به گزارش خبرنگار افتخاری ایکنا، آیت‌الله محمدصالح کمیلی خراسانی، از اساتید اخلاق و عرفان اسلامی، شب گذشته، 11 آذرماه در جلسه هفتگی درس اخلاق خود که در مسجد سلماسی قم برگزار شد، در ادامه شرح کتاب چهل حدیث امام خمینی(ره) در شرح حدیث ششم درباره حبّ دنیا، گفت: اگر انسان محبت دنیا را در دل داشته باشد، هرگز نمی‌تواند هیچ پیشرفتی در مراتب عالیه ایمان کسب کند.

وی ادامه داد: هفت روایت در این فصل بیان شده که ۶ روایت درباره دنیای مذموم و یک روایت درباره دنیای ممدوح است. در نهج‌البلاغه هم بیشترین خطبه‌های حضرت در مذمت دنیا است یعنی در بین این همه خطبه‌ها و کلمات حضرت یک خطبه در تعریف دنیای ممدوح است که البته این روایت هم حضرت امام در این مبحث آورده‌اند ولی خطبه مفصل است اما ایشان یک قسمت کوتاه را آورده‌اند. 

وی ادامه داد: این نشان می‌دهد دنیایی که اینگونه درباره آن در قرآن و روایات مذمت شده است، برای آن‌هایی است که از این دنیا سوء استفاده می‌کنند و نمی‌توانند از این دنیا آن برداشت خوب و آخرتی را داشته باشند. 

این استاد اخلاق با بیان اینکه خدادوستی و دنیادوستی با هم جمع نمی‌شوند، گفت: در روایات آمده که دنیا برای دوستان خدا خلق شده که از این نعمت‌ها استفاده کنند نه کسانی که دشمن خدا و دین هستند؛ امام راحل در روایت اول از امام صادق (ع) آورده‌اند که حضرت فرمودند: «مَن أصبَحَ و أمسی و الدنیا أکبَرُ هَمِّهِ جَعَلَ اللّهُ تعالی الفَقرَ بینَ عَینَیهِ و شَتَّتَ أمرَهُ و لم یَنَلْ مِن الدنیا إلاّ ما قَسَمَ اللّهُ له، و مَن أصبَحَ و أمسی و الآخرةُ أکبَرُ هَمِّهِ جَعَلَ اللّهُ تعالی الغِنی فی قلبِهِ و جَمَعَ لَهُ أمرَهُ.» 

وی ادامه داد: حضرت در این روایت خطر اهمیت دادن به دنیا را گوشزد فرمودند که اگر شخصی صبح و شب کند و دنیا در نظرش خیلی مهم باشد ـ یعنی صبح بیدار می‌شود همه‌اش غصه دنیا را دارد که چقدر بتواند از این اموال دنیا و مظاهر و ذخایر دنیا استفاده کند ـ خدا هم همیشه او را فقیر قرار می‌دهد و امورش را هم در این روزگار و دنیا پراکنده می‌کند و هم و غم او هم همیشه درباره همین دنیا است و تمامی ندارد. 

آیت‌الله کمیلی خراسانی با بیان اینکه آنگونه که خدا فرموده با دنیا برخورد کنید، گفت: باید سعی کنید همانطور که خداوند به دنیا فرموده است کسانی که دنبال تو هستند و شب و روزشان را درباره تو مصرف می‌کنند و علاقه به تو دارند، تو آن‌ها را خسته کن! ولی آن‌هایی که به تو پشت می‌کنند به آن‌ها خدمت کن! پس ما نیز باید به دنیا نگاهی توحیدی داشته و آنگونه که خدا فرموده باشیم. 

وی ادامه داد: در تجربه هم این مسئله حاصل شده است که می‌بینید خیلی‌ها که دنبال این دنیا هستند، گرفتاری‌های آن‌ها بیشتر است اما کسانی که دنبال آخرت هستند و به دنیا علاقه نشان نمی‌دهند، زندگی راحت و بهتری دارند و حتی از دنیا هم استفاده می‌کنند و غم کمتری هم دارند.

این استاد حوزوی با اشاره به شرک در رزاقیت خداوند بیان کرد: تقدیر و تقسیم الهی در ارزاق و روزی و هر چیزی که به انسان می‌رسد از سوی خدا است و رزق و روزی را خدا مشخص می‌کند که یکی از اسم‌های الهی هم یا خیرالرازقین و یا رزاق است، اما اگر کسی بگوید من با سعی و تلاش خودم روزی را تأمین می‌کنم و به تلاش خودشان متکی باشند، این برخلاف امر الهی است که خداوند روزی دهنده است و نوعی شرک است که این شرک در مسئله رزاقیت خدا پیش می‌آید که اگر انسان بخواهد به قوت و جیب و سعی و تلاش خود اتکا و اعتماد کند، دچار شرک در رزاقیت شده است. 

وی افزود: امام صادق (ع) می‌فرماید در مقابل این افراد افراد دیگری هستند که در همین دنیا هستند و صبح و شب می‌کنند اما آخرت را در نظر دارند و دنیا را هم برای آخرت می‌خواهند نه اینکه به دنیا یک نظر مستقل داشته باشد حالا اگر بیشترین تلاش و کار شما در دنیا برای آخرت باشد، یک قوت قلب و آرامش دارید. انسان تا وقتی چشم و دلش سیر نباشد همه‌اش در تلاش و زحمت است ولی وقتی چشم و دلش سیر باشد، حتی اگر کم داشته باشد ناراحت نمی‌شود لذا سرمایه معنوی را دارد و امورش را هم خدا جمع و جور می‌کند. 

وی تصریح کرد: کسانی که از دنیا اعراض می‌کنند وضع و حالشان خیلی بهتر است، چون گاهی اوقات رزق و روزی‌های غیبی به آن‌ها می‌رسد. بنابراین اگر توکلتان به خدا خوب باشد، رزق و روزی‌هایی از جاهایی که گمان نداشتید به شما می‌رسد. 

آیت‌الله کمیلی خراسانی در ادامه به خوبی‌های دنیا و خطر محبت به دنیا اشاره و بیان کرد: دنیا یک دار و حیات و زندگی برای کسانی که اهل صدق و صداقت هستند، است و دنیا به آن‌ها وفا می‌کند و در دنیا می‌توانند عافیت و سلامتی پیدا کنند چون دنیای ممدوح را از مذموم جدا کرده‌اند. از جمله خوبی‌های دنیا عبادت برای خدا است که هر جا محل ذکری برای خدا باشد، ملائکه هم آنجا حضور می‌یابند و این از خوبی‌های دنیا است. 

وی افزود: اما اگر محبت دنیا را دل داشته باشید، دین و ایمان و آخرت خود را به باد داده‌اید. دنیا و آخرت مثل دو تا هَوُو هستند که با هم صلح و آشتی نمی‌کنند که اگر کسی سمت دنیا برود، از آخرت که هدف نهایی است، می‌ماند؛ البته این را حساب نکنید که آخرت یعنی بعد از مرگ. آخرت همینجا در دنیا شروع می‌شود و از همین دنیا باید آخرت خود را درست کنید و آخرت شما بستگی به وضعیت اعمال شما در دنیا دارد که شما چه جور در دنیا زندگی کردید.

وی ادامه داد: اگر محبت دنیا صورت قلب انسان شود و به آن انس بگیرد وقت مردن حقیقت برای او کشف می‌شود که می‌بیند از محبوب خودش که دنیا بوده، جدا می‌شود و در لحظه جان دادن گیر می‌کند و کسی که محبت دنیا را دارد، جان دادن سختی دارد. چنین کسی اصلاً نمی‌خواهد بمیرد و از محبوبش که دنیا است دل بکند و برود و در لحظات جان دادن احتمال دارد دچار شرک هم شود. 

این استاد اخلاق، جهاد اکبر را بزرگ‌ترین جهاد و جنگ و مجاهد آن را بزرگ‌ترین مجاهد و شهید دانست و گفت: مجاهد فقط کسی که به جبهه می‌رود و جانش را در جبهه جنگ کف دست می‌گذارد نیست. این جهاد اصغر است، اما بزرگ‌تر از آن، جهاد اکبر است. شما در همین جهاد نفس هم می‌توانید همان کار شهید در جبهه‌های جنگ اصغر را انجام دهید و جانتان را کف دست بگذارید و اهل فنای در راه خدا شوید و به جنگ نفس اماره بروید و شهید شوید.

وی ادامه داد: اصلا مگر همه کسانی که به جهاد اصغر می‌روند، هدفشان لله و فی الله است؟! برخی قصدشان رسیدن به مقام و موقعیت و غنائم و اسم و رسم است؛ بنابراین اگر ما در جهاد اکبر خود را درست نکنیم، جهاد اصغر هیچ نفعی برای ما ندارد.

محسن سلطان‌احمدی