضرت فاطمه(س) گرفت و این قضیه در منابع اهل سنت هم نقل شده است؛ روایات زیادی داریم که فدک در دوره پیامبر(ص) در تصرف حضرت فاطمه(س) بود و ایشان افراد زیادی را بر این زمین گمارده بود و در آن کشاورزی میشد.
اهمیت فدک
وی با بیان اینکه اهمیت فدک از دو جهت بود؛ یکی اقتصادی و مالی و دیگری سیاسی، افزود: در آمد سالانه فدک در دوره پیامبر(ص) بالغ بر 24 هزار درهم (معادل 15500 مثقال نقره) بود. حضرت صديقه طاهره(س) درآمد فدك را در راه خدا خرج مىكرد، به بينوايان و فقرا، ايتام و بنى هاشم میداد و تنها سهم اندكى از درآمد آن را صرف زندگى خانوادگى خود مىكرد.
نوروزی ادامه داد: از بعد سیاسی هم غصب فدک در حقیقت، مسئلهای برای تثبیت قدرت غاصبان خلافت بود زیرا ضمن فشار اقتصادی به خانواده اهل بیت(ع) زور خود را تثبت میکردند کما اینکه اصل تثبیت خلافت آنان هم با زور و تهدید انجام شد و تنها مردم کمی در سقیفه بودند که آن هم با هدف حضور در قدرت بیعت کرده بودند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم با بیان اینکه بنابراین فدک در اصل مال پیامبر(ص) بود و ایشان طبق دستور قرآن به فاطمه(س) بخشیدند و ایشان هم درآمد آن را عمدتا در راه بینوایان مصرف میفرمود، افزود: خلفا فدک را غصب کردند تا اینکه حدود 90 سال بعد عمربن عبدالعزیز آن را به اهل بیت(ع) برگرداند و خود این دلیل محکمی بر حقانیت حضرت زهرا(س) است.
وی افزود: حضرت زهرا(س) در اعتراض به خلیفه وارد مسجد مدینه شدند و آن خطبه را بیان فرمودند؛ البته این خطبه صرفا در مورد فدک نبود بلکه اعتراض اصلی به غصب جایگاه خلافت بود زیرا پیامبر(ص) حضرت علی(ع) را هم امام و هم خلیفه بعد از خود معرفی کرد. بنابراین دفاع از فدک نشانه دفاع از ولایت، حقخواهی و نماد مظلومیت دختر نبی اعظم(ع) است. دختری که پیامبر(ص) او را بسیار مورد تکریم قرار میداد و در شان او فرمود هر کسی او را بیازارد مرا آزرده است و هر کسی مرا بیازارد خدا را آزرده است.